ความสัมพันธ์ระหว่างกฎหมายคุ้มครองพระมหากษัตริย์กับระบอบการปกครองของประเทศไทยจากยุคจารีตถึงยุคที่มีการประกาศใช้ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112

บทคัดย่อ

จากการศึกษาพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ของกฎหมายคุ้มครองพระมหากษัตริย์โดยเฉพาะส่วนที่เกี่ยวกับพระเกียรติขององค์พระมหากษัตริย์ซึ่งในปัจจุบัน คือ ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 และระบอบการเมืองการปกครองของประเทศไทยที่แบ่งตามสถานะของพรมหกาษัตริย์ได้เป็น 4 ยุค คือ ยุครัฐจารีต ยุคระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ยุคระบอบราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญหรือระบอบประชาธิปไตยภายหลังการอภิวัฒน์สยามปี 2475 และยุคที่ประเทศไทยอยู่ภายใต้ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขภายหลังการรัฐประหารเมื่อปี 2490 ผู้เขียนพบว่า กฎหมายดังกล่าวกับระบอบการเมืองการปกครองของประเทศไทยมีความสัมพันธ์กันอย่างแน่ชัด โดยปรากฏว่าประเทศไทยมีกฎหมายที่คุ้มครองพระมหากษัตริย์ในลักษณะเดียวกับประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 อย่างต่อเนื่องมาโดยตลอด ตั้งแต่ยุครัฐจารีตซึ่งใช้กฎหมายตราสามดวงเป็นหลัก ยุคปฏิรูปกฎหมายพร้อมกับการปฏิรูปด้านอื่น ๆ ในสมัยการปกครองในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ให้เป็นกฎหมายอาญาสมัยใหม่แบบตะวันตก ยุคระบอบราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญที่กฎหมายลักษณะอาญามีผลใช้บังคับ จนยุคปัจจุบันที่มาตรา 112 แห่งประมวลกฎหมายอาญามีผลใช้บังคับ สอดคล้องกับระบอบการเมืองการปกครองของประเทศไทยที่ไม่ว่าในยุคใด พระมหากษัตริย์ก็ยังทรงเป็นองค์ประกอบสำคัญของความเป็นรัฐไทย ไม่ว่าจะในฐานะผู้สร้างและเจ้าของรัฐแบบในความเชื่อทางศาสนาของยุครัฐจารีต ในฐานะองค์อธิปัตย์ (ผู้ถืออำนาจสูงสุดในรัฐ) หรือตัวรัฐเองแบบในยุคระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ในฐานะประมุขของรัฐที่ใช้อำนาจอธิปไทยแทนปวงชวนในระบอบราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญและระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข อย่างไรก็ตาม ในส่วนระดับการคุ้มครองว่าจะคุ้มครองเข้มข้นเพียงใดซึ่งพิจารณาได้จากสภาพบังคับหรือโทษหากมีการฝ่าฝืนบทบัญญัติเหล่านั้นและการกำหนดเหตุยกเว้นความผิด ก็มีการแปรเปลี่ยนหรือผันแปรไปตามระบอบการปกครองตามความเป็นจริงและอุมการณ์ทางการเมืองการปกครองที่ประชาชนในสังคมยึดถือในขณะนั้น ดังนั้น ในการพิจารณาว่า มาตรา 112 ควรถูกตีความและบังคับใช้อย่างไร ควรมีข้อยกเว้นให้วิพากษ์วิจารณ์พระมหากษัตริย์ได้หรือไม่ รวมทั้งควรจะแก้ไขได้หรือไม่ อย่างไร จึงต้องพิจารณาอุดมการณ์ทางการเมืองการปกครองที่ประชาชนในสังคมยึดถือในขณะปัจจุบันเป็นสำคัญ ซึ่งควรต้องมีการศึกษาตามหลักวิชาการวิจัยทางสังคมศาสตร์ หรือทำประชาพิจารณ์เพื่อยืนยันอย่างแน่ชัดต่อไป