การวิพากษ์แนวคิดความเป็นธรรมในกฎหมายเกี่ยวกับ การจัดสวัสดิการชราภาพ : กรณีศึกษา บำนาญชราภาพ ในกองทุนประกันสังคมและกองทุนบำเหน็จบำนาญข้าราชการ

บทคัดย่อ

          การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาแนวคิดการจัดสวัสดิการบำนาญชราภาพในบทบัญญัติของกฎหมายกองทุนบำเหน็จบำนาญข้าราชการและกองทุนประกันสังคม และการวิเคราะห์บทบัญญัติเกี่ยวกับการจัดสวัสดิการบำนาญชราภาพของกองทุนบำเหน็จบำนาญข้าราชการและกองทุนประกันสังคมว่ามีความเป็นธรรมแบบใดในทางนิติปรัชญา โดยวิธีการวิจัยเอกสาร ตัวบทกฎหมายตั้งแต่ปี 2494 ถึงปี 2558  

             ผลการวิจัย พบว่า แนวคิดที่แฝงอยู่เบื้องหลังบทบัญญัติที่เกี่ยวกับสิทธิ หน้าที่ และวิธีคำนวณบำนาญชราภาพในพระราชบัญญัติบำเหน็จบำนาญข้าราชการ พ.ศ.2494 พระราชบัญญัติกองทุนบำเหน็จบำนาญข้าราชการ พ.ศ.2539 และพระราชบัญญัติประกันสังคม พ.ศ.2533 รวมฉบับแก้ไขเพิ่มเติมทั้งหมดของทั้งสามฉบับด้วยนั้น มีความแตกต่างกัน คือ พ.ร.บ.บำเหน็จบำนาญข้าราชการฯ และพ.ร.บ.กองทุนบำเหน็จบำนาญข้าราชการฯ ส่วนใหญ่เป็นแนวคิดแบบกฎหมายจารีตประเพณีของไทย ที่รับอิทธิพลแนวคิดมาจากคัมภีร์พระธรรมศาสตร์ เน้นระบบอุปถัมภ์ ตอบแทนคนดีคนเสียสละ เพื่องานของรัฐ ในขณะที่พ.ร.บ.ประกันสังคมฯ เป็นแนวคิดแบบกฎหมายสมัยใหม่ ที่รับอิทธิพลแนวคิดทางนิติปรัชญาตะวันตก เน้นระบบคุณธรรม ที่ทุกคนในสังคมต้องเฉลี่ยทุกข์เฉลี่ยสุข จึงทำให้เกิดปัญหาการจัดสวัสดิการบำนาญชราภาพ ที่มีความเป็นธรรมที่แตกต่างกันไป เมื่อวิเคราะห์ลึกลงไปในบทบัญญัติเหล่านั้น ด้านเกณฑ์ตัดสินแบบเท่าเทียมกัน และเกณฑ์ความเหมาะสมในด้านต่างๆ เช่น ความสามารถ ความดีความชอบ หรือความจำเป็น พบว่า เหตุผลต่อความเป็นธรรม ด้านสิทธิ หน้าที่ และจำนวนเงินบำนาญชราภาพนั้นมีน้ำหนักน้อย

ข้อเสนอแนะ เพื่อให้เกิดความเป็นธรรมในบำนาญชราภาพ ควรเพิ่มแนวคิดความเป็นธรรมตามเกณฑ์ความเหมาะสมที่จำเป็นแห่งชีวิตที่ดีเข้าไปในการบัญญัติกฎหมายให้มากขึ้น