ปัจจัยเชิงสาเหตุและแนวทางเพิ่มประสิทธิผล ด้านคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษาสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาระดับประสิทธิผล ด้านคุณภาพผู้เรียน ของโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา สังกัด
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน 2) ศึกษาระดับปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อประสิทธิผล ด้านคุณภาพผู้เรียน ของโรงเรียนขยาย
โอกาสทางการศึกษา สังกัด สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน 3)พัฒนาและตรวจสอบโมเดลความสัมพันธ์เชิงสาเหตุแบบพหุ
ระดับของปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อประสิทธิผล ด้านคุณภาพผู้เรียน ของโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการ
ศึกษาขั้นพื้นฐาน 4) ศึกษาแนวทางในการส่งเสริมประสิทธิผลด้านคุณภาพผู้เรียน ของโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษาสังกัด สำนักงาน
คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานกลุ่มตัวอย่าง ในการวิจัยครั้งนี้ ได้แก่ ครูผู้สอนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 และนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปี
ที่ 3 ในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษาสังกัด สำนักงานคณะกรรมการการศึกษา จำนวน 33 โรงเรียน รวมกลุ่มตัวอย่างทั้งสิ้น 1,122
คนโดยการสุ่มแบบหลายขั้นตอน (Multistage Random sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย แบบสอบถาม ค่าความ
เชื่อมั่นเท่ากับ .912 แบบวัดแรงจูงใจใฝ่สัมฤทธิ์ค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ .906 และแบบวัดเจตคติมีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ .908 การ
วิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติเชิงบรรยายการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยัน (CFA) การวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยันพหุระดับ (MCFA)
และการวิเคราะห์โมเดลสมการโครงสร้างพหุระดับ (MSEM) และศึกษาแนวทางในการส่งเสริมประสิทธิผล ด้านคุณภาพผู้เรียน ของ
โรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา โดยการสัมมนาอิงผู้เชี่ยวชาญ(Connoisseurship) วิเคราะห์ข้อมูลทั้งข้อมูลเชิงปริมาณและข้อมูล
เชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า
1.ระดับประสิทธิผล ด้านคุณภาพผู้เรียน ของโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา สังกัด สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้น
ฐานโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง
2. ระดับปัจจัยการจัดกระบวนการเรียนรู้แรงจูงใจใฝ่สัมฤทธิ์และเจตคติต่อการเรียน ของโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา สังกัด
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานโดยรวมอยู่ในระดับมาก
3. ปัจจัยที่ส่งผลต่อประสิทธิผล ด้านคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษาสังกัด สำนักงานคณะกรรมการการ
ศึกษาขั้นพื้นฐานในระดับนักเรียน คือแรงจูงใจใฝ่สัมฤทธิ์และเจตคติต่อการเรียน ในระดับห้องเรียน
คือ การจัดกระบวนการเรียนรู้มีความสอดคล้องกับข้อมูลเชิงประจักษ์ (= 124.724, df = 111, P = 0.1762, CFI = 0.998, TLI =
0.998, RMSEA = 0.011, SRMRW = 0.029, SRMRB = 0.133, ซึ่งค่า = 1.123) และ ผลการวิเคราะห์ขนาดอิทธิพลทางตรง
อิทธิพลทางอ้อม และอิทธิพลรวมในโมเดลสมการโครงสร้างพหุระดับ เมื่อพิจารณาขนาดอิทธิพลรวม พบว่า การจัดกระบวนการเรียน
รู้ มีขนาดอิทธิพลต่อประสิทธิผล ด้านคุณภาพผู้เรียนสูงที่สุดเท่ากับ 0.916 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 รองลงมาคือ เจตคติ
ต่อการเรียน มีขนาดอิทธิพลเท่ากับ 0.793 และแรงจูงใจใฝ่สัมฤทธิ์ มีขนาดอิทธิพลเท่ากับ 0.229 ตามลำดับ
4. แนวทางการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่เน้นกระบวนการคิด ประกอบด้วย 4 องค์ประกอบ ดังนี้ ส่วนที่ 1 บทนำ ประกอบด้วย
ได้แก่ 1)ความเป็นมาและความสำคัญ 2)วัตถุประสงค์ 3)กลุ่มเป้าหมายและ 4)นิยามศัพท์ส่วนที่ 2 ความรู้เกี่ยวกับกระบวนการคิด
ประกอบด้วย 1)ความรู้เกี่ยวกับการคิด 2)ความหมายของการคิด 3)ลักษณะสำคัญของการคิด 4)กระบวนการคิด 5)ความสำคัญของ
การจัดกระบวนการเรียนรู้ที่เน้นกระบวนการคิด 6)วัตถุประสงค์ของการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่เน้นกระบวนการคิด 7)ประโยชน์ของ
การจัดกระบวนการเรียนรู้ที่เน้นกระบวนการคิด 8)องค์ประกอบของการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่เน้นกระบวนการคิด 9)ลักษณะสำคัญ
ของชั้นเรียนที่มีการคิด 10)แนวทางการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่เน้นกระบวนการคิด 11)การวางแผนการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่เน้น
กระบวนการคิดและ 12)ความสำเร็จของการจัดกระบวนการเรียนรทูี้่เนน้ กระบวนการคิดสว่ นที่ 3 แนวปฏิบัตริ ะดับสถานศึกษา ประกอบ
ด้วย1)การจัดกระบวนการเรียนรู้ที่เน้นกระบวนการคิดระดับสถานศึกษา 2)จุดเน้นการพัฒนาคุณภาพภาพผู้เรียนตามหลักสูตรแกน
กลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 และ 3)ขั้นตอนการปฏิบัติระดับสถานศึกษาส่วนที่ 4 แนวปฏิบัติระดับห้องเรียนประกอบ
ด้วย 1)กรอบการนำทักษะการคิดสู่การพัฒนาผู้เรียนระดับห้องเรียน 2) ขั้นตอนการกำหนดกิจกรรมการเรียนรู้ที่เน้นการคิด 3)การจัด
กระบวนการเรียนรู้ที่เน้นกระบวนการคิด 4) ขั้นตอนการบูรณาการการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่เน้นการคิด
5)สื่อ/นวัตกรรม/แหล่งเรียนรู้ที่ใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 6)การวัดและประเมินผล