Salt guardian spirit: Salt resource management in modernity: A case study of Kha Wao village, Phang Ngu sub-district Nong Han district, Udon Thani province

Main Article Content

Kitima Khunthong
Nontawan Saenprai
Pasutha Komolmal

Abstract

            This research is qualitative research. Participatory observation processes, fogus group and in-depth interviews, from the research population, including formal and informal salt-making villagers, were used to conduct participatory observations. Community leaders and informal leaders.


            The results of the research showed that, The salt guardian spirts reflected the way local people think of allocating communal resources and is the product of a collective cultural construct within a local community, especially those small salt-production places with limited access to other kinds of resources. Salt is thus crucial for their dietary, economic and cultural security. Therefore, the salt guardian spirit is intensively reproduced through the process of sacredness of the territory through a series of tales to limit the group of producers. The form, duration, as well as the production technique and technology. As for those communities which have recently become salt manufacturing sites for less than 30 years, salt is produced as a commodity and a raw material for industrial enterprises. The traditional form of spirit is no longer used to regulate salt resource utilization. Instead, the nation state has claimed an ownership over natural resources through an enforcement of the Minerals Act and laws. Under these circumstances, a new cultural construct emerged and various kinds of guardian spirits. Nevertheless, these new spirits have sprung from individualistic beliefs, not specifically created to promote natural resource management for shared use. They are to help connect salt producers and the nation state.

Article Details

Section
Research Articles

References

เจตน์สฤษฎิ์ สังขพันธ์, เก็ตถวา บุญปราการ, ชุติมา หวังเบ็ญหมัด, รัชดา ธรรมเจริญ, สุภาวดี ธรรมรัตน์ และนันทรัฐ สุริโย. (2550). สิทธิการเข้าถึงทรัพยากรประมงของชุมชนประมงรอบทะเลสาปสงขลา. (รายงานผลการวิจัย). มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, คณะศิลปศาสตร์.

ฉลาดชาย รมิตานนท์. (2545). ผีเจ้านาย. (พิมพ์ครั้งที่2). เชียงใหม่: โรงพิมพ์มิ่งเมือง, 33.

ธันวา ใจเที่ยง และธเรศ ศรีสถิต. (2558). นิเวศวิทยาป่าแห่งจิตวิญญาณ: ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการอนุรักษ์ทรัพยากรชีวภาพและระบบนิเวศป่าแห่งจิตวิญญาณของชนเผ่าบรู ในประเทศไทย. วารสารสมาคมนักวิจัย, 20(1), 134-145.

ธีรชัย บุญมาธรรม. (2547). พัฒนาการของการเมืองสารคามพ.ศ.2408-2455. สารคาม: โครงการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์เมืองฯ, 62.

นัฐวุฒิ สิงห์กุล. (2556). เกลือและโพแทช การสร้างความรู้และอำนาจในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติใต้พื้นดินอีสาน กรณีศึกษาโครงการเหมืองแร่โพแทช จังหวัดอุดรธานี. http://nattawutsingh.blogspot.com.

บำเพ็ญ ไชยรักษ์. (2554). บทบาทของเกลือที่มีต่อนิเวศวัฒนธรรมและสุขภาวะชุมชนในลุ่มน้ำสงคราม. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตร์มหาบัณฑิต สาขามานุษยวิทยา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร.

ปกรณ์ สุขวานิช. (2537). การศึกษาและเลือกสรรพื้นที่เป็นไปได้ในการทำเหมืองแร่โพแทชชนิดซิลไวต์ [เอกสารนำเสนอ]. การประชุมวิชาการเทคโนโลยีกับการพัฒนาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. ขอนแก่น, ประเทศไทย.

ยศ สันตสมบัติ. (2548). ความหลากหลายทางชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน (พิมพ์ครั้งที่ 2). เชียงใหม่: นพบุรีการพิมพ์.

ระวีวรรณ โอฬารรัตน์มณี. (2548). ความเชื่อเรื่องผีกับการก่อรูปของเรือนพื้นถิ่นอุษาคเนย์. ในหน้าจั่วว่าด้วยประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมและสถาปัตยกรรมไทย ฉบับที่ 8 (กันยายน2554-สิงหาคม 2555).

ศรีศักดิ์ วัลลิโภดม. (2541). วัฒนธรรมปลาแดก. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.

สุจิตต์ วงษ์เทศ. (2555). อำนาจ ของ ผี, พราหมณ์, พุทธ. ในงานกิจกรรมแขวนเสรีภาพการแสดงออกทางศิลปะและวิชาการเพื่อเสรีภาพครั้งที่ 1. https://www.youtube.com/watch?v=tP5iHZhrgx.

สุริยา สมุทคุปติ์ และพัฒนา กิติอาษา. (บก.) (2536). ฮีตบ้านคองเมือง : รวมบทความทางมานุษยวิทยาว่าด้วยสังคมและวัฒนธรรมอีสาน. นครราชสีมา: โครงการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ทางมานุษยวิทยาของอีสาน ห้องไทยศึกษานิทัศน์ สำนักวิชาเทคโนโลยีสังคม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี.

เสฐียร พันธรังสี. (2513). ศาสนาเปรียบเทียบ. กรุงเทพฯ: แพร่พิทยา.

อภิญญา เฟื่องฟูสกุล. (2551). มานุษยวิทยาศาสนา แนวคิดพื้นฐานและข้อถกเถียงทางทฤษฎี. เชียงใหม่: พงษ์สวัสดิ์การพิมพ์, 31.

รายชื่อผู้ให้สัมภาษณ์

นางบุญเรือง ทีเหลา อายุ 66 ปี ชาวบ้านขาวัว ตำบลพังงู อำเภอหนองหาร จังหวัดอุดรธานี สัมภาษณ์ วันที่ 21 มกราคม 2560.

นางสำเนา สีนวล อายุ 61 ปี ชาวบ้านขาวัว ตำบลพังงู อำเภอหนองหาร จังหวัดอุดรธานี สัมภาษณ์ วันที่ 21 มกราคม 2560.

นายจันทร์เผย (นามสมมุติ). ชาวบ้านขาวัว (เจ้าจ้ำ) ตำบลพังงู อำเภอหนองหาร จังหวัดอุดรธานี สัมภาษณ์วันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2560.

นายบัวพันธ์ สิงห์เสนา.อายุ 78 ปี ชาวบ้านขาวัว ตำบลพังงู อำเภอหนองหาร จังหวัดอุดรธานี สัมภาษณ์ วันที่ 21 มกราคม 2560.

นายประยงค์ เสาร์ดี อายุ 61 ปี ชาวบ้านขาวัว ตำบลพังงู อำเภอหนองหาร จังหวัดอุดรธานี สัมภาษณ์วันที่ 7 กุมภาพันธ์ 2560.

นายสุบินทร์ เสาร์ดี อายุ 68 ปี ชาวบ้านขาวัว ตำบลพังงู อำเภอหนองหาร จังหวัดอุดรธานี สัมภาษณ์วันที่ 7 กุมภาพันธ์ 2560.