การพัฒนาองค์ประกอบตัวชี้วัดการบริหารจัดการการท่องเที่ยวเชิงนิเวศที่สอดรับกับมาตรการพื้นที่อนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพนอกพื้นที่คุ้มครอง (OECMs)
คำสำคัญ:
การจัดการการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ, องค์ประกอบตัวชี้วัด, OECMs, มาตรการพื้นที่อนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพนอกพื้นที่คุ้มครองบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสังเคราะห์องค์ประกอบตัวชี้วัดการบริหารจัดการการท่องเที่ยวเชิงนิเวศที่สอดรับกับมาตรการพื้นที่อนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพนอกพื้นที่คุ้มครอง (OECMs) ใช้วิธีการวิจัยเชิงเอกสารด้วยการเก็บรวบรวมและคัดเลือกเอกสาร จำนวน 32 ฉบับ และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการวิเคราะห์แก่นสาร เพื่อระบุประเด็นที่เป็นตัวชี้วัดสำคัญ จากนั้นจัดกลุ่มองค์ประกอบจากตัวชี้วัดภายใต้หลักการของมาตรการพื้นที่อนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพนอกพื้นที่คุ้มครอง (OECMs)
ผลการวิจัยพบว่า การบริหารจัดการการท่องเที่ยวเชิงนิเวศที่สอดรับกับมาตรการพื้นที่อนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพนอกพื้นที่คุ้มครอง (OECMs) สามารถอธิบายภายใต้ 4 หลักการ 11 องค์ประกอบ 30 ตัวชี้วัด ซึ่งได้แก่ (1) หลักการความสำคัญเชิงพื้นที่ของแหล่งท่องเที่ยว ประกอบด้วย 2 องค์ประกอบ 5 ตัวชี้วัด (2) หลักการบริหารจัดการแหล่งท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน ประกอบด้วย 3 องค์ประกอบ 12 ตัวชี้วัด (3) หลักการจัดการท่องเที่ยวเพื่อการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพในระยะยาว ประกอบด้วย 4 องค์ประกอบ 10 ตัวชี้วัด (4) หลักการเชิงคุณค่าทางเศรษฐกิจและสังคม ประกอบด้วย 2 องค์ประกอบ 3 ตัวชี้วัด โดยผลการวิจัยชี้ให้เห็นว่าการมีส่วนร่วมของชุมชนและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียเป็นตัวชี้วัดที่สำคัญสำหรับการบริหารจัดการการท่องเที่ยวเชิงนิเวศที่มีประสิทธิภาพ และควรนำไปเป็นแนวทางพื้นฐานสำหรับการพัฒนาเกณฑ์การประเมินแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศเพื่อการรับรองเป็นพื้นที่มาตรการพื้นที่อนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพนอกพื้นที่คุ้มครอง (OECMs) เพื่อนำไปสู่การสนับสนุนการดำเนินงานตามข้อตกลงอนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพและกรอบการดำเนินงานคุนหมิงมอนทรีออลว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพของโลก ที่ได้กำหนด "เป้าหมาย 30x30" สำหรับอนุรักษ์พื้นที่บนบกและพื้นที่ทางทะเลอย่างน้อยร้อยละ 30 ภายในปี 2030 อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป
เอกสารอ้างอิง
Alves-Pinto, H., Geldmann, J., Jonas, H., Maioli, V., Balmford, A., Latawiec, A. E., Crouzeilles, R., & Strassburg, B. (2021). Opportunities and challenges of other effective area-based conservation measures (OECMs) for biodiversity conservation. Perspectives in Ecology and Conservation, 19(3), 115–120. https://doi.org/10.1016/j.pecon.2021.01.004
Chutiphongdech, T., Ploychankul, C., & Chumnanont, C. (2021). An analysis of dark green ecotourist demand by using Value Proposition Canvas. Chulalongkorn Business Review, 43(1), 22–37. https://doi.org/10.14456/cbsr.2021.2 (In Thai)
Devi, S., & George, T. (2024). The impact of eco-tourism on the local economy of Kuruva Dweep, Wayanad: A study of the industry's contribution to GDP and sustainable development. International Journal for Multidisciplinary Research (IJFMR), 6(5), 1–9. https://doi.org/10.36948/ijfmr.2024.v06i05.28045
IUCN-WCPA Task Force on OECMs. (2019). Recognising and reporting other effective area-based conservation measures. Gland, Switzerland: IUCN.
Jonas, H. D., Wood, P., & Woodley, S., Volume Editors. (2024). Guidance on other effective area-based conservation measures (OECMs). IUCN WCPA Good Practice Series, No. 36. Gland, Switzerland: IUCN. https://doi.org/10.2305/LAAW4624
Joungtrakul, J., Bunsin, O., Udanont, J., & Someran, L. (2024). Thematic analysis in qualitative research: A practical guide for novice researchers. Public Administration Association of Thailand Journal, 6(2), 15–29. Retrieved from https://so10.tci-thaijo.org/index.php/paatj/article/view/1177 (In Thai)
Office of Community-based Tourism. (2021). Community-based tourism management benchmark guide. Designated Areas for Sustainable Tourism Administration (Public Organization). (In Thai)
Office of the Ombudsman. (2021). Ombudsman's recommendations addressing the impact of the 2019 National Park designation. In Ombudsman's Newsletter (Year 11, No. 83, February 2021) (In Thai)
Scott, J. (1990). A matter of record: Documentary sources in social research. Cambridge: Polity Press.
Seub Nakhasathien Foundation. (2024). Understanding OECMs in conservation areas outside protected areas: Another tool to increase biodiversity. Retrieved March 28, 2024, from https://www.seub.or.th/bloging/knowledge/2024-88/ (In Thai)
Sitompul, S. S. (2024). Ecotourism as tourist attraction development: Systematic literature review. Jurnal Penelitian Pendidikan IPA, 10(8), 606–612. https://doi.org/10.29303/jppipa.v10i8.8376
Stolton, S., Dudley, N., & Hockings, M. (2021). METT handbook: A guide to using the Management Effectiveness Tracking Tool (METT). Second edition guidance for using METT-4. WWF, Gland, Switzerland.
Tilavova, M., Safarova, N., Alimova, M., & Bo’ronova, N. (2024). Ecotourism as a sustainable development strategy: Exploring the role of natural resource management. E3S Web of Conferences, 587, 05020. https://doi.org/10.1051/e3sconf/202458705020
WWF. (2022). Living Planet Report 2022: Building a nature-positive society (R. Almond, A. De Palma, S. González del Castillo, & R. Grooten, Eds.). Gland, Switzerland: WWF International.
Xaba, F., Adanlawo, E. F., & Nkomo, Y. N. (2024). The role of ecotourism in reducing poverty and unemployment: A mixed method approach. E-Journal of Tourism, 11(1), 93–108. https://doi.org/10.24922/eot.v11i1.114082
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฎสวนสุนันทา
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของ สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฎสวนสุนันทา
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยราชภัฎสวนสุนันทา และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
