ข้อเสนอทางกฎหมายต่อการปรับปรุงกระบวนการดำเนินการทางจรรยาบรรณของวิชาชีพทางการศึกษาของคุรุสภา

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ข้อเสนอแนะในการปรับปรุงกฎหมายเกี่ยวกับกระบวนการดำเนินการทางจรรยาบรรณของวิชาชีพทางการศึกษาของคุรุสภา  การดำเนินการทางการศึกษาแบ่งออกเป็น 3 ระยะ โดยเน้นการสังเคราะห์เอกสารเป็นหลัก ระยะที่ 1  ศึกษาสภาพและปัญหาเกี่ยวกับกระบวนการดำเนินการทางจรรยาบรรณของวิชาชีพทางการศึกษาของคุรุสภา ระยะที่ 2  ศึกษาเปรียบเทียบกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการดำเนินการทางจรรยาบรรณของวิชาชีพทางการศึกษากับวิชาชีพอื่นทั้งในประเทศและต่างประเทศ และ ระยะที่ 3 นำเสนอข้อเสนอแนะในการปรับปรุงกฎหมายที่เกี่ยวกับกระบวนการดำเนินการทางจรรยาบรรณของวิชาชีพทางการศึกษาของคุรุสภา ด้วยวิธีตามแนวปฏิบัติพื้นฐานในการแก้ปัญหาครอบคลุมทั้งการแก้ปัญหาระยะสั้น และระยะยาว

   ปัญหาหลักของกระบวนการดำเนินการของคุรุสภา มีลักษณะการรวมศูนย์อยู่ที่ส่วนกลาง อีกทั้งกฎหมายและระเบียบข้อบังคับที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินการทางจรรยาบรรณวิชาชีพขาดการบูรณาการกัน นอกจากนี้โครงสร้างคณะกรรมการมาตรฐานวิชาชีพ (กมว.) ขาดความเป็นกลาง เพราะต้องรับผิดชอบภารกิจอื่นเช่นกัน ในส่วนระยะที่ 2 การเปรียบเทียบกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการดำเนินการทางจรรยาบรรณของวิชาชีพทางการศึกษา และวิชาชีพอื่นทั้งในประเทศและต่างประเทศ พบว่า (1) วิชาชีพอื่น 6 วิชาชีพในประเทศไทย ทุกวิชาชีพมีส่วนที่เหมือนกัน ได้แก่ ด้านเจตนารมณ์ของกฎหมาย  ด้านกฎหมายที่เกี่ยวข้อง ด้านการวินิจฉัยชี้ขาด โดยทุกวิชาชีพมีหลักการร่วมกันว่าคณะกรรมการที่ทำหน้าที่สั่งลงโทษกับคณะกรรมการที่ทำหน้าที่พิจารณาเรื่องอุทธรณ์จะต้องไม่ซ้อนทับกันทั้งในเชิงคณะกรรมการและในเชิงบุคคล และมีส่วนที่แตกต่างกัน ได้แก่ ด้านสิทธิการกล่าวหา หรือกล่าวโทษ ด้านการรับข้อกล่าวหาและข้อกล่าวโทษ ด้านกระบวนการพิจารณาข้อกล่าวหาหรือกล่าวโทษ และ ด้านการอุทธรณ์ (2) วิชาชีพทางการศึกษาในต่างประเทศ จำนวน 10 ประเทศ หรือเขตการปกครองพิเศษ ส่วนใหญ่ข้อบังคับทางจรรยาบรรณวิชาชีพทางการศึกษาจะบูรณาการกับมาตรฐานวิชาชีพครู และมีการบูรณาการการกำหนดแนวทางการดำเนินการทางจรรยาบรรณวิชาชีพทางการศึกษากับด้านวินัยและการลงโทษจะอยู่ในกฎหมายฉบับเดียวกัน อีกทั้งมีการกระจายอำนาจหน่วยงานดำเนินการทางระบบบริหารงานบุคคลในส่วนของการดำเนินโทษครูทางวินัยและจรรยาบรรณ และในระยะที่ 3 ข้อเสนอแนะในการปรับปรุงกฎหมาย ควรเน้นการแก้ปัญหาระยะสั้นก่อน เนื่องจากกระบวนการแก้ไขกฎหมายลำดับรองทำได้ง่ายกว่าและใช้เวลาน้อยกว่า โดยเสนอให้มีการปรับปรุงกฎหมาย เพื่อกระจายอำนาจการดำเนินการทางจรรยาบรรณของวิชาชีพทางการศึกษาของคุรุสภาออกจากส่วนกลาง โดยให้คณะกรรมการมาตรฐานวิชาชีพตั้งอนุกรรมการเพื่อดูแลเฉพาะด้านจรรยาบรรณของวิชาชีพโดยตรง และให้คุรุสภาเพิ่มเติมกฎหมายลำดับรองให้เลขาธิการมีอำนาจสั่งไม่รับคำกล่าวหาหรือกล่าวโทษในกรณีที่พบเรื่องร้องเรียน ซึ่งไม่เข้าข่ายต้องรับไว้พิจารณาแต่แรกได้