การพัฒนากฎหมายเพื่อกำกับดูแลระยะถอยร่นเพื่อความปลอดภัยของที่ตั้งโครงการผลิตไฟฟ้าจากพลังงานลม

บทคัดย่อ

ประกาศ กกพ. กำหนดระยะห่างโครงการพลังงานลม พ.ศ. 2558 นั้นมีสาระสำคัญสอดคล้องกับกฎหมาย ระเบียบ และแนวปฏิบัติที่ดีที่สุดในต่างประเทศซึ่งอาศัยกลไกการกำกับดูแลและใช้อำนาจกำกับดูแลโดยผ่านข้อกำหนดระยะปลอดภัย ระยะห่างเพื่อความปลอดภัยต่อบ้านและการอยู่อาศัย ระยะห่างเพื่อความปลอดภัยต่อเขตชุมชนและการป้องกันผลกระทบ และระยะห่างเพื่อความปลอดภัยต่ออสังหาริมทรัพย์อื่น เช่น ถนนสาธารณะการมีข้อกำหนดว่าด้วย “ระยะห่าง” ดังกล่าวแสดงให้เห็นว่าสิ่งที่กฎหมายและระบบการกำกับดูแลของ กกพ. นั้นมีเป้าหมายที่จะป้องกันการตกหล่นหรือแตกหักของกังหัน การป้องกันความเสี่ยงต่อการอยู่อาศัยของบุคคลและบ้าน และผลกระทบต่อชุมชนตลอดจนสิ่งแวดล้อมรอบข้างเรียกได้ว่าเป็นมาตรการในเชิงป้องกัน (ex-ante regulation) อย่างไรก็ตาม ประกาศ กกพ. กำหนดระยะห่างโครงการพลังงานลม พ.ศ. 2558 ประสบปัญหาในการบังคับใช้เนื่องจากความไม่ชัดเจนหรือความคลุมเครือของถ้อยคำในกฎหมายโดยเฉพาะส่วนที่เกี่ยวข้องกับการกำหนดระยะห่างที่เกี่ยวข้อง ส่งผลให้ กกพ. จะต้องใช้ดุลพินิจในการกำกับดูแลการยื่นคำขอรับใบอนุญาต ซึ่งส่งผลให้ผู้ขอรับใบอนุญาตประสบกับปัญหาในการบริหารจัดการเพื่อให้ได้มาซึ่งที่ดินของโครงการอันเป็นผลการบังคับใช้กฎหมายที่ไม่สอดคล้องกับแนวนโยบายแห่งรัฐตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 มาตรา 77 วรรคสามซึ่งมุ่งสร้างหลักเกณฑ์การใช้ดุลพินิจของเจ้าหน้าที่ของรัฐ ดังนั้น จึงมีความจำเป็นและเหมาะสมที่จะนำเอากฎหมาย ระเบียบ และแนวปฏิบัติที่ดีที่สุดในต่างประเทศที่สามารถสร้างหลักเกณฑ์การใช้ดุลพินิจมาพัฒนากฎหมายไทยเพื่อแก้ปัญหาจากการบังคับใช้กฎหมายตามนโยบายแห่งรัฐของประเทศไทย เพื่อประโยชน์ในการพัฒนากฎหมายอย่างแท้จริง งานวิจัยนี้เสนอให้ กกพ. ออกระเบียบกำหนดระยะห่างฉบับใหม่แทนประกาศ กกพ. กำหนดระยะห่างโครงการพลังงานลม พ.ศ. 2558 ซึ่งเป็นการออกกฎหมายลำดับรองที่มิได้อาศัยระเบียบคณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน ว่าด้วยมาตรการป้องกัน แก้ไข และติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดล้อมสำหรับผู้ได้รับการยกเว้นไม่ต้องจัดทำรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมตามกฎหมายว่าด้วยการส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2555 เป็นฐานในการออก หากแต่อาศัยความตามมาตรา 50 และมาตรา 51 แห่งพระราชบัญญัติการประกอบกิจการพลังงาน พ.ศ. 2550 ในการตราระเบียบฉบับใหม่ซึ่งไม่ติดอยู่ในกรอบเฉพาะการคุ้มครองสิ่งแวดล้อมและผลกระทบของโครงการจะทำให้ กกพ. สามารถ “ออกแบบ” กฎเกณฑ์ที่มิได้มีวัตถุประสงค์เพียงการป้องกันและลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและบุคคลที่เกี่ยวข้อง แต่ยังครอบคลุมถึงการส่งเสริมการลงทุนเพื่อโครงการพลังงานหมุนเวียน ซึ่งจะเป็นฐานในการกำหนดข้อยกเว้นที่ยืดหยุ่นขึ้นและไม่ทำให้กฎหมายลำดับรองที่กำหนดระยะห่างกลายเป็นอุปสรรคต่อการประกอบกิจการพลังงานตามนโยบายพลังงานของรัฐ