ความรัก ความเดียวดาย และการย้ายถิ่นของหนุ่มสาวชนบทในกรุงเทพฯ ในยุคความรุ่งเรืองทางเศรษฐกิจ ทศวรรษ 2520-2530
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มุ่งศึกษาการแสวงหาความรักและการจัดการอารมณ์ของหนุ่มสาวชนบทที่อพยพเข้าสู่กรุงเทพมหานคร ระหว่างทศวรรษ 2520 ถึงทศวรรษ 2530 ผ่านการวิเคราะห์เรื่องเล่าประสบการณ์ความรักในนิตยสาร คู่สร้างคู่สม ซึ่งเป็นพื้นที่สะท้อนแนวคิดเกี่ยวกับความรัก ความสัมพันธ์ และเพศศึกษาของกลุ่มผู้อ่านหลักซึ่งเป็นชายหญิงชนบท บทความนี้มุ่งศึกษาการใช้คำและภาษาแสดงอารมณ์ในเรื่องเล่าประสบการณ์ความรักที่ประกอบขึ้นเป็นชุมชนทางอารมณ์ของหนุ่มสาวชนบทในมหานคร บทความนี้เสนอว่าการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคมของกรุงเทพฯ ในทศวรรษดังกล่าวมีผลต่อการสร้างความหมายใหม่ให้แก่มโนทัศน์ความรักของหนุ่มสาวเหล่านี้ หนุ่มสาวจากภูมิภาคต่าง ๆ เดินทางเข้าสู่กรุงเทพฯ พร้อมด้วยความหวัง แต่กลับต้องเผชิญกับความโดดเดี่ยวและอ้างว้าง ในขณะที่ความรักและความใกล้ชิดเป็นเครื่องมือสำคัญในการปลอบประโลมจิตใจให้รอดพ้นจากความอ้างว้าง ความเป็นมหานครจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการให้ความหมายและคุณค่าแก่ความรักในชุมชนทางอารมณ์ของหนุ่มสาวชนบทในกรุงเทพฯ ในช่วงเวลาดังกล่าว
Article Details

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์บทความเป็นของผู้เขียนและสงวนสิทธิ์ตามกฎหมาย
ข้อคิดเห็นใดๆ ที่ปรากฏในวารสารนี้เป็นของผู้เขียน คณะกรรมการวารสาร ภาควิชาประวัติศาสตร์ฯ กองบรรณาธิการ ตลอดจนกรรมการกลั่นกรองประจำฉบับ ไม่จำเป็นต้องเห็นพ้องกับข้อคิดเห็นเหล่านั้น
เอกสารอ้างอิง
แก้วขวัญ ตั้งติพงศ์กูล. เศรษฐศาสตร์การย้ายถิ่น. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2563.
คนไกลบ้าน. “ดำรงตอบจดหมาย.” คู่สร้างคู่สม 4, ฉ. 42 (มิถุนายน 2526): 73-74.
คนรักเดียวใจเดียว. “ผัวเมียละเหี่ยใจ.” คู่สร้างคู่สม 6, ฉ. 61 (มกราคม 2528): 80-82.
จ. นครราชสีมา. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 12, ฉ. 155 (มิถุนายน 2534): 18-20.
จักรภพ เพ็ญแข, ดำเนินรายการ. เหตุบ้านการเมือง: เรื่องแรงงานอพยพ. สถานีโทรทัศน์สีช่อง 3, 2536. วิดีทัศน์.
จามะรี เชียงทอง. สังคมชนบทในโลกสมัยใหม่. เชียงใหม่: คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2560.
เจี๊ยบ ตลิ่งชัน กรุงเทพฯ. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 2, ฉ. 24 (ธันวาคม 2524): 17-19.
เฉลิมพงษ์ พูลบุญ. “เจ้าสาววัย 63 เจ้าบ่าวเพียง 30.” คู่สร้างคู่สม 10, ฉ. 111 (มีนาคม 2532): 6, 8-12.
ชัยรัตน์ สุวรรณปัญญา. “ชีวิตกรรมกรในรอบปีที่ผ่านมา.” สยามรัฐ, 21 พฤศจิกายน 2520.
ชูศักดิ์ ภัทรกุลวณิชย์. “ปริศนา ข้างหลังภาพ ของศรีบูรพา.” ใน อ่าน (ไม่) เอาเรื่อง, พิมพ์ครั้งที่ 2, 87-96. กรุงเทพฯ: โครงการจัดพิมพ์คบไฟ, 2548.
เด็กปทุมธานี ที่ดูคนผิด. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 10, ฉ. 111 (มีนาคม 2532): 19-21.
เด็กหอรอจดหมาย. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 7, ฉ. 74 (กุมภาพันธ์ 2529): 24-26.
แด่ นวล สาวอุบลฯ ใจดำ. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 10, ฉ. 120 (ธันวาคม 2532): 17-19.
ต. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 10, ฉ. 114 (มิถุนายน 2532): 21-23.
ต. บางกระบือ กทม.. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 4, ฉ. 39 (มีนาคม 2526): 11-13.
ตรีศิลป์ บุญขจร. นวนิยายกับสังคมไทย (2475-2500). พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: โครงการเผยแพร่ผลงานวิชาการ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2547.
น. กรุงเทพฯ. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 10, ฉ. 120 (ธันวาคม 2532): 17-19.
น. กรุงเทพฯ. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 11, ฉ. 126 (มีนาคม 2533): 18-20.
น. บางแค กรุงเทพฯ. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 10, ฉ. 119 (พฤศจิกายน 2532): 18-20.
นฤพนธ์ ด้วงวิเศษ. เพศในเขาวงกต: แนวคิดทฤษฎีเพศในวัฒนธรรมบริโภค. กรุงเทพฯ: มานุษยวิทยาสิรินธร, 2560.
น้อย ท่าดินแดง คลองสาน กรุงเทพมหานคร. “เรื่องจริงจากผู้อ่าน.” คู่สร้างคู่สม 1, ฉ. 12 (ธันวาคม 2523): 55-57.
นิด กทม. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 5, ฉ. 57 (กันยายน 2527): 14-16.
นิด. “ชุมทางปัญหารัก.” คู่สร้างคู่สม 11, ฉ. 123 (กุมภาพันธ์ 2533): 66-68.
บุญเชิด จ.ฉะเชิงเทรา. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 2, ฉ. 15 (มีนาคม 2524): 17-19.
เบเคอร์, คริส, และ ผาสุก พงษ์ไพจิตร. เศรษฐกิจการเมืองไทยสมัยกรุงเทพฯ. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์ซิลค์เวอร์ม, 2566.
เบลโล, วอลเดน, เชียร์ คันนิงแฮม, และ ลี เค็ง ปอห์. โศกนาฏกรรมสยาม : การพัฒนาและการแตกสลายของสังคมไทยสมัยใหม่. แปลโดย สุรนุช ธงศิลา. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ: มูลนิธิโกมลคีมทอง, 2545.
“ปัจจุบันและอนาคตของกรรมกรไทย.” มติชนรายวัน, 30 เมษายน 2525.
ป. กรุงเทพฯ. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 12, ฉ. 157 (กรกฎาคม 2534): 18-20.
ปวีณา กุดแถลง. “มโนทัศน์ความเป็นหญิงและความเป็นชายในนิตยสารสตรีสาร พ.ศ. 2491-2539.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, ภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2561.
ผู้หวังดี. “ดำรงตอบจดหมาย.” คู่สร้างคู่สม 10, ฉ. 112 (เมษายน 2532): 66.
พัฒนา กิติอาษา. สู่วิถีอีสานใหม่. กรุงเทพฯ: วิภาษา, 2557.
ภัทรัตน์ พันธุ์ประสิทธิ์. “‘รัก’ ในกระแสความเปลี่ยนแปลงของหนุ่มสาวชนบทไทยช่วงทศวรรษ 2520-2530.” มนุษยศาสตร์สังคมศาสตร์ปริทัศน์ 2, ฉ. 1 (มกราคม-มิถุนายน, 2557): 47-74.
แม็ก พระโขนง กรุงเทพฯ. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 4, ฉ. 42 (มิถุนายน 2526): 18-20.
รักเร่. “เรื่องจริงจากจดหมาย: เมื่อผู้หญิงจีบผู้ชาย.” คู่สร้างคู่สม 2, ฉ. 24 (ธันวาคม 2524): 9-10.
ล. คนอาภัพ. “ผัวเมียละเหี่ยใจ.” คู่สร้างคู่สม 9, ฉ. 99 (มีนาคม 2531): 20-22.
ลำยอง กรุงเทพฯ. “เรื่องจริงที่ผู้อ่านส่งมา.” คู่สร้างคู่สม 4, ฉ. 43 (กรกฎาคม 2526): 27-29.
ว. กรุงเทพฯ. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 12, ฉ. 149 (มีนาคม 2534): 13-15.
ว. จังหวัดหนึ่งในภาคอีสาน. “ผัวเมียละเหี่ยใจ.” คู่สร้างคู่สม 7, ฉ. 84 (ธันวาคม 2529): 76-78.
วาณิช จรุงกิจอนันต์. ทรรศนะชายหนุ่ม. กรุงเทพฯ: บูรพาสาส์น, 2528.
วาสนา คลองสาน กรุงเทพฯ. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 1, ฉ. 9 (กันยายน 2523): 17-19.
ศรีบูรพา. ข้างหลังภาพ. พิมพ์ครั้งที่ 46. นนทบุรี: ดอกหญ้า, 2555.
ส. กรุงเทพฯ. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 11, ฉ. 136 (สิงหาคม 2533): 16-18.
ส. บ้านหม้อ กรุงเทพฯ. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 12, ฉ. 153 (พฤษภาคม 2534): 17-19.
ส. เมืองบั้งไฟ. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 11, ฉ. 129 (พฤษภาคม 2533): 16-18.
สมพงศ์ อาษากิจ. “‘เมือง’ กับ ‘ชนบท’ และ ‘ความรู้สึกของคนใช้แรง’ ในเพลงลูกทุ่งอีสานร่วมสมัย: กรณีศึกษาผลงานเพลงของไมค์ ภิรมย์พร.” ใน ร่าง แรง อารมณ์: ความรู้สึกในสังคมร่วมสมัย, บรรณาธิการโดย วสันต์ ปัญญาแก้ว, 41-84. เชียงใหม่: ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2562.
สมิทธิ์ ถนอมศาสนะ. “การเปลี่ยนแปลงทางความคิดของชนชั้นกลางไทยกับ “เรื่องอ่านเล่น” ไทยสมัยใหม่ ทศวรรษ 2460 - ทศวรรษ 2480.” วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต, สาขาประวัติศาสตร์ ภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2558.
สายชล สัตยานุรักษ์. “‘ชีวิตและครอบครัวของผู้หญิงชนชั้นกลางไทย’ กับ ‘ความทุกข์ทนทางอารมณ์ความรู้สึก’ และการก่อตัวของระบอบอารมณ์ความรู้สึกใหม่.” มนุษยศาสตร์สาร 22, ฉ. 3 (กันยายน-ธันวาคม 2564): 188-212.
สายนที. “เรื่องจริงจากผู้อ่าน.” คู่สร้างคู่สม 7, ฉ. 77 (พฤษภาคม 2529): 27-29.
สาวใต้รักจริงทิ้งจริง. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 12, ฉ. 246 (มีนาคม 2538): 16-18.
สาวบุรีรัมย์ช้ำใจ. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 9, ฉ. 99 (มีนาคม 2531): 69-71.
สาวอีสาน กลางกรุง. “เรื่องจริงจากผู้อ่าน.” คู่สร้างคู่สม 7, ฉ. 80 (สิงหาคม 2529): 34-36.
สุวิทย์ รุ่งวิสัย. “หลับนอนกันก่อนแต่งงาน ทัศนะของหนุ่มสาวไทย พ.ศ.นี้.” คู่สร้างคู่สม 10, ฉ. 115 (กรกฎาคม 2532): 18-19.
หญิง ลาดพร้าว กรุงเทพมหานคร. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 4, ฉ. 37 (มกราคม 2526): 11-13.
หนูฝาแฝด ป.6 สาวเชียงราย. “เรื่องจริงจากผู้อ่าน.” คู่สร้างคู่สม 9, ฉ. 99 (มีนาคม 2531): 33-34.
อ. จ.ขอนแก่น. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 11, ฉ. 136 (สิงหาคม 2533): 16-18.
อ. บางเขน กรุงเทพ. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 12, ฉ. 154 (พฤษภาคม 2534): 22-24.
อ. สาวอีสาน. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 10, ฉ. 115 (กรกฎาคม 2532): 20-22.
อนงค์ จ.ร้อยเอ็ด. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 3, ฉ. 25 (มกราคม 2525): 24-26.
อภิสิทธิ์ ปานอิน. ด้วยเธอล้วนก็คือคน: กรรมกร โสเภณี วัยรุ่น และคนชายขอบในภาพยนตร์ไทย. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร, 2566.
อินสม. “เรื่องจริงที่ท่านผู้อ่านส่งมา.” คู่สร้างคู่สม 3, ฉ. 26 (กุมภาพันธ์ 2525): 33-34.
เอ๋ บางปะกอก กทม. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 12, ฉ. 144 (มกราคม 2534): 29-31.
เอื้องดอย แห่งลานนา. “หนุ่มจีบสาว สาวจีบหนุ่ม.” คู่สร้างคู่สม 8, ฉ. 93 (กันยายน 2530): 21-23.
Alberti, Fay Bound. A Biography of Loneliness: The History of an Emotion. Oxford: Oxford University Press, 2019.
Barclay, Katie, Elaine Chalus, and Deborah Simonton (eds.). The Routledge History of Loneliness. Oxford and New York: Routledge, 2023.
Barthes, Roland. A Lover’s Discourse: Fragments. trans. Richard Howard. New York: Hill and Wang, 1978.
Benjamin, Walter. Charles Baudelaire: A Lyric Poet in the Era of High Capitalism. Translated by Harry Zohn. London and New York: Verso, 2023.
Benjamin, Walter. Illuminations: Essays and Reflections. Translated by Harry Zohn. Edited by Hannah Arendt. Boston and New York: Schocken Books, 1969.
Bumroongsook, Sumalee. Love and Marriage: Mate Selection in Twentieth-Century Central Thailand. Bangkok: Chulalongkorn University Press, 1995.
Carrington, Tyler. Love at Last Sight: Dating, Intimacy, and Risk in Turn-of-the-Century Berlin. Oxford: Oxford University Press, 2019.
Chalermpow Koanantakool, Paritta, and Marc Askew. Urban Life and Urban People in Transition. Bangkok: TDRI, 1993.
Coontz, Stephanie. Marriage, A History: How Love Conquered Marriage. London and New York: Penguin Books, 2005.
Cullen, Niamh. Love, Honour, and Jealousy: An Intimate History of the Italian Economic Miracle. Oxford: Oxford University Press, 2019.
Darnton, Robert. “Readers Respond to Rousseau: The Fabrication of Romantic Sensitivity.” In The Great Cat Massacre and Other Episodes in French Cultural History, 215-256. New York: Basic Books, 1984.
Durkheim, Émile. The Elementary Forms of the Religious Life. Translated by K. E. Fields. New York: Free Press, 1996.
Epstein, Pamela. “Advertising for Love: Matrimonial Advertisements and Public Courtship.” In Doing Emotions History, Edited by Susan J. Matt, 120-139. Chicago: University of Illinois Press, 2013.
Giddens, Anthony. The Transformation of Intimacy: Sexuality, Love and Eroticism in Modern Societies. Cambridge: Polity Press, 1993.
Israngura Na Ayudhya, Tul. “Men in the Family: Constructions and Performance of Masculinity in England, c.1700-1820.” PhD diss., University of London, 2014.
Lystra, Karen. Love and the Working Class: The Inner Worlds of Nineteenth-Century Americans. New York and Oxford: Oxford University Press, 2024.
Lystra, Karen. Searching the Heart: Women, Men, and Romantic Love in Nineteenth-Century America. New York and Oxford: Oxford University Press,1989.
Nelson, Elizabeth White. Market Sentiments: Middle-Class Market Culture in Nineteenth-Century America. Washington, D.C.: Smithsonian Books, 2004.
Poungsomlee, Anuchat, and Helen Ross. Impacts of Modernization and Urbanization in Bangkok: An Integrative Ecological and Biosocial Study. Australia: Centre for Resource and Environmental Studies Australian National University, 1992.
Prestel, Joseph Ben. Emotional Cities: Debates on Urban Change in Berlin and Cairo, 1860-1919. Oxford: Oxford University Press, 2017.
Rosenwein, Barbara H. “Worrying about Emotions in History.” American Historical Review 107, no. 3 (June 2002): 821-845.
Rosenwein, Barbara H., and Riccardo Cristiani, What Is the History of Emotions? Cambridge: Polity Press, 2018.
Rosenwein, Barbara H. Emotional Communities in the Early Middle Ages. Ithaca: Cornell University Press, 2006.
Rosenwein, Barbara H. Love: A History in Five Fantasies. Cambridge: Polity Press, 2022.
Scott, Joan W. “The Evidence of Experience.” Critical Inquiry 17, no. 4 (Summer 1991): 773-797.
Seeman, Melvin. “On the Meaning of Alienation.” American Sociological Review 24, no. 6 (1959): 783-791.
Simmel, Georg. “The Metropolis and Mental Life (1903).” In The Blackwell City Reader, edited by Gary Bridge and Sophie Watson, 11-19. Oxford and Malden, MA: Wiley-Blackwell, 2002.
Vickery, Amanda. The Gentleman’s Daughter: Women’s Lives in Georgian England. New Haven and London: Yale University Press, 1998.
Zeldin, Theodore. An Intimate History of Humanity. London: Vintage, 1995.