“ประวัติศาสตร์โลก” ตามการรับรู้และการเรียนรู้ในประเทศไทย: เรื่องเล่าทางประวัติศาสตร์อย่างย่อ

บทคัดย่อ

ภูมิหลังแบบจารีตเรื่องมโนทัศน์ของคนไทยเกี่ยวกับโลกและความเป็นมาของโลก ตั้งอยู่บนศรัทธาความเชื่อทางศาสนาและเรื่องเล่าที่มากับความเชื่อนั้น จนถึงสมัยที่ชนชั้นนำไทยได้ทำความรู้จักภูมิปัญญาตะวันตกเกี่ยวกับโลกและประวัติศาสตร์ จึงได้เริ่มมีการเรียบเรียง “ประวัติศาสตร์สากล” ตามโครงเรื่องอารยธรรมของตะวันตกขึ้น สาระประวัติศาสตร์โลกตามแนวคิดแบบเสรีนิยมตะวันตกได้เข้าไปมีบทบาทในการอุดมศึกษาไทยอย่างมากในช่วงสงครามเย็น โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากอิทธิพลทางการศึกษาของสหรัฐอเมริกาที่มุ่งต่อต้านลัทธิคอมมิวนิสต์ในช่วงเวลานั้น  การรับรู้ เรียนรู้ และเข้าใจโครงเรื่องอารยธรรมดังกล่าวเป็นสัจจะทางเดียว ถ่ายทอดลงไปจนถึงโรงเรียนระดับมัธยมและประถมศึกษา ควบคู่ไปกับการกล่อมเกลาเรื่องความภักดีต่อชาติในแบบราชาชาตินิยม แม้ต่อมาสังคมไทยจะถูกพัดพาเข้าสู่กระแสโลกาภิวัตน์ภายใต้อิทธิพลของระบบทุนนิยมโลก แต่การปรับเปลี่ยนสู่ความหลากหลายในเนื้อหาและระเบียบวิธีทางการศึกษาประวัติศาสตร์ยังคงดำเนินไปอย่างค่อนข้างเชื่องช้า บริบทจากภายนอกดังเช่นผลกระทบทางเทคโนโลยีสารสนเทศที่ถูกกระตุ้นจากภัยคุกคามซึ่งอยู่เกินความควบคุมของรัฐชาติ น่าจะเป็นปัจจัยที่ทำให้ “ประวัติศาสตร์โลก” มีความหมายและความสำคัญสำหรับคนไทยบนฐานคิดที่เปลี่ยนไปอีกก้าวหนึ่ง