ก้าวต่อไป ของอนาคตอุดมศึกษาไทย: การพัฒนาสมรรถนะของอาจารย์ ด้านการเรียนการสอนสู่ความเป็นสากล 2026
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษาความหมายและองค์ประกอบของสมรรถนะด้านการเรียนการสอนที่ส่งเสริมความเป็นสากลในบริบทอุดมศึกษาไทย (2) เพื่อวิเคราะห์ปัจจัยและกลไกที่ส่งผลต่อการพัฒนาสมรรถนะของอาจารย์ในระดับอุดมศึกษา (3) เพื่อสร้างแบบจำลองการพัฒนาสมรรถนะของอาจารย์สู่ความเป็นสากล โดยอาศัยข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่มย่อย และการสังเกต (4) เพื่อสะท้อนมุมมอง ประสบการณ์ และความคาดหวังของอาจารย์ต่อการพัฒนาการเรียนการสอนในยุคสากล และ (5) เพื่อเสนอแนวทางเชิงนโยบายและแนวปฏิบัติในการยกระดับสมรรถนะของอาจารย์ในสถาบันอุดมศึกษาไทย งานวิจัยเป็นการศึกษาเชิงคุณภาพ โดยใช้แบบสัมภาษณ์เชิงลึกกึ่งโครงสร้างกับผู้ให้ข้อมูลหลัก ได้แก่ ผู้บริหารด้านวิชาการ อาจารย์ และผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนาอุดมศึกษา จำนวน 15 คน การวิเคราะห์ข้อมูลใช้การวิเคราะห์เนื้อหาในประเด็นสมรรถนะทางการสอนเชิงสากล การบูรณาการเทคโนโลยีและนวัตกรรม การพัฒนาความเป็นมืออาชีพ และวัฒนธรรมการเรียนรู้ตลอดชีวิต
ผลการวิจัยพบว่า 1. ความหมายและองค์ประกอบของสมรรถนะด้านการเรียนการสอนที่ส่งเสริมความเป็นสากลในบริบทอุดมศึกษาไทย พบว่า สมรรถนะของอาจารย์ประกอบด้วยความรู้ ทักษะ และคุณลักษณะเชิงวิชาชีพที่รองรับการเรียนรู้ในบริบทนานาชาติ 2. ปัจจัยและกลไกที่ส่งผลต่อการพัฒนาสมรรถนะของอาจารย์ในระดับอุดมศึกษา พบว่า ปัจจัยพัฒนาสมรรถนะมาจากกลไกภายในสถาบัน ภายนอก และเชิงนโยบาย 3. แบบจำลองเชิงระบบระบุ 4 มิติสำคัญ ได้แก่ สมรรถนะดิจิทัล การสื่อสารข้ามวัฒนธรรม การจัดการเรียนรู้เชิงรุก และการพัฒนาวิชาชีพ 4. ผู้ให้ข้อมูลสะท้อนความต้องการทักษะดิจิทัล ภาษาอังกฤษ และการเรียนรู้ตลอดชีวิต 5. แนวทางเชิงนโยบายและแนวปฏิบัติในการยกระดับสมรรถนะของอาจารย์ในสถาบันอุดมศึกษาไทย พบว่า แนวทางเชิงนโยบายและแนวปฏิบัติ มีดังนี้ แนวทางเชิงนโยบายเสนอการบูรณาการแผนระดับชาติ การเสริมระบบสนับสนุนของสถาบัน และแผนพัฒนารายบุคคลสำหรับอาจารย์
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม . (2566). กรอบสมรรถนะอาจารย์อุดมศึกษาไทยสู่ความเป็นสากล. กรุงเทพฯ: กระทรวง อว.
กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม. (2566). Thailand Higher Education 5.0: ยุทธศาสตร์การอุดมศึกษาไทยสู่อนาคต. กรุงเทพฯ: กระทรวง อว.
กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม. (2567). แนวทางการพัฒนาอุดมศึกษาไทยสู่ความเป็นสากล พ.ศ. 2567–2572. กรุงเทพฯ: กระทรวง อว.
พิญญา ใจมาลัย . (2565). กลยุทธ์การพัฒนาสมรรถนะครูในการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 โรงเรียนศรีสังวาลขอนแก่น. โรงเรียนศรีสังวาลขอนแก่น. สำนักบริหารงานการศึกษาพิเศษ. สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ.
รฉัตร รพีพีรฉัตรวรกุล และ เกียรติสุดา ศรีสุข. (2568). การวิจัยและพัฒนาสมรรถนะครูในการออกแบบการเรียนรู้ที่มุ่งส่งเสริมให้ผู้เรียนเป็นพลเมืองคุณภาพและมีทักษะการสื่อสารเชิงวิพากษ์ที่เหมาะสมกับความเป็นคนไทยโดยใช้ประเด็นปัญหาทางสังคมเป็นฐานในการออกแบบ. Journal of Inclusive and Innovative Education, 9(2), 1-17.
สมพร ภูมิคอนสาร. (2565). การส่งเสริมการเรียนรู้ระหว่างวัฒนธรรมของนักศึกษาในสถาบันอุดมศึกษาไทย. วารสารครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี, 17(2), 45–59.
สมศักดิ์ เกิดโภคา. (2566). การเรียนรู้ตลอดชีวิตกับการพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ของอาจารย์มหาวิทยาลัย. วารสารการอุดมศึกษาไทย, 12(1), 88–102.
สุวิมล ว่องวาณิช . (2563) . การวิจัยเชิงคุณภาพ: แนวคิด กระบวนการ และการประยุกต์ใช้. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สำนักงาน ก.พ. . (2568) . ผลงานรายบุคคล เรื่องการพัฒนาทักษะของอาจารย์ด้านการเรียนการสอนสู่ความเป็นสากล. สืบค้นจาก https://www.ocsc.go.th/homepage
Bonwell, C. C., & Eison, J. A. (1991). Active Learning: Creating Excitement in the Classroom. ASHE-ERIC Higher Education Report.
Candy, P. C. (2002). Lifelong Learning and Information Literacy. White House Conference on School Libraries
Cochrane, T. .(2021). Designing for Digital Pedagogy: A Framework for Higher Education. Routledge.
Creswell, J. W. .(2018). Qualitative Inquiry and Research Design: Choosing Among Five Approaches. SAGE Publications.
Deardorff, D. K. (2006). Identification and Assessment of Intercultural Competence as a Student Outcome of Internationalization. Journal of Studies in International Education, 10(3), 241–266.
Deardorff, D. K. .(2020) . Manual for Developing Intercultural Competence in Higher Education. Council of Europe.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The “What” and “Why” of Goal Pursuits: Human Needs and the Self-Determination of Behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227–268.
European Commission. (2022). European Framework for the Digital Competence of Educators (DigCompEdu). Luxembourg: Publications Office of the European Union.
Gibbs, G., & Coffey, M. (2004). The Impact of Training of University Teachers on Their Teaching Skills, Their Approach to Teaching and the Approach to Learning of Their Students. Active Learning in Higher Education, 5(1), 87–100.
Knight, P. T., Tait, J., & Yorke, M. (2021). The Professional Learning of Teachers in Higher Education. Studies in Higher Education, 46(3), 489–503.
Laurillard, D. (2012). Teaching as a Design Science: Building Pedagogical Patterns for Learning and Technology. New York: Routledge.
Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic Inquiry. Beverly Hills, CA: Sage Publications.
McClelland, D. C. (1973). Testing for Competence Rather than for Intelligence. American Psychologist, 28(1), 1–14.
Miles, M. B., Huberman, A. M., & Saldaña, J. .(2014). Qualitative Data Analysis: A Methods Sourcebook . SAGE Publications.
OECD. (2023). Teaching for Global Competence in Higher Education. OECD Publishing.
Piaget, J. (1972). The Psychology of the Child. New York: Basic Books.
Schwab, K. (2016). The Fourth Industrial Revolution. Geneva: World Economic Forum.
Senge, P. M. (1990). The Fifth Discipline: The Art and Practice of the Learning Organization. New York: Doubleday.
Spencer, L. M., & Spencer, S. M. (1993). Competence at Work: Models for Superior Performance. New York: John Wiley & Sons.
UNESCO. (2022). Digital Competency Framework for Educators. UNESCO Institute for Information Technologies in Education.
