ดนตรีในพิธีกรรมเลี้ยงผีปู่ตาของชาวไทกะเลิง บ้านกุดแฮด อำเภอกุดบาก จังหวัดสกลนคร

Main Article Content

ธนาธิป โสมคำ

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทของดนตรีในพิธีกรรมเลี้ยงผีปู่ตาของชาวไทกะเลิง บ้านกุดแฮด อำเภอกุดบาก จังหวัดสกลนคร โดยมุ่งเน้นถึงความสำคัญของดนตรีในพิธีกรรมและบทบาทที่ส่งผลต่อความเชื่อและอัตลักษณ์ของชุมชน การวิจัยใช้ระเบียบวิธีเชิงคุณภาพผ่านการสังเกตภาคสนาม การสัมภาษณ์เชิงลึก และการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงวัฒนธรรม ผลการศึกษาพบว่า ดนตรีในพิธีกรรมเลี้ยงผีปู่ตาเป็นองค์ประกอบสำคัญที่ช่วยสร้างบรรยากาศทางศาสนาและความศักดิ์สิทธิ์ของพิธีกรรม เครื่องดนตรีหลักที่ใช้ ได้แก่ แคน กลองตุ้ม และฉาบ ซึ่งบรรเลงในจังหวะและลายเพลงที่มีความเฉพาะตัว เช่น "ลายผีหมอ" เพื่อเสริมสร้างความรู้สึกร่วมของชุมชนและสื่อสารกับดวงวิญญาณบรรพบุรุษ นอกจากนี้ ดนตรียังมีบทบาทในการส่งเสริมความสามัคคีและการมีส่วนร่วมของชุมชน โดยเฉพาะในช่วงพิธีบายศรีสู่ขวัญและการละเล่นพื้นบ้านที่เกี่ยวข้องกับพิธีกรรม ผลการศึกษาสะท้อนให้เห็นถึงความสำคัญของดนตรีในฐานะเครื่องมือในการรักษาและถ่ายทอดวัฒนธรรมของชาวไทกะเลิงจากรุ่นสู่รุ่น

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
โสมคำ ธ. (2025). ดนตรีในพิธีกรรมเลี้ยงผีปู่ตาของชาวไทกะเลิง บ้านกุดแฮด อำเภอกุดบาก จังหวัดสกลนคร. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม, 19(3), 16–24. สืบค้น จาก https://so05.tci-thaijo.org/index.php/rmuj/article/view/283941
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

ชัยวัฒน์ โกพลรัตน์. (2561). ดุริยลักษณ์กลองตุ้มในพิธีกรรมของชาวอำเภอเรณูนคร จังหวัดนครพนม. วารสารสังคมศาสตร์บูรณาการ มหาวิทยาลัยมหิดล, 5(2), 348–369.

ทายานนท์ พงษ์ศิริ. (2563). โครงสร้างสังคมกลุ่มชาติพันธุ์กะเลิงบทวิเคราะห์จากความเชื่อและศาสนา กรณีศึกษา หมู่บ้านกุดแฮด ตำบลกุดบาก อำเภอกุดบาก จังหวัดสกลนคร (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรบัณฑิต). กรุงเทพฯ. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. สืบค้นจาก https://digital.library.tu.ac.th/tu_dc/digital/api/DownloadDigitalFile/dowload/170431

เทศบาลตำบลกุดแฮด. (2566). ภูมิปัญญาท้องถิ่น เทศบาลตำบล กุดแฮด อำเภอกุดบาก จังหวัดสกลนคร. สืบค้น 20 กุมภาพันธ์ 2568, จาก https://www.kuthad.go.th/index/add_file/YFIncflWed90936.pdf

เทศบาลตำบลกุดแฮด. (2568). สภาพทั่วไปของเทศบาลตำบลหมู่บ้านกุดแฮด. สืบค้น 20 กุมภาพันธ์ 2568, จากhttps://kuthad.go.th/index/?page=article19628350

ปัญญา รุ่งเรือง. (2549). หลักวิชามานุษยดุริยางควิทยา: เอกสารคำสอน. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, คณะมนุษยศาสตร์, ภาควิชาดนตรี.

พจนวราภรณ์ ขจรเนตรวณิชกุล. (ผู้เรียบเรียง). (2561). คนสกลนคร ชาติพันธุ์ในชั้นประวัติศาสตร์. สกลนคร: พิพิธภัณฑ์เมืองสกลนคร มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร.

สุรัตน์ วรางค์รัตน์. (2524). กะเลิง. วารสารเมืองโบราณ, 7(3), 108–114.