มาตรการทางกฎหมายในการกำกับดูแลและส่งเสริมธุรกิจแบ่งปันที่พักแรมระยะสั้น: ศึกษาเปรียบเทียบประเทศไทย ประเทศญี่ปุ่นและเมืองซานฟรานซิสโก ประเทศสหรัฐอเมริกา

บทคัดย่อ

ธุรกิจแบ่งปันที่พักแรมระยะสั้น (Home-Sharing Business) คือ การนำห้องพักที่เป็นที่อยู่อาศัยออกมาให้เช่าระยะสั้นในลักษณะคล้ายคลึงกับธุรกิจโรงแรม โดยมีแพลตฟอร์มจองห้องพักทำหน้าที่เป็นตัวกลางระหว่างผู้ให้เช่ากับผู้เช่าห้องพัก ประเทศไทยเองก็มีการประกอบธุรกิจดังกล่าวเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ฉะนั้นบทความนี้จึงมุ่งศึกษามาตรการทางกฎหมายที่เหมาะสมในการกำกับดูแลและส่งเสริมธุรกิจแบ่งปันที่พักแรมระยะสั้นในประเทศไทย ซึ่งมีประเด็นพิจารณาหลัก 2 ประการ คือ (1) การประกอบธุรกิจแบ่งปันที่พักแรมระยะสั้นในประเทศไทยมีลักษณะอย่างไร มีข้อจำกัดทางกฎหมายหรือส่งผลกระทบอย่างไรบ้างต่ออุตสาหกรรมที่พักแรม และ (2) มาตรการทางกฎหมายในการกำกับดูแลธุรกิจแบ่งปันที่พักแรมระยะสั้นในต่างประเทศมีรูปแบบอย่างไร โดยเปรียบเทียบกับมาตรการของประเทศไทย เพื่อวิเคราะห์และเสนอมาตรการทางกฎหมายที่เหมาะสม

ผลการศึกษาพบว่า ธุรกิจแบ่งปันที่พักแรมระยะสั้นในประเทศไทยมีการนำห้องพักที่เป็นที่อยู่อาศัยมาให้บริการผ่านแพลตฟอร์มจองห้องพัก เช่น ห้องพักในบ้านส่วนตัว ห้องพักในอาคารชุด บ้านในหมู่บ้านจัดสรร และห้องพักในหอพัก ซึ่งกรณีห้องพักในบ้านส่วนตัวนั้นจะได้รับการยกเว้นการกำกับดูแลตามพระราชบัญญัติโรงแรม พ.ศ. 2547 ในฐานะที่เป็นสถานที่พักที่ไม่เป็นโรงแรม หากมีจำนวนห้องพักที่ให้บริการไม่เกิน 4 ห้องและมีผู้เข้าพักไม่เกิน 20 คน แต่อย่างไรก็ดี ในส่วนของห้องพักในอาคารชุด บ้านในหมู่บ้านจัดสรรและห้องพักในหอพักกลับไม่ได้รับการยกเว้น ในขณะที่เมืองซานฟรานซิสโก ประเทศสหรัฐอเมริกาและประเทศญี่ปุ่น ซึ่งมีการดำเนินธุรกิจดังกล่าวมาอย่างต่อเนื่องและมีกฎหมายเฉพาะขึ้นเพื่อกำกับดูแลธุรกิจดังกล่าวแยกต่างหากจากการกำกับดูแลธุรกิจโรงแรม ได้กำหนดหลักเกณฑ์และเงื่อนไขการประกอบธุรกิจที่เหมาะสม อีกทั้งยังมีระบบและกลไกในการกำกับดูแลที่ชัดเจน ดังนั้น ผู้เขียนจึงเสนอว่าประเทศไทยควรกำหนดมาตรการกำกับดูแลและส่งเสริมธุรกิจดังกล่าวตั้งแต่การตรากฎหมายกำกับดูแลเป็นการเฉพาะแยกต่างหากจากกฎหมายกำกับดูแลธุรกิจโรงแรม กำหนดให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทำหน้าที่กำกับดูแลธุรกิจในท้องถิ่น ตลอดจนกำหนดหลักเกณฑ์และเงื่อนไขในการประกอบธุรกิจให้ชัดเจน โดยคำนึงถึงมาตรฐานการประกอบธุรกิจสถานที่พักแรม การแข่งขันที่เป็นธรรม การคุ้มครองผู้บริโภค การคุ้มครองผู้อยู่อาศัยใกล้เคียง และการกำกับแพลตฟอร์มจองห้องพัก