วาทกรรมความเป็นไทยที่ปรากฏในวรรณกรรมชุด เมื่อคุณตาคุณยายยังเด็ก

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์วาทกรรมความเป็นไทยที่ปรากฏในวรรณกรรม
ชุด เมื่อคุณตา คุณยายยังเด็ก ผลงานของ ทิพย์วาณี สนิทวงศ์ ณ อยุธยา โดยใช้ทฤษฎีวาทกรรม (Discourse) ของ มิเชล ฟูโกต์ (Michel Foucault) และแนวคิดวรรณกรรมวิเคราะห์ (Concept of Literary Analysis) สรุปจากพิเชฐ แสงทอง เป็นเครื่องมือวิเคราะห์ชุดวาทกรรมความเป็นไทย
ผลการคึกษาพบว่า วรรณกรรมชุด เมื่อคุณตาคุณยายยังเด็ก ผลิตชุดวาทกรรมความเป็นไทย 3
วาทกรรมหลัก คือ 1) วาทกรรมชายเป็นใหญ่ ผลิตซ้ำค่านิยมสังคมไทยที่ให้ความสำคัญกับเด็กผู้ชาย ส่งเสริมให้เด็กผู้ชายได้รับการศึกษาสูง ตอกย้ำแนวคิด “การเป็นเจ้าคนนายคน” เพื่อส่งเสริมให้เข้ารับราชการ 2) วาทกรรมแม่ศรีเรือน สอนให้เด็กผู้หญิงมีกิริยามารยาทตามแบบฉบับกุลสตรีไทย รู้จักทำงานบ้าน
ดูแลสมาชิกในครอบครัว ประหยัดอดออม เชื่อฟังผู้ใหญ่ และตอกย้ำเด็กผู้หญิงไม่จำเป็นต้องได้รับการศึกษาสูงเพราะสุดท้ายต้องเป็นผู้ดูแลสมาชิกในครอบครัว และ 3) วาทกรรมเด็กดี มีกรอบคิดทางสังคมไทย สั่งสอนให้เด็กต้องเชื่อฟังผู้ใหญ่ มีกิริยามารยาท พฤติกรรมเรียบร้อย ซื่อสัตย์ ประหยัด
และมีน้ำใจช่วยเหลือผู้อื่น

         ชุดวาทกรรมความเป็นไทยที่สืบทอดผ่านวรรณกรรมเยาวชน เป็นวาทกรรมที่ผลิตซ้ำตามกรอบสังคมไทยช่วงรัชกาลที่ 6 วาทกรรมชุดนี้ยังคงสืบทอดวาทกรรมชายเป็นใหญ่มาถึงปัจจุบัน ส่วนวาทกรรม
แม่ศรีเรือนเปลี่ยนแปลงไป เนื่องจากสตรีมีโอกาสได้รับการศึกษาสูงขึ้น แต่ยังคงยึดแนวปฏิบัติตามค่านิยมของไทยบางประการ และวาทกรรมเด็กดียังคงสืบทอดค่านิยมของไทยผ่านสถาบันการศึกษา
ขั้นพื้นฐาน โดยในปี พ.ศ.2498 ผลิตซ้ำในบทเพลงบัญญัติ 10 ประการของเด็กดี และในปี พ.ศ.2557 รัฐบาลผลิตซ้ำวาทกรรมเด็กดี เพื่อเป็นกรอบค่านิยม 12 ประการของเด็กดี