วงจรรัฐประหารกับการเมืองไทย: การตีความปรากฏการณ์ผ่านมุมมองเชิงลึก

บทคัดย่อ

นับตั้งแต่การเปลี่ยนแปลงการปกครองของไทยในปี พ.ศ. 2475 จากระบอบการปกครองแบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์สู่ระบอบประชาธิปไตย รัฐประหารกับการเมืองไทยเป็นสิ่งที่อยู่คู่กันมาโดยตลอด โดยทหารเข้ามาแทรกแซงและมีบทบาททางการเมืองอยู่เสมอ บทความเรื่องนี้ต้องการนำเสนอปัจจัยในการแทรกแซงทางการเมืองของทหารที่หยั่งรากในสังคมไทยจนเสมือนเป็นรูปแบบของวัฒนธรรมการเมืองไทย ผ่านมุมมองปรัชญาทางสังคมศาสตร์และการมองปรากฏการณ์ในเชิงลึกของคลิฟฟอร์ด เกียทซ์ การรัฐประหารเป็นผลมาจากทัศนคติ อุดมการณ์และวัฒนธรรมขององค์กรทหารที่มีลักษณะเฉพาะและมีความเข้มแข็งมากกว่าองค์กรฝ่ายพลเรือน รวมถึงวัฒนธรรมการเมืองไทยซึ่งมีลักษณะผสมระหว่างความเป็นอำนาจนิยมกับอิสรนิยมของคนไทยเป็นสิ่งกำหนดพฤติกรรมการแสดงออกทางการเมืองของประชาชนและสร้างแบบแผนของระบบการเมืองไทยให้ดำรงอยู่ในวงจรของการรัฐประหาร องค์ความรู้ใหม่พบว่า การเกิดรัฐประหารในการเมืองไทยตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันได้รับการปลูกฝังทัศนคติและอุดมการณ์ที่ก่อให้เกิดวัฒนธรรมขององค์กรที่มีลักษณะอนุรักษนิยม โดยที่ประชาชนบางส่วนให้การยอมรับและสนับสนุนการแทรกแซงทางการเมืองของกองทัพ คนไทยส่วนมากยังมีความคิดว่า เรื่องของการเมืองและการปกครองเป็นเรื่องของชนชั้นปกครองและผู้ที่มีอำนาจบางกลุ่ม บางครั้งเมื่อใดที่ทหารถูกลดสถานะ บทบาท ความสำคัญในอำนาจและหน้าที่ รวมถึงงบประมาณในการพัฒนาทางกองทัพ หรือมีการแทรกแซงจากฝ่ายพลเรือนมากเกินไป ก็จะเป็นเหตุให้ก่อเกิดรัฐประหารเพื่อกองทัพจะได้คงสิทธิเสรีภาพของตนเองให้คงอยู่ รวมถึงการถ่วงดุลอำนาจระหว่างกองทัพด้วยกันเอง ด้วยเหตุเหล่านี้ จึงเป็นปัจจัยที่ก่อให้เกิดรัฐประหารในประเทศไทยและยังคงมีในอนาคตต่อไปอย่างไม่มีที่สิ้นสุด