ระบบการให้สิทธิประชาชนยื่นคำร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญกรณีการกระทำอันละเมิดสิทธิเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญ : ศึกษาเปรียบเทียบระบบกฎหมายเยอรมัน ออสเตรีย เกาหลี แอฟริกาใต้ และไทย
คำสำคัญ:
ศาลรัฐธรรมนูญ, สิทธิตามรัฐธรรมนูญ, คำร้องทุกข์ทางรัฐธรรมนูญ, กฎหมายรัฐธรรมนูญเปรียบเทียบบทคัดย่อ
บทความนี้มุ่งศึกษาปัญหาระบบการให้สิทธิประชาชนยื่นคำร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญกรณีการกระทำอันละเมิดสิทธิเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญภายใต้บทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญและบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่เกี่ยวข้อง ซึ่งเป็นปัญหาสำคัญของกระบวนการยุติธรรมในทางรัฐธรรมนูญ โดยรัฐธรรมนูญ 2560 มาตรา 213 ได้บัญญัติรองรับสิทธิดังกล่าวโดยปราศจากเงื่อนไขของการใช้สิทธิ แต่บัญญัติให้การกำหนดเงื่อนไขและวิธีการในพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยวิธีพิจารณาคดีของศาลรัฐธรรมนูญ ซึ่งกฎหมายดังกล่าวกลับกำหนดเงื่อนไขและหลักเกณฑ์ในลักษณะของข้อยกเว้นและการกลั่นกรองคำร้องจากผู้ตรวจการแผ่นดิน จากสภาพปัญหาดังกล่าวจึงนำมาสู่การใช้วิธีการศึกษาข้อความคิดของการก่อตั้งศาลรัฐธรรมนูญ แนวคิดพื้นฐานการให้สิทธิประชาชนยื่นคำร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญกรณีการกระทำอันละเมิดต่อสิทธิเสรีภาพของประชาชน และระบบการให้สิทธิประชาชนยื่นคำร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญกรณีการกระทำอันละเมิดสิทธิเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญ เพื่อเสนอแนวทางการพัฒนาระบบการให้สิทธิประชาชนยื่นคำร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญกรณีการกระทำที่ละเมิดสิทธิเสรีภาพโดยการศึกษาและวิเคราะห์เปรียบเทียบระบบการให้สิทธิประชาชนยื่นคำร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญกรณีมีการกระทำที่ละเมิดสิทธิเสรีภาพของต่างประเทศ ในกรณีของสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี สาธารณรัฐออสเตรีย สาธารณรัฐเกาหลี และสาธารณรัฐแอฟริกาใต้
ผลการวิเคราะห์จากการศึกษาเปรียบเทียบกรณีศึกษาต่างประเทศ พบว่า ระบบการให้สิทธิประชาชนยื่นคำร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญกรณีการกระทำที่ละเมิดสิทธิเสรีภาพในแต่ละประเทศยังคงมีปัญหาเกี่ยวกับปัญหาระบบการให้สิทธิที่ก่อให้เกิดปริมาณคดีที่เป็นภาระแก่ศาลรัฐธรรมนูญ รวมถึงการกำหนดช่องทางของการใช้สิทธิและวัตถุแห่งคดี ตลอดจนปัญหาระบบสนับสนุนการเข้าถึงสิทธิของประชาชนที่ยื่นคำร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญ รวมทั้งปัญหาระบบการพิจารณาคดีทั้งในด้านโครงสร้างและวิธีพิจารณาคดีของศาลรัฐธรรมนูญ ซึ่งบทความนี้เสนอให้มีการพิจารณาการปรับปรุงในด้านของระบบการให้ความรู้ความเข้าใจ รวมทั้งข้อเสนอในการปรับปรุงกฎหมายในด้านโครงสร้างและการพิจารณาคดีของศาลรัฐธรรมนูญ ตลอดจนการเสริมสร้างระบบการสนับสนุการใช้สิทธิของประชาชนในการยื่นคำร้องทุกข์ต่อศาลรัฐธรรมนูญจากองค์กรที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ ตามหมวด 12 องค์กรอิสระ และหมวด 13 องค์กรอัยการ
เอกสารอ้างอิง
ภาษาไทย
- กุญชนิตา กุญชร ณ อยุธยา, ‘ปัญหาเขตอำนาจศาลรัฐธรรมนูญ : ศึกษากรณีมาตรา 213 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560’ (วิทยานิพนธ์ นิติศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 2561).
- จินต์จุฑา พานิชวงศ์, ‘สิทธิของบุคคลในการร้องทุกข์ทางรัฐธรรมนูญเมื่อมีการละเมิดสิทธิและเสรีภาพตามมาตรา 213 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (พ.ศ. 2560)’ (วิทยานิพนธ์ นิติศาสตรมหาบัณฑิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 2563).
- ธนรัตน์ มังคุดและสุรสิทธิ์ วชิรขจร, ‘กลไกเพื่อนำไปสู่ความเท่าเทียมตามเป้าหมายที่16 ของเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืนของสหประชาชาติ: การศึกษาเพื่อปรับปรุงกลไกศาลรัฐธรรมนูญให้ดำเนินการไปในทางคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพตามแนวทางของสาธารณรัฐแอฟริกาใต้’, (2565) 2 วารสารนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
- บรรเจิด สิงคะเนติ, ‘การใช้สิทธิทางศาลของบุคคลซึ่งถูกละเมิดสิทธิหรือเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญมาตรา 28 ในกรณีที่ศาลมีคำพิพากษาถึงที่สุดแล้ว’ (รายงานผลการวิจัยเสนอต่อสำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ 2551).
- บรรเจิด สิงคะเนติ, หลักพื้นฐานเกี่ยวกับสิทธิเสรีภาพและศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์, พิมพ์ครั้งที่ 3, (กรุงเทพฯ:วิญญูชน, 2552).
- มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง, ‘อำนาจของศาลรัฐธรรมนูญในการวินิจฉัยความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของการกระทำตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 มาตรา 213 และพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยวิธีพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2561” (รายงานการศึกษาวิจัยเสนอต่อสำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ 2563).
- สุรศักดิ์ บุญญานุกูลกิจ, ‘สิทธิของบุคคลในการยื่นคำร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญตามมาตรา 213 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560’ (รายงานวิจัยเสนอต่อคณะกรรมการส่งเสริมงานวิจัย คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 2562).
ภาษาต่างประเทศ
- Anna Gamper and Francesco Palermo, The Constitutional Court of Austria: Modern Profiles of an Archetype of Constitutional review, <https://www.academia.edu/8365653/The_Constitutional_Court_of_Austria_Modern_Profiles_of_an_Archetype_of_Constitutional_Review_with_Anna_Gamper_>สืบค้นเมื่อ 17 มีนาคม 2567
- Arthur Dyevre and Giulio Itzcovich, Comparative Constitutional Reasoning, ed. Andras Jakab (England: Cambridge University Press 2017).
- Christina RÜTH, The Limits of Constitutional Review of Ordinary Court´s Decision in Constitutional Complaint Proceedings,Venice Commission, CDL-JU(2005)061,3. https://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-JU(2005)061-e> สืบค้นเมื่อ 28 ตุลาคม 2567.
- David Landau and other Richard Albert, Global Review of Constitutional Law (I-CONnect-Clough Center 2016).
- Department of Justice and Constitutional Development : Republic of South Africa , Assessment of the Impact of Decisions of the Constitutional Court and Supreme Court of appeal on the Transformation of Society : Final Report, November 2015,<https://www.justice.gov.za/reportfiles/2017-CJPreport-Nov2015-Final.pdf> สืบค้นเมื่อ 2 พฤศจิกายน 2567.
- Georg Vanberg, ‘Constitutional Courts in Comparative Perspective: A Theoretical Assessment’ (2015) Annual Review of Political Science 18. <https://doi.org/10.1146/annurev-polisci-040113-161150> สืบค้นเมื่อ 15 ธันวาคม 2567.
- Gerhard Dannemann, ‘Constitutional Complaints: The European Perspective,. <https://www.jstor.org/stable/760826> สืบค้นเมื่อ 2 พฤศจิกายน 2567
- Gerhart Holzinger, Constitutional Jurisdiction in a Democracy Governed by the Rule of Law, Constitution Day, 2 October 2017. <https://www.vfgh.gv.at/downloads/171002_Holzinger_Constitutional_Day_EN.pdf.> สืบค้นเมื่อ 24 สิงหาคม 2567.
- Harald Eberhard and Konrad Lachmayer, Rule of Law in Austria. <https://wikis.fu-berlin.de/download/attachments/54526188/Eberhard+Lachmayer+Austria.pdf> สืบค้นเมื่อ 25 ตุลาคม 2567.
- Herbert Hausmaninger, Judicial Referal of Constitutional Questions in Austria, Germany, and Russia. สืบค้นเมื่อ 7 ธันวาคม 2567.
- Helmut Steinberger, European Commission For Democracy Through Law, Models of Constitutional Jurisdiction.<https://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-JU(1991)001-e> สืบค้นเมื่อ 23 ตุลาคม 2567.
- Jackie Dugard, Closing the door of Justice Closing the doors of justice? The South African Constitutional Court’s approach to direct access 1995-2013, <https://www.researchgate.net/publication/282711859_Closing_The_Doors_of_Justice_An_Examination_of_the_ Constitutional_Court's_Approach_to_Direct_Access_1995-2013> สืบค้นเมื่อ 29 พฤศจิกายน 2567.
- Jeremy Waldron, ‘Separation of Powers in Thought and Practice?’. <https://bclawreview.bc.edu/articles/702/files/63b27c95dba61.pdf> สืบค้นเมื่อ 25 ธันวาคม 2567.
- Lech Garlicki, Constitutional courts versus supreme courts. <https://academic.oup.com/icon/article/5/1/44/722508> สืบค้นเมื่อ 30 ตุลาคม 2567.
- Lech Jamróz, The Right to Constitutional Complaint in Poland.<https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/13671/1/L_Jamroz_The_right_to_constitutionalcomplaint_in_Poland.pdf> สืบค้นเมื่อ 15 ธันวาคม 2567.
- Lee Jinsung, ‘Constitutional Complaint System, the Korean Experiences and ComparativeStudies’ Global Constitutionalism and Multi-layered Protection of Human Rights (Constitutional Court of Korea 2016). <http://bib.irb.hr/datoteka/796420.Global_Constitutionalism_and_Multi-layered_Protection_of_Human_Rights_2016.pdf> สืบค้นเมื่อ 10 เมษายน 2567.
- Legislationline.org, ‘Administrative Justice in Europe: Report for Austria’, 3. <https://legislationline.org/sites/default/files/documents/e6/Austria_Administrative Justice_Report_en.pdf> สืบค้นเมื่อ 14 สิงหาคม 2567.
- Mariusz Bidzinski & Bogusław lijasz, Models of Regulating Constitutional Complaints in View of Amendment Procedures In European Countries.<https://www.jomswsge.com/pdf-177176-98741?filename=Models%20of%20regulating.pdf> สืบค้นเมื่อ 13 ตุลาคม 2567.
- Michael Holoubek and Ulrich Wagrandl, A Model for the World: The Austrian Constitutional Court Turns 100 <https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/icl-2023-0029/pdf> สืบค้นเมื่อ 12 พฤศจิกายน 2567.
- Nataša Rajić, Exception From the Subsidiarity of the Constitutional Complaint in the Republic of Serbia. <https://casopisi.junis.ni.ac.rs/index.php/FULawPol/article/download/12704/5527> สืบค้นเมื่อ 25 ตุลาคม 2567.
- Tanja Karakamisheva-Jovanovska, Constitutional Complaint- Procedural and Legal Instrument for Development of the Constitutional Justice (Case Study – Federal Republic of Germany, Republic of Croatia, Republic of Slovenia and Republic of Macedonia). <https://www.vestnik-pravo.mgu.od.ua/archive/juspradenc63/8.pdf> สืบค้นเมื่อ 22 ตุลาคม 2567.
- The Constitutional Court of the Republic of Korea, ‘Thirty Years of the Constitutional Court of Korea, 99<https://english.ccourt.go.kr/common/files/Download.do?cfIdx=CF00001155&cfGroup=COMMON&cfRename=30c4d980-8ed7-4b6c-ab14-5faa68e63b9b .pdf> สืบค้น เมื่อ 5 พฤศจิกายน 2567.
- The Constitutional Court of the Republic of South Africa, ‘Direct Accesss’.https://www.concourt.org.za/index.php/about-us/history> สืบค้นเมื่อ 6 ธันวาคม 2567.
- The Federal Constitutional Court of Germany , Annual Report 2023 สืบค้นจาก<https://www.bundesverFassungsgericht.de/SharedDocs/Downloads/EN/Jahresbericht/jahresbericht_2022.html?nn=68700> สืบค้นเมื่อ 25 ตุลาคม 2567.
- Venice Commission, Revised Report on Individual Access to Constitutional Justice, CDL-AD (2021) 001 <https://www.venice.coe.int> สืบค้นเมื่อ 18 มีนาคม 2024
- Venice Commission, Study on Individual Access to Constitutional Justice.<https://www.venice.coe.int/webforms/documents/?pdf=CDL-AD(2010)039)> สืบค้นเมื่อ 8 สิงหาคม 2567.
- Venice Commission, The Limits of Constitutional Review of ordinary court’s decision in Constitutional Complaint, CDL-JU(2005)061.<https://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-JU(2005)061-e> สืบค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2568.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ผลงานที่ตีพิมพ์ในวารสารนิติศาสตร์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และวารสารนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ สงวนสิทธิในการเผยแพร่ผลงานที่ตีพิมพ์ในแบบรูปเล่มและทางสื่ออิเล็กทรอนิกส์อื่นใด
บทความหรือข้อความคิดเห็นใด ๆ ที่ปรากฏในวารสารนิติศาสตร์เป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนโดยเฉพาะ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และบรรณาธิการไม่จําเป็นต้องเห็นด้วยหรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
