ผลกระทบของระบบอุปถัมภ์ในหน่วยงานราชการต่อการปฏิบัติหน้าที่ของข้าราชการ ในจังหวัดเลย

บทคัดย่อ

                งานวิจัยนี้มีความมุ่งหมายเพื่อศึกษา 1) เพื่อศึกษาถึงระบบอุปถัมภ์ในหน่วยงานราชการในจังหวัดเลย 2) เพื่อศึกษาถึงผลกระทบของระบบอุปถัมภ์ต่อการปฏิบัติหน้าที่ของข้าราชการในจังหวัดเลย 3) เพื่อศึกษาถึงแนวทางในการใช้ระบบอุปถัมภ์ให้เกิดประโยชน์ต่อการปฏิบัติหน้าที่ของข้าราชการในจังหวัดเลย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยทำการเก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้างจำนวนกลุ่มตัวอย่างทั้งหมด 34 คน ซึ่งประกอบด้วยข้าราชการแต่ละกระทรวงที่ปฏิบัติหน้าที่อยู่ในเขตพื้นที่จังหวัดเลย

               ผลการศึกษาพบว่า

               1. การมีอยู่ของระบบอุปถัมภ์ในหน่วยงานราชการมีอยู่จริงเห็นได้จาก การใช้ระบบอุปถัมภ์ในการรับคนเข้าทำงาน การให้สิ่งของมีค่าเพื่อแลกกับการเข้าถึงหรือได้เปรียบจากกระบวนการคัดเลือกคนเข้าทำงาน การประเมินผลการปฏิบัติงานที่ไม่เป็นธรรม ในส่วนของประเภทหรือรูปแบบของระบบอุปถัมภ์ที่เกิดขึ้นในหน่วยงานราชการสามารถจำแนกประเภทได้ 2 ประเภท ดังต่อไปนี้ 1) ประเภทหรือรูปแบบอุปถัมภ์ที่ใช้ความสัมพันธ์ 2) ประเภทหรือรูปแบบอุปถัมภ์ที่ใช้เงินหรือสิ่งของมีค่าในการเจรจาแลกเปลี่ยนผลประโยชน์ และในส่วนของพฤติกรรมและความสัมพันธ์ระหว่างผู้อุปถัมภ์กับผู้ถูกอุปถัมภ์ในหน่วยงานราชการสามารถจำแนกได้ 2 ประเภท ดังนี้ 1) พฤติกรรมหรือความสัมพันธ์ที่เป็นทางการ 2) พฤติกรรมหรือความสัมพันธ์ที่ไม่เป็นทางการ

               2. ระบบอุปถัมภ์ส่งผลต่อความสามารถในการปฏิบัติหน้าที่ในลักษณะ คำสั่งปฏิบัติงาน การติดต่อสื่อสาร ปริมาณของงานลักษณะความยากง่าย ประสิทธิภาพในการทำงาน ความอิจฉาริษยา ความขัดแย้งในหน่วยงาน ในส่วนของระบบอุปถัมภ์ส่งผลต่อความเจริญก้าวหน้าในหน้าที่การงานสามารถจำแนกได้ 5 ประการ ดังต่อไปนี้ 1) การวัดผลประเมินผลที่ไม่เป็นธรรม 2) ส่งผลต่อการเลื่อนตำแหน่ง 3) ส่งผลต่อการเลื่อนขั้นเงินเดือน 4) การมอบหมายภาระงาน 5) การเสียสิทธิบางประการ และในส่วนของระบบอุปถัมภ์ก่อให้เกิดกลุ่มอำนาจหรือกลุ่มผลประโยชน์ภายในหน่วยงานสามารถจำแนกได้ 5 กลุ่มดังต่อไปนี้ 1) กลุ่มอำนาจที่เป็นเครือญาติ 2) กลุ่มอำนาจที่เป็นเพื่อน 3) กลุ่มอำนาจที่เกิดจากความเสน่ห์หา 4) การรวมตัวกันของผู้มีวัตถุประสงค์เดียวกัน 5) กลุ่มที่สามารถแลกเปลี่ยนผลประโยชน์ซึ่งกันและกันได้    

               3. แนวทางในการใช้ระบบอุปถัมภ์ให้เกิดประโยชน์ต่อการปฏิบัติหน้าที่ในหน่วยงานราชการสามารถจำแนกได้ 6 ประการ ดังต่อไปนี้ 1) เพื่อแก้ไขสถานการณ์ในการทำงาน 2) ประโยชน์ในการประสานงาน 3) การสนับสนุนในการทำงานในลักษณะที่ไม่เป็นทางการ 4) การช่วยเหลือซึ่งกันและกันในลักษณะที่ไม่เป็นทางการ 5) ความสัมพันธ์ที่ดีต่อกันในลักษณะพี่น้อง 6) บรรยากาศในการทำงาน