การศึกษาเกณฑ์การตรวจสอบข่าวปลอมด้านสุขภาพ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. วิเคราะห์รูปแบบการนำเสนอข่าวปลอมด้านสุขภาพ และ 2. พัฒนาเกณฑ์ในการตรวจสอบข่าวปลอมด้านสุขภาพ โดยใช้วิธีวิจัยแบบผสมผสานผ่านการวิเคราะห์เนื้อหาจากข้อมูลข่าวปลอมของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค และสื่อออนไลน์ และการสนทนากลุ่มกับผู้เชี่ยวชาญ ผลการวิจัย พบว่า คุณลักษณะข่าวปลอมที่พบมีดังนี้ 1. แหล่งข้อมูลส่วนใหญ่มาจากเว็บไซต์ที่มีประวัติการนำเสนอข่าวปลอม 2. ประเภทของผู้เผยแพร่พบ 3 รูปแบบ คือ ระบุผู้เผยแพร่ ไม่ระบุผู้เผยแพร่ และเบลอข้อมูลผู้เผยแพร่ตามลำดับ 3. บริบททางสังคมที่มีต่อเนื้อหา ส่วนมากเป็นไปในทางบวกมากที่สุด 4. วิธีการพาดหัวข่าวพบ 3 องค์ประกอบ ได้แก่ การพาดหัวแบบ Clickbait การพาดหัวโดยใช้คำกระตุ้นความสนใจ และการพาดหัวที่ระบุให้เกิดการแชร์ต่อ 5. เนื้อหาข่าว พบว่ามีเนื้อหาเกินจริง เนื้อหาข่าวมีน้อยกว่าสัดส่วนของโฆษณา และเนื้อหาไม่สอดคล้องกับพาดหัวข่าวตามลำดับ 6. ข่าวปลอมส่วนใหญ่ไม่มี URLs เชื่อมโยงไปยังแหล่งข่าวที่น่าเชื่อถือ 7. ข่าวปลอมส่วนใหญ่มีการปรากฏของโฆษณาชวนเชื่อ/ โฆษณาผิดกฎหมาย นอกจากนี้พบว่า เกณฑ์ในการตรวจสอบข่าวปลอมด้านสุขภาพประกอบไปด้วย 6 มิติ อันได้แก่ มิติองค์ประกอบพื้นฐาน บริบท เนื้อหา ภาษา โฆษณา และสุขภาพ
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
กันตาร์ ทีเอ็นเอส. ผู้บริโภคไทยวางใจ“คอนเทนท์-แบรนด์”ช่องทางออนไลน์. กรุงเทพธุรกิจ : [online]. เข้าถึงได้จาก https://www.bangkokbiznews.com/news/detail/777247 . 2560.
ฉอ้าน วุฑฒิกรรมรักษา. (2536). ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับการทําหนังสือพิมพ์. กรุงเทพมหานคร: สํานักพิมพ์เรือนอักษร.
เฉลิมชัย ก๊กเกียรติกุล และธัญนนทณัฐ ด่านไพบูลย์. (2561). ข่าวลวง: ปัญหาและความท้าทาย. วารสารวิชาการ กสทช. 3 (2018): 173-192.
นันทิกา หนูสม และวิโรจน์ สุทธิสีมา. (2562). ลักษณะของข่าวปลอมในประเทศไทยและระดับความรู้เท่าทันข่าวปลอมบน เฟซบุ๊กของผู้รับสารในเขตกรุงเทพมหานคร. วารสารนิเทศศาสตร์. 37(1): 37-45.
วิศิษฎ์ เกตุรัตนกุล อุบลวรรณ ตันตระกูล ทิพวรรณ อุทาคำ กรรณิกา พันธ์คลอง และหัสญา หน่อวงค์. (2561). บอกต่อสุขภาพดี (จริงหรือ) ในสังคมไทยยุคปลอมปลอม. ในการสัมมนาทางวิชาการเรื่อง Fake News วิกฤตการสื่อสารในยุคดิจิทัล. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. หน้า 23-27.
อิสริยะ ไพรีพ่ายฤทธิ์. Fake News ข่าวปลอม ปัญหาใหญ่ของโลกอินเทอร์เน็ต. สำนักงานบริหารและพัฒนาองค์ความรู้ (องค์การมหาชน) : [online]. เข้าถึงได้จาก http://www.okmd.tv/ blogs/ all-things-digital/fake-news-ข่าวปลอม-ปัญหาใหญ่ของโลก. 2560.
Abdul-Mageed, M., Diab, M., and Kübler, S. (2014). SAMAR: Subjectivity and Sentiment Analysis for Arabic Social Media. Computer Speech & Language. 28(1): 20-37.
Bovet, A., and Makse, H. A. (2019). Influence of Fake News in Twitter during the 2016 US Presidential Election. Nature Communications. 10(1): 1-14.
Chan, M. P. S., Jones, C. R., Hall, J, K., & Albarracín, D. (2017). Debunking: A Meta-Analysis of the Psychological Efficacy of Messages Countering Misinformation. Psychological Science. 28(11): 1-16.
Chiou, L., and Tucker, C. (2018). Fake News and Advertising on Social media: a Study of the Anti-Vaccination Movement (No. w25223). National Bureau of Economic Research.
Ehsanfar, A., and Mansouri, M. (2017). Incentivizing the Dissemination of Truth Versus Fake News in Social Networks. In 2017 12th System of Systems Engineering Conference, pp. 1-6.
European Commission. Background Note for the Attention of The Cabinet of The President of The European Commission Jean-Claude Juncker ‘Fake news’. [online]. Available: https://www.asktheeu.org/en/request/3724/response/13625/attach/5/Annex%201.pdf. 2017
Lazer, D., Baum, M., Grinberg, N., Friedland, L., Joseph, K., Hobbs, W., and Mattsson, C. Combating Fake News: An Agenda for Research and Action. [online]. Available: https://shorensteincenter.org/wp-content/uploads/2017/05/Combating-Fake-News-Agenda-for-Research-1.pdf. 2017
Lazer, D., Baum, M., Benkler, Y., Berinsky, A., Greenhill, K., Menczer, F., …, Zittrain, J. (2018). The Science of Fake News. Science Magazine. 359(6380): 1094-1096.
Mills, A. J., Pitt, C., and Ferguson, S. L. (2019). The Relationship between Fake News and Advertising: Brand Management in the Era of Programmatic Advertising and Prolific Falsehood. Journal of Advertising Research. 59(1): 3-8.
Parikh, S.B., and Atrey, P.K. (2018). Media-Rich Fake News Detection: A Survey. 2018 IEEE
Conference on Multimedia Information Processing and Retrieval (MIPR). Florida: IEEE. pp. 436-441.
Shu, K., Sliva, A., Wang, S., Tang, J., and Liu, H. Fake News Detection on Social Media: A Data Mining Perspective. [online]. Available: https://arxiv.org/pdf/1708.01967.pdf. 2017.
Shu, K., Wang, S., and Liu, H. (2018). Understanding User Profiles on Social Media for Fake News Detection. In 2018 IEEE Conference on Multimedia Information Processing and Retrieval (MIPR). Florida: IEEE. pp. 430-435.
Silverman, C. This Analysis Shows how Fake Election News Stories Outperformed Real News on Facebook. [online]. Available: http://www.newsmediauk.org/write/MediaUploads/Fake%20News/Buzzfeed-_This_Analysis_Shows_How_Viral_Fake_Election_News_Stories_Outperformed_Real_News_On_Facebook_-_BuzzFeed_News.pdf. 2016.
Rubin, V. L., Chen, Y., and Conroy, N. J. (2015). Deception detection for news: three types of
fakes. In the Proceedings of the 78th ASIS&T Annual Meeting: Information Science with Impact: Research in and for the Community. Missouri: the Association for Computing Machinery. pp.1-4.
Tambini, D. Fake News: Public Policy Responses (LSE Media Policy Project Brief 20.). [online]. Available: http://eprints.lse.ac.uk/73015/1/LSE%20MPP%20Policy%20Brief%2020%20- %20Fake%20news_final.pdf. 2017.
Wardle, C. Fake News: It’s Complicated. [online]. Available: https://firstdraftnews.org/fake-news-complicated/. 2017.
Waszak, P. M., Kasprzycka-Waszak, W., and Kubanek, A. (2018). The spread of medical fake news in social media – The pilot quantitative study. Health Policy and Technology. 7(2): 115-118.
Verma, N., Fleischmann, K. R., and Koltai, K. S. (2017). Human values and trust in scientific journals, the mainstream media and fake news. Jourmal of the Association for Information Science and Technology. 54(1): 426-435.
Zhou, X., and Zafarani, R. (2018). A Survey of Fake News: Fundamental Theories,
Detection Methods, and Opportunities. ACM Computing Surveys. 53(5): 1–40.