การจัดการความสัมพันธ์ทางการเมืองของกองทัพที่ส่งผลต่อการพัฒนาประชาธิปไตยเชิงอุดมการณ์ในสังคมไทย ปี พ.ศ. 2549 และ พ.ศ. 2557

บทคัดย่อ

            บทความวิชาการนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์วัฒนธรรมเผด็จการอำนาจนิยมผ่านกรอบแนวคิดการรัฐประหารภายใต้มุมมองการจัดการความสัมพันธ์ทางการเมืองใหม่ที่ส่งผลต่อการพัฒนาประชาธิปไตย ในปี พ.ศ. 2549 และ พ.ศ. 2557 พบว่า การรัฐประหารถือเป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญที่ส่งผลกระทบระยะยาวต่อการเมืองไทย ทำให้รัฐบาลพลเรือนไม่สามารถบริหารประเทศได้อย่างต่อเนื่อง พิจารณาได้จากกรณีการรัฐประหาร ในปี พ.ศ. 2549 ซึ่งทหารได้เข้ามายึดอำนาจโดยไม่ได้มีเจตนาเข้ามาจัดตั้งรัฐบาล มีจุดมุ่งหมายเพียงต้องการแก้ไขปัญหาสถานการณ์ความตึงเครียดจากความขัดแย้งในสังคม โดยได้สนับสนุนให้มีการจัดตั้งรัฐบาลพระราชทาน เพื่อทำหน้าที่บริหารประเทศแทนคณะรัฐประหารของตน แต่ยังคงควบคุมรัฐบาลอยู่ในฐานะผู้รับสนองพระบรมราชโองการแต่งตั้งและถอดถอนผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองตามรัฐธรรมนูญ (ฉบับชั่วคราว) ได้กำหนดให้มีกระบวนการร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ จัดให้มีการลงประชามติ และจัดให้มีการเลือกตั้งต่อไป สำหรับกรณีการรัฐประหาร ในปี พ.ศ. 2557 ทหารได้รับบทเรียนของการยึดอำนาจจากครั้งที่ผ่านมาในประเด็นการควบคุมกลุ่มมวลชนอุดมการณ์ที่ผิดพลาด จนนำไปสู่ความขัดแย้งที่ทวีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้น ทำให้ทหารจำเป็นต้องเถลิงอำนาจทางการเมืองและจัดตั้งรัฐบาลของตนเองขึ้นมา โดยมีมุมมองว่า การปฏิรูปการเมืองจะประสบความสำเร็จได้นั้น จะต้องมีการจัดการความสัมพันธ์ทางการเมืองใหม่เสียก่อน ซึ่งทหารได้จัดให้มีการร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ จัดให้มีการลงประชามติ และจัดให้มีการเลือกตั้งอีกครั้ง นอกจากนี้ รัฐบาลทหารยังมีอำนาจพิเศษตามรัฐธรรมนูญ (ฉบับชั่วคราว) มาตรา 44 เป็นเครื่องมือในการจัดการเชิงกลยุทธ์ทางการเมือง สรุปได้ว่า การรัฐประหารทั้งสองครั้งดังที่ปรากฏ มีที่มาจากการเคลื่อนไหวของกลุ่มมวลชน ซึ่งได้นำไปสู่พัฒนาการทางประชาธิปไตยที่ถดถอยลงเป็นอย่างมาก เนื่องจากการเคลื่อนไหวของมวลชนกลุ่มต่าง ๆ เป็นการแสดงออกทางการเมืองตามวิถีประชาธิปไตย ฉะนั้น การแก้ไขปัญหาความขัดแย้งทางการเมืองจะต้องเป็นการจัดการของรัฐบาลพลเรือนไม่ใช่การเข้ามาแทรกแซงจากทหาร การรัฐประหารจึงถือเป็นการฉายภาพซ้ำวิถีเผด็จการอำนาจนิยมที่กลายเป็นอุปสรรคสำคัญต่อการพัฒนาประชาธิปไตยเชิงอุดมการณ์ในสังคมไทย