ความเชื่อเทพเจ้าฮินดูของชาวไทยพุทธ: กรณีศึกษา วัดพระศรีมหาอุมาเทวี (วัดแขกสีลม)

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ต้องการศึกษาถึงความเชื่อเทพเจ้าฮินดูของชาวไทยพุทธ ณ วัดพระศรีมหาอุมาเทวี   (วัดแขกสีลม) กรุงเทพมหานคร โดยเก็บข้อมูลจากการสังเกตแบบมีส่วนร่วม และการสำรวจด้วยแบบสอบถาม   ในระหว่างเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2566 ถึงเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2567 ผลการวิจัยได้ข้อสรุป ดังนี้

การวิจัยนี้พบว่าวัดพระศรีมหาอุมาเทวีเป็นวัดในศาสนาฮินดู นิกายศักติ ที่ให้ความเป็นใหญ่แก่เทพสตรีในระดับสูงสุด คือ พระแม่อุมาเทวี (พระแม่มารีอัมมัน หรือพระแม่กาลี) พระแม่ลักษมี พระแม่สุรัสวดี และให้ความสำคัญแก่เทพผู้เป็นใหญ่ในศาสนาฮินดู คือ พระพรหม พระวิษณุ พระศิวะ รวมทั้งให้ความสำคัญแก่โอรสของพระแม่อุมากับพระศิวะ คือ พระพิฆเนศ และพระขันทกุมาร นอกจากนี้ยังมีแนวคิดเรื่องพระวิษณุที่อวตารมาเป็นพระพุทธเจ้าในพระพุทธศาสนา

สำหรับความเชื่อเรื่องเทพเจ้า พบว่าชาวไทยพุทธเชื่อว่าเทพเจ้าในศาสนาฮินดูสามารถประทานความสำเร็จ ขจัดอุปสรรค ดลบันดาลความมั่งคั่ง ร่ำรวย ให้คู่ครองได้ โดยผู้ที่มาขอพรส่วนมากจบการศึกษาระดับปริญญาตรี จะมาพรเรื่องการเงินและความสำเร็จมากที่สุด ในการขอพรแต่ละครั้งจะชื้อเครื่องบูชาจากทางวัดเพื่อถวายองค์เทวรูปต่าง ๆ แต่ไม่พบการซื้อของบูชาถวายองค์พระพุทธรูป

ผลการวิจัยนี้เป็นไปตามสมมติฐานที่ตั้งไว้ คือ วิวัฒนาการความเชื่อเทพเจ้าฮินดูมีผลกระทบต่อ     การเปลี่ยนแปลงความเชื่อตามแนวพระพุทธศาสนาในสังคมไทย โดยเฉพาะคำสอนสำคัญคือ การสอนเรื่องวิถีชีวิตจะมีความสุข ความเจริญ ขึ้นอยู่กับการกระทำของมนุษย์ มิใช่การดลบันดาลจากเทพเจ้า อย่างไรก็ตามชาวพุทธที่มาขอพรจากเทพเจ้าก็ยังคงศรัทธาและร่วมในพุทธศาสนพิธีสม่ำเสมอ