การจัดการห่วงโซ่อุปทานของมังคุดในอำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร

บทคัดย่อ

งานวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาโครงสร้างความเชื่อมโยงของห่วงโซ่อุปทานมั้งคุดในอำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร ตั้งแต่เกษตรกรจนถึงผู้บริโภคปลายทาง 2) ศึกษาศักยภาพการดำเนินงานในห่วงโซ่อุปทานมังคุดในอำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร โดยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) วิธีปรากฏการณ์วิทยา (Phenomenological Research) เพื่อศึกษาปรากฎการณ์ระบบการจัดการห่วงโซ่อุปทานของมังคุด ด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview) ควบคู่กับการสังเกตการณ์แบบไม่มีส่วนร่วม (Non-participant Observation) กับเกษตรกรผู้ปลูกมังคุด และกลุ่มผู้ประกอบการในห่วงโซ่อุปทานมังคุด
ผลการศึกษาพบว่า ห่วงโซ่อุปทานของผู้ผลิตมังคุดแบบเดี่ยว พ่อค้าคนกลาง/พ่อค้าท้องถิ่น ในพื้นที่ติดต่อขอรับซื้อผลผลิตมังคุดในสวนของเกษตรกร เพื่อนำไปคัดแยกเกรดและนำไปส่งจำหน่าย ในตลาดค้าส่งผลไม้ และตลาดจำหน่ายผลไม้ในประเทศ ห่วงโซ่อุปทานของผู้ผลิตมังคุดแบบกลุ่ม ที่มีการรวมกลุ่มแบบวิสาหกิจชุมชน ผลิตแบบมีการวางแผนการผลิตเพื่อให้ได้ผลผลิตออกสู่ตลาดส่งออกตามปริมาณความต้องการของบริษัทส่งออก นอกจากนี้ ผลการศึกษาศักยภาพการดำเนินงานด้านการผลิตพบว่า เกษตรกรส่วนใหญ่ทำการเพาะปลูกในพื้นที่ดอน มีสภาพเป็นดินร่วน พันธุ์ที่ใช้ในการปลูกเป็นพันธุ์พื้นเมือง ส่วนใหญ่จะปลูกพืชชนิดอื่นร่วมกับมังคุด ใช้ปุ๋ยเคมี ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยชีวภาพ ในการบำรุงรักษา ส่วนใหญ่จะมีการใส่ปุ๋ย 2 เดือนต่อครั้ง การกำจัดวัชพืชโดยใช้จอบถาก ใช้เครื่อง ตัดหญ้าตัด และฉีดพ่นโดยใช้สารกำจัดวัชพืช ด้านการเก็บเกี่ยวพบว่า เก็บเกี่ยวปีละครั้ง ช่วงเดือนพฤษภาคมถึงเดือนตุลาคม จะจ้างแรงงานเก็บเกี่ยว โดยทำการคัดกรองแยกขนาด ตกแต่ง ทำความสะอาดวันต่อวัน และนำไปขายทันที สำหรับด้านการจัดจำหน่ายส่วนใหญ่เป็นเกษตรกรแบบเดี่ยว จำหน่ายมังคุด ณ แหล่งผลิต โดยมีพ่อค้าท้องถิ่นมารับซื้อ ราคาตั้งแต่ 20 - 50 บาท มีปริมาณรับซื้อตั้งแต่ 2 - 4 ตัน ต่อวัน ราคาผลผลิตที่ส่งจำหน่ายต่อภายในประเทศมีราคาเฉลี่ย 20 บาท และปริมาณผลผลิตที่จำหน่ายภายในประเทศ 2 - 3 ตันต่อวัน มีการคัดเกรดราคารับซื้อ และมีการจัดจำหน่ายมังคุดผ่านช่องทางออนไลน์