ข้อพิจารณาการจำกัดสิทธิของประชาชน: ร่างพระราชบัญญัติการดำเนินกิจกรรมขององค์กรไม่แสวงหากำไร พ.ศ. ….

บทคัดย่อ

ขณะนี้ปรากฏร่างกฎหมายองค์กรไม่แสวงหากำไรซึ่งคณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบและให้ดำเนินการรับฟังความคิดเห็นและวิเคราะห์ผลกระทบของร่างกฎหมายตามมาตรา 77 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 จำนวน 2 ฉบับ ฉบับแรกเป็นร่างพระราชบัญญัติว่าด้วย
การดำเนินงานขององค์กรที่ไม่แสวงหารายได้ หรือกำไรมาแบ่งปันกัน พ.ศ. .... ซึ่งเสนอโดยสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา และคณะรัฐมนตรีมีมติเมื่อวันที่ 23 กุมภาพันธ์ 2564 เห็นชอบหลักการตาม
ร่างกฎหมายดังกล่าว ต่อมา สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาได้ปรับร่างกฎหมาย จึงได้เสนอฉบับร่างพระราชบัญญัติการดำเนินกิจกรรมขององค์กรไม่แสวงหากำไร พ.ศ. .... เป็นร่างฉบับที่สองซึ่งคณะรัฐมนตรีตามมติเห็นชอบแนวทางการยกร่างดังกล่าวแล้วเมื่อวันที่ 4 มกราคม 2565
ร่างกฎหมายทั้งสองฉบับได้รับการวิพากษ์วิจารณ์และแสดงความคิดเห็นถึงความไม่จำเป็นและความไม่เหมาะสมในการจำกัดสิทธิของประชาชน ทั้งจากประชาชน ภาคประชาสังคม หรือแม้กระทั่งภายในหน่วยงานภาครัฐเอง รวมถึงกระแสการแสดงความคิดเห็นจากต่างประเทศ ทั้งจากเครือข่ายองค์กรพัฒนาภาคเอกชนระหว่างประเทศ และผู้เสนอรายงานพิเศษขององค์การสหประชาชาติการดำเนินกิจกรรมขององค์กรไม่แสวงหากำไร เป็นส่วนหนึ่งของภาคประชาสังคมและตั้งอยู่บน
รากฐานของเสรีภาพในการรวมกลุ่ม การสมาคม และการแสดงความคิดเห็น มีความสำคัญต่อการรักษาและส่งเสริมระบอบประชาธิปไตย งานชิ้นนี้เป็นการศึกษาเชิงเอกสารและมุ่งวิเคราะห์ร่างกฎหมายทั้งสองฉบับดังกล่าว ทั้งจากหลักการและเหตุผลของร่างกฎหมายและเนื้อหาของกฎหมายในรายละเอียด ซึ่งไม่สอดคล้องกับหลักกฎหมายของรัฐเสรีประชาธิปไตย ทั้งจากกฎหมายระหว่างประเทศและบทบัญญัติตามรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน และเห็นว่าร่างกฎหมายดังกล่าวมีเนื้อหาสำคัญในการมุ่งละเมิดสิทธิเสรีภาพขององค์กรไม่แสวงหากำไรและประชาชน และอาจนำไปสู่ความเสื่อมถอยของระบอบประชาธิปไตยและนิติรัฐ