ปัญหาในทางทฤษฎีเกี่ยวกับการสำคัญผิดในกฎหมายอาญาไทย : กรณีการสำคัญผิดในเหตุที่บุคคลมีอำนาจกระทำ
คำสำคัญ:
ความไม่รู้กฎหมาย, การสำคัญผิดในข้อกฎหมาย, การสำคัญผิดในเหตุที่บุคคลมีอำนาจกระทำ, อำนาจกระทำโดยอนุมานบทคัดย่อ
คำอธิบายเกี่ยวกับการสำคัญผิดในกฎหมายอาญาไทยนั้นยังมีความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนในทางทฤษฎีอยู่หลายประการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเด็นเรื่องความสับสนในความเหมือนและความแตกต่างของ “ความไม่รู้กฎหมาย” และ “การสำคัญผิดในข้อกฎหมาย” สะท้อนผ่านคำอธิบายประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 64 ที่ขาดความสมบูรณ์ในทางวิชาการจนนำไปสู่ความบกพร่องในทางนิติบัญญัติและการปรับใช้กฎหมายที่คลาดเคลื่อนของฝ่ายตุลาการ ซึ่งส่งผลให้เกิดช่องว่างของกฎหมายขนาดใหญ่ที่ผู้กระทำไม่อาจได้รับการพิจารณายกเว้นโทษในกรณีของการสำคัญผิดในข้อกฎหมายที่บุคคลมีอำนาจกระทำ ทั้ง ๆ ที่ผู้กระทำไม่ได้มีความสามารถและโอกาสอย่างเต็มที่ในการกำหนดเจตจำนงเสรีของตนเองในการเลือกที่จะกระทำความผิด ซึ่งกรณีปัญหาดังกล่าวนั้น แม้แต่บทบัญญัติการสำคัญผิดในข้อเท็จจริงที่บุคคลมีอำนาจกระทำตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 62 ที่บังคับใช้อยู่ในปัจจุบันก็ไม่อาจนำมาปรับใช้เพื่อคลี่คลายปัญหาเช่นว่านี้ได้ และนอกจากนี้บทบัญญัติดังกล่าว ก็ยังคงมีปัญหาอยู่ในตัวเองโดยเฉพาะเรื่องของสถานะความชอบด้วยกฎหมายอันเกิดจากการกระทำโดยสำคัญผิด และความไม่สมเหตุสมผลในการกำหนดให้มีผู้กระทำต้องรับผิดอาญาฐานประมาทสำหรับความสำคัญผิดที่เกิดขึ้นด้วยความประมาท ด้วยเหตุนี้ ผู้เขียนจึงจะได้อธิบายความเข้าใจทางทฤษฎีเกี่ยวกับการสำคัญผิดในกฎหมายอาญาไทยที่ถูกต้อง จนนำไปสู่ข้อเสนอให้มีการแก้ไขประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 64 พร้อมกับยกเลิก มาตรา 62 และ 69 เพื่อเป็นแนวทางการแก้ไขปัญหาหนึ่งที่เกิดขึ้น
References
เกียรติขจร วัจนสวัสดิ์, คำอธิบายกฎหมายอาญา ภาค 1 เล่ม 1(พิมพ์ครั้งที่ 11, กรุงสยาม 2562).
โกเมศ ขวัญเมือง, กฎหมายอาญาชั้นสูง (วิญญูชน, 2550).
จิตติ ติงศภัทิย์, ‘เจตนาในทางอาญา’ ใน รวมผลงานทางวิชาการของศาสตราจารย์จิตติ ติงศภัทิย์ (สำนักงานศาลยุติธรรม, 2562).
ปกป้อง ศรีสนิท, ‘การสำคัญผิดในกฎหมายอาญาฝรั่งเศส’ ใน 65 ปี เกียรติขจร (โรงพิมพ์เดือนตุลา 2557).
ปกป้อง ศรีสนิท, ‘อิทธิพลของสำนักความคิดทางกฎหมายที่มีต่อกฎหมายอาญาไทย’ ในงานวิชาการรำลึกศาสตราจารย์จิตติ ติงศภัทิย์ ครั้งที่ 17, (คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 2555).
นพพงษ์ จูห้อง, ปัญหาในกฎหมายอาญา (พิมพ์ครั้งที่ 3, มหาวิทยาลัยรามคำแหง, 2557).
รณกรณ์ บุญมี, ‘การกำหนดให้การสำคัญผิดในข้อเท็จจริงที่ผู้กระทำมีอำนาจกระทำได้เป็นเหตุยกเว้นความผิดเป็นความผิดพลาดในการบัญญัติกฎหมาย’ ใน หนังสือที่ระลึก 60 ปี พี่ใหญ่ใจหาญ (โรงพิมพ์เดือนตุลา 2561).
ศิริพล กุศลศิลป์วุฒิ, ‘ความรับผิดทางอาญา: เปรียบเทียบไทยกับสหรัฐอเมริกา’ ใน สุรศักดิ์ ลิขสิทธิ์วัฒนกุล และคณะ (บรรณาธิการ) ยืนหยัดบนหลักนิติธรรม, (คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 2552).
สุขสมัย สุทธิบดี, กฎหมายอาญาภาค 1(พิมพ์ครั้งที่ 2, มหาวิทยาลัยรามคำแหง 2527).
สุรศักดิ์ ลิขสิทธิ์วัฒนกุล, ‘โครงสร้างความรับผิดทางอาญาของไทย: พิจารณาจากประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 62’ ใน 65 ปี เกียรติขจร(โรงพิมพ์เดือนตุลา 2557).
หยุด แสงอุทัย, กฎหมายอาญา ภาค 1(พิมพ์ครั้งที่ 21, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 2556).
เอช เอกูต์, กฎหมายอาชญา (มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์และการเมือง 2477).
Alan Norrie, ‘Mistaken Self-Defense: Citizenship, Chiasmus, and Legal Form’ (2010) 13 The Problem of New Criminal Law Review: An International and Interdisciplinary Journal 357.
Boaz Sangero, Self-Defense in Criminal Law(Hart Publishing, 2006).
Bruce R Grace, ‘Ignorance of the Law as an Excuse’ (1986) 86 Columbia Law Review 1392.
Catherine Elliott, French Criminal Law (Willan Pub 2001).
Catherine Elliott and Frances Quinn, Criminal Law(9 edn, Pearson/Longman 2012).
Catherine Elliott, ‘The French Law of Intent and Its Influence on the Development of International Criminal Law’ (2000) 11 Criminal Law Forum 35.
Dennis Bock, Strafrecht Allgemeiner Teil (Springer, 2018).
Edward B Arnolds, Norman F Garland, ‘The Defense of Necessity in Criminal Law: The Right to Choose the Lesser Evil’ (1974) 65 Journal of Criminal Law and Criminology 289.
Edwin Meese III and Paul J Larkin, Jr, ‘Reconsidering the Mistake of Law Defense’ (2012) 102Journal of Criminal Law and Criminology 725.
Edwin R Keedy, ‘Ignorance and Mistake in the Criminal Law’ (1908) 22 Harvard Law Review 75.
Eimear Spain, The Role of Emotions in Criminal Law Defences: Duress, Necessity and Lesser Evils (Cambridge University Press 2011).
Eric Colvin, ‘Exculpatory Defences in Criminal Law’ (1990) 10 Oxford Journal of Legal Studies 381.
Francisco Muñoz Conde, ‘Putative Self-Defense: A Borderline CaseBetween Justification and Excuse’(2008) 11 New Criminal Law Review 590.
François Lareau, ‘Légitime défense et théorie’ (LL.M. Thèse Université d’Ottowa, 1992).
George P. Fletcher, Basic Concepts of Criminal Law (Oxford University Press 1998).
George P Fletcher, ‘Criminal Theory in the Twentieth Century’ (2001) 2 Theoretical Inquiries in Law 265.
Gideon Yaffe, ‘Excusing Mistakes of Law’ (2009) 9 Philosophers' Imprint 1.
Harvey Wallace and Cliff Roberson, Principles of Criminal Law (Allyn and Bacon 2001).
Henry M Hart, Jr, ‘The Aims of the Criminal Law’ (1958) 23 Law and Contemporary Problems 401.
HLA Hart, Punishment and Responsibility: Essay in the Philosophy of Law (Oxford University Press 1968).
Iryna Marchuk, The Fundamental Concept of Crime in International Criminal Law: A Comparative Law Analysis (Springer, 2014).
James Bradley Thayer,A Preliminary Treatise on Evidence at the Common Law (John Wilson and Son, 1898).
JC Smith, Justification and Excuse in the Criminal Law (Steven & Sons 1989).
Jeremy Finn, ‘Emergency Situations and the Defence of Necessity’ (2016) 34 Law Context: A Socio-Legal Journal 100.
Jerome Hall, ‘Ignorance and Mistake in Criminal Law’ (1957) 33 Indiana Law Journal 1.
John Bell, Sophie Boyron, and Simon Whittaker, Principles of French Law (Oxford University Press 1998).
Jon Strauss, ‘Nonpayment of the Taxes: When Ignorance of Law is an Excuse’(1992) 25 Akron Law Review 611.
Jonathan Herring, Criminal law: The Basics (Routledge 2010).
Joshua Dressler, ‘Justifications and Excuses: A Brief Review of the Concepts and the Literature’ (1987), 33 Wayne Law Review 1155.
Kenneth W Simons, ‘Mistake of Fact or Mistake of Criminal Law? Explaining and Defending the Distinction’ (2009) 3 Criminal Law and Philosophy 213.
Larry Alexander, ‘Lesser Evils: A Closer Look at the Paradigmatic Justification’ (2005), 24 Law and Philosophy 611.
Liora Lazarus, ‘Positive Obligations and Criminal Justice: Duties to Protect or Coerce?’ in Lucia Zedner and Julian V. Roberts (ed) Principles and Values in Criminal Law and Criminal Justice: Essays in Honour of Andrew Ashworth(Oxford University Press 2012).
Livingston Hall and Selig J Seligman, ‘Mistake of Law and Mens Rea’ (1941) 8 University of Chicago Law Review 641.
Mark D Yochum,‘The Death of a Maxim: Ignorance of Law is no Excuse (Killed by Money, Guns and a Little Sex)’ (1999) 13 St. John's Journal of Legal Commentary 635.
Markus D Dubber and Tatjana Hornle, Criminal law: A Comparative Approach (Oxford University Press 2014).
Michael S Moore, ‘Causation and the Excuses’, (1985) 73 California Law Review 1091.
Mitchell N. Berman, ‘Justification and Excuse, Law and Morality’ (2003) 53 Duke Law Journal 1.
Mohamed Elewa Badar,‘Mens rea –Mistake of Law & Mistake of Fact in German. Criminal Law: A Survey for International Criminal Tribunals’(2005) 5 International Criminal Law Review 203.
Mohamed Elewa Badar, The Concept of Mens Rea in International Criminal Law: the Case for a Unified Approach (Hart Publishing, 2013).
Nicola Lacey, ‘In Search of the Responsible Subject: History, Philosophy and Social Sciences in Criminal Law Theory’ (2001) 64 The Modern Law Review 350.
Parviz Khozouie, Khalil Afandak and Mina Mehrvand, ‘A Study on the Current Theories of the Philosophy and Principles of Self-Defense’ (2017) 7 Estação Científica (UNIFAP) 19.
Paul H Robinson, ‘A Theory of Justification: Societal Harm as a Prerequisite for Criminal Liability’ 23 UCLA Law Review 266.
Paul H Robinson, ‘Criminal Law Defenses: A Systematic Analysis’ (1982), 82 Columbia Law Review 199
Paul H Robinson, Structure and Function in Criminal Law (Oxford University Press 1997).
Richard E Kohler, ‘Ignorance or Mistake of Law as a Defense in Criminal Cases’ (1935) 40 Dickson Law Review 113.
Robert Leider, ‘Justifying Self-Defense, Defense of Others, and the Use of Force in Law Enforcement’(Ph.D. Thesis Georgetown University, 2009).
Rollin M Perkins, ‘Ignorance and Mistake in Criminal Law’ (1939) 88 University of Pennsylvania Law Review 35.
Ronald A Cass, ‘Ignorance of the Law: A Maxim Reexamined’ (1976)17 William & Mary Law Review 671.
S Rangarajan, ‘Law of Evidence’ in Joseph Minattur (ed)The Indian Legal System (Oceana 1978).
Simeneh Kiros Assefa, ‘Sovereignty, Legitimacy and Fundamental Rights as Limitations toCriminalisation Power of the State’ (2018) 12 Mizan Law Review 127.
Stephen P Garvey, ‘When Should a Mistake of Fact Excuse?’ (2009) 42 Texas Tech Law Review 359.
Volker Krey, Deutsche Strafrecht, Allgemeiner Teil: lehrbuch in Dueutsch und Englisch. Teil 1, Grundlagen (Strafrecht und Verfassungsrecht, Strafrechtsprinzipien, Einteilung der Straftaten)(W. Kohlhammer 2002).
Wayne R LaFave, Criminal Law (5edn, West 2010).
Downloads
เผยแพร่แล้ว
License
Copyright (c) 2024 วารสารนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ผลงานที่ตีพิมพ์ในวารสารนิติศาสตร์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และวารสารนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ สงวนสิทธิในการเผยแพร่ผลงานที่ตีพิมพ์ในแบบรูปเล่มและทางสื่ออิเล็กทรอนิกส์อื่นใด
บทความหรือข้อความคิดเห็นใด ๆ ที่ปรากฏในวารสารนิติศาสตร์เป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนโดยเฉพาะ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และบรรณาธิการไม่จําเป็นต้องเห็นด้วยหรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
