ข้อบทเรื่อง "กำไรจากธุรกิจ" ภายใต้อนุสัญญาภาษีซ้อน : ปัญหาและแนวปฏิบัติในบริบทกฎหมายไทย

บทคัดย่อ

การจัดเก็บภาษีจากกำไรธุรกิจที่บริษัทต่างประเทศเข้ามาดำเนินการและได้รับเงินได้ในประเทศแหล่งเงินได้โดยผ่านทางสถานประกอบการถาวรนั้น ตามหลักที่กำหนดในอนุสัญญาภาษีซ้อนฯ คือให้ถือว่าสถานประกอบการถาวรเป็นหน่วยภาษีหน่วยหนึ่งที่แยกต่างหากจากบริษัทแม่ที่ตั้งอยู่ที่ต่างประเทศแม้ว่าสถานประกอบการถาวรนั้นไม่ได้มีการจดทะเบียนเป็นนิติบุคคลแยกออกมาต่างหาก เห็นได้ว่าโดยเนื้อหาความเป็นจริงนั้นสถานประกอบการถาวรเป็นองค์ประกอบส่วนหนึ่งของธุรกิจทั้งหมดของวิสาหกิจนั้นโดยมีการควบคุมการดำเนินการทั้งหมดมาจากกลุ่มเดียวกัน แต่เมื่อยอมรับให้แยกส่วนผลกำไรที่ได้รับผ่านสถานประกอบการถาวรในประเทศแหล่งเงินได้แล้ว จึงมีปัญหาว่ากำไรส่วนไหนที่ประเทศแหล่งเงินได้มีสิทธิในการจัดเก็บ รวมถึงรายจ่าย และต้นทุนที่เกิดขึ้นนั้นควรจะถือว่าเกิดขึ้นในอัตราสัดส่วนเท่าไหร่ในประเทศแหล่งเงินได้ เพราะกำไรที่เกิดขึ้นในประเทศแหล่งเงินได้นั้นแม้จะได้รับโดยผ่านสถานประกอบการถาวรแต่รายจ่ายและต้นทุนในการดำเนินการนั้นส่วนหนึ่งย่อมมาจากการดำเนินร่วมกันที่เกิดขึ้นในสำนักงานใหญ่ในต่างประเทศ ซึ่งในเรื่องนี้ในกฎหมายไทยพบว่ายังไม่มีกฎหมายมารองรับอีกทั้งแนวปฏิบัติก็มีความคลุมเครือ ซึ่งก่อให้เกิดปัญหาความไม่แน่ชัดในการเสียภาษีของบริษัทข้ามชาติ

การจัดเก็บภาษีจากกำไรธุรกิจเป็นเรื่องพบถึงปัญหาอยู่เสมอเนื่องจากโดยสภาพแล้วเป็นการจัดเก็บภาษีจากบริษัทข้ามชาติที่เข้ามาได้รับเงินได้จากประเทศแหล่งเงินได้ ซึ่งจะมีความแตกต่างกับการจัดเก็บภาษีของบริษัทท้องถิ่นของประเทศแหล่งเงินได้ ในขณะที่กฎหมายไทยใช้บทบัญญัติเดียวกันในการคำนวณเงินได้เพื่อจัดเก็บภาษีอากรจากบริษัทที่จดทะเบียนจัดตั้งขึ้นในประเทศไทยและบริษัทต่างประเทศอันก่อให้เกิดความไม่ชัดเจนสำหรับการเสียภาษีของบริษัทต่างประเทศที่จะปฏิบัติตามบทบัญญัติในประมวลรัษฎากร และอนุสัญญาภาษีซ้อนฯ ดังนั้น ในการบังคับใช้ข้อบทเรื่องกำไรจากธุรกิจตามอนุสัญญาภาษีซ้อนฯ ภายใต้บริบทกฎหมายของประเทศไทยจึงเป็นเรื่องที่ควรจะต้องศึกษาเพื่อหาแนวทางในการนำเสนอถึงข้อกฎหมายและแนวปฏิบัติมารองรับโดยสอดคล้องกับอนุสัญญาภาษีซ้อนฯ และแนวปฏิบัติที่ยอมรับกันระหว่างประเทศ