ความจำเป็นในการบัญญัติความผิดฐานบันทึกภาพไม่เหมาะสมทางเพศของผู้อื่นโดยไม่ยินยอมในสถานที่สาธารณะ

บทคัดย่อ

เนื่องด้วยประมวลกฎหมายอาญา ภาค 2 ลักษณะ 9 ความผิดเกี่ยวกับเพศ ไม่มีบทบัญญัติความผิดฐานบันทึกภาพไม่เหมาะสมทางเพศของผู้อื่นโดยไม่ยินยอมโดยเฉพาะ และมาตราอื่น ๆ ไม่ว่าจะเป็นมาตรา 280/1 มาตรา 287 มาตรา 287/1 มาตรา 287/2 มาตรา 388 และมาตรา 392 กลับมีข้อจำกัดไม่สามารถบังคับใช้กับการกระทำความผิดดังกล่าว ทำให้การดำเนินคดีในปัจจุบันกับผู้กระทำความผิดเป็นไปตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 397 ซึ่งเป็นความผิดลหุโทษมีระวางโทษไม่เหมาะสมเพียงพอที่จะยับยั้งอาชญากรรม นอกจากนี้ ศาลฎีกาได้มีคำพิพากษาฎีกาที่ 12983/2558 พยายามสร้างความยุติธรรมแก่ผู้เสียหายด้วยการตีความขยายความกฎหมายให้ การบันทึกภาพไม่เหมาะสมทางเพศของผู้อื่นโดยไม่ยินยอม ในสถานที่สาธารณะ เป็นการกระทำอนาจารตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 278 ซึ่งขัดต่อหลักการพื้นฐานของกฎหมายอาญาว่าด้วยการห้ามเทียบเคียงกฎหมาย จากการศึกษาเปรียบเทียบพระราชบัญญัติว่าด้วยการป้องกันการบันทึกภาพไม่เหมาะสมทางเพศของผู้อื่นโดยไม่ยินยอม ค.ศ. 2003 ของประเทศสหรัฐอเมริกา พบความแตกต่างระหว่างนิยามของภาพไม่เหมาะสมทางเพศกับสิ่งลามกหรือสื่อลามกอนาจารเด็กตามประมวลกฎหมายอาญา อีกทั้งวัตถุประสงค์ในการบัญญัติความผิดฐานนี้มีขึ้นเพื่อคุ้มครองสิทธิความเป็นส่วนตัวโดยเฉพาะ จึงมีการพิจารณากำหนดระดับความคุ้มครองสิทธิความเป็นส่วนตัวขั้นต่ำ หรือเรียกว่า “ขอบเขตอันสมควรคาดหมายความเป็นส่วนตัว” โดยให้ความคุ้มครองสิทธิความเป็นส่วนตัวในสถานที่สาธารณะแคบกว่าสถานที่ส่วนตัว เพื่อรักษาประโยชน์สาธารณะและเสรีภาพในการแสดงออกของประชาชน ตรงกันข้ามกับประมวลกฎหมายอาญาที่ขาดการแบ่งแยกอย่างชัดเจนระหว่างสถานที่ส่วนตัวออกจากสาธารณสถาน ประกอบกับมาตรา 278 และมาตรา 397 แห่งประมวลกฎหมายอาญา ก็ไม่ได้บัญญัติขึ้นเพื่อคุ้มครองสิทธิความเป็นส่วนตัวของบุคคลโดยตรง จึงขาดการพิจารณาขอบเขตอันสมควรคาดหมายความเป็นส่วนตัวในสถานที่สาธารณะ ซึ่งมีความสำคัญต่อการกำหนดความรับผิดทางอาญาของผู้บันทึกภาพไม่เหมาะสมทางเพศของผู้อื่นโดยไม่ยินยอม ด้วยเหตุนี้อาจนำไปสู่ปัญหาการคุ้มครองสิทธิความเป็นส่วนตัวเชิงอัตวิสัย อันอาจกระทบต่อประโยชน์สาธารณะและจำกัดเสรีภาพในการแสดงออกของประชาชนมากจนเกินควร บทความนี้เสนอให้สร้างความผิดฐานบันทึกภาพไม่เหมาะสมทางเพศของผู้อื่นโดยไม่ยินยอม ในสถานที่สาธารณะขึ้นใหม่ โดยผ่านการพิจารณากำหนดขอบเขตอันสมควรคาดหมายความเป็นส่วนตัวในสถานที่สาธารณะให้เหมาะสมตามบริบทของสังคมไทย เฉพาะของบุคคลที่มีสติสัมปชัญญะครบถ้วนและอายุเกิน 18 ปี ขึ้นไป