การใช้สัญลักษณ์ในบทอัศจรรย์จากเรื่องลิลิตพระลอ

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการใช้สัญลักษณ์ในบทอัศจรรย์ที่ปรากฏในเรื่องลิลิตพระลอ ซึ่งเป็นวรรณคดีสมัยอยุธยา ผลการศึกษาพบว่า บทอัศจรรย์นั้นเป็นธรรมเนียมนิยมอย่างหนึ่งที่ปรากฏในวรรณคดีไทย โดยกวีจะใช้สัญลักษณ์ที่เป็นธรรมชาติในการพรรณนาภาพเหตุการณ์การมีเพศสัมพันธ์ของชายหญิง ได้แก่ สัตว์ ดอกไม้ และธรรมชาติที่เป็นปรากฏการณ์พิเศษ ซึ่งธรรมชาติที่กวีนิยมใช้จะมีความสัมพันธ์ในลักษณ์ที่เป็นสิ่งคู่กัน เช่น แมลงคู่กับดอกบัว ปลาคู่กับน้ำ เป็นต้น จากการศึกษาแสดงให้เห็นถึงธรรมเนียมนิยมในการประพันธ์วรรณคดีไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งการพรรณนาภาพเหตุการณ์การมีเพศสัมพันธ์ของชายและหญิงให้เกิดความไพเราะ เป็นสิ่งที่ไม่น่ารังเกียจ และเป็นที่ยอมรับได้ของสังคมไทยในขณะนั้น ด้วยบรรทัดฐานทางสังคมที่เป็นกฎเกณฑ์ใช้สำหรับแยกแยะค่านิยม ทัศนคติและพฤติกรรมที่เหมาะสมและไม่เหมาะสม ดังนั้นการที่กวีเลือกใช้สัญลักษณ์ในการพรรณนาภาพเหตุกาณ์การมีเพศสัมพันธ์ จึงทำให้เรื่องลิลิตพระลอเป็นวรรณคดีที่ได้รับความนิยมเรื่องหนึ่ง ด้วยเนื้อหาที่น่าสนใจ และความงามทางวรรณศิลป์ที่ก่อให้เกิดสุนทรียรส นอกจากนี้ยังแสดงให้เห็นถึงอัจฉริยลักษณ์ทางวรรณศิลป์ของกวีไทยในอดีต