การจัดการความชัดแย้งด้วยสันติวิธีโดยผู้นำชุมชน ในตำบลควนสุบรรณ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี

บทคัดย่อ

          การศึกษาวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาและสาเหตุความขัดแย้งที่เกิดขึ้นในชุมชน องค์การบริหารส่วนตำบลควนสุบรรณ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี 2) ศึกษาแนวทางการจัดการความขัดแย้งในรูปแบบต่าง ๆ ในชุมชน องค์การบริหารส่วนตำบลควนสุบรรณ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี และศึกษาแนวทางที่เหมาะสมในการจัดการความขัดแย้งในชุมชนองค์การบริหารส่วนตำบลควนสุบรรณ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี โดยการวิจัยในครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) การใช้แบบสัมภาษณ์เชิงลึก (in-depth interview) และสนทนากลุ่ม (Focus Group)
          ผลการศึกษาพบว่า สภาพปัญหาความขัดแย้งมี 4 ประการ ได้แก่ ความขัดแย้งจากการไม่ได้รับความเป็นธรรมจากการบริการของรัฐความขัดแย้งที่เกิดจากค่านิยมต่างกันตามความเคยชินที่เคยปฏิบัติกันมา ความขัดแย้งจากการผลประโยชน์ขัดกัน และความขัดแย้งที่เกิดจากอุดมการณ์ที่แตกต่างกันทำให้เกิดการแบ่งพรรคแบ่งพวกสาเหตุของความขัดแย้ง มาจากสาเหตุด้านผลประโยชน์ ด้านความสัมพันธ์ ด้านค่านิยม ด้านข้อมูลการสื่อสาร และสาเหตุด้านโครงสร้าง และ/หรือกฎระเบียบของสังคมตามลำดับ นอกจากนี้ยังพบว่ามีแนวทางการจัดการความขัดแย้ง 3 แนวทางใหญ่ ๆ เรียงตามลำดับ ได้แก่ การใช้สันติวิธี การไม่จัดการปัญหา และการใช้วิธีรุนแรง การใช้สันติวิธีนั้นแบ่งได้ 2 แนวทาง คือ การเจรจา และการดำเนินการตามกฎหมาย ส่วนแนวทางที่เหมาะสมที่ก่อให้เกิดความรู้สึก ชนะ-ชนะ จนเป็นผลสำเร็จส่วนใหญ่เกิดจากการเจรจาไกล่เกลี่ยโดยคนกลาง ข้อเสนอแนะจากการวิจัย 1) ข้อเสนอแนะทางด้านนโยบาย เช่น การสร้างช่องทางการสื่อสารทำความเข้าใจ การสนับสนุนส่งเสริมการสร้างความสัมพันธ์ในชุมชน  การสนับสนุนการจัดทำแผนประชาคมชุมชนและการดำเนินการตามแผน การปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน์การทำงานที่เกี่ยวข้องกับประชาชนโดยใช้หลักการมีส่วนร่วม 2) ทางด้านโครงสร้าง โดยการปรับปรุงกฎ ระเบียบ  เพื่อให้   ผู้ที่เกี่ยวข้องนำไปปรับใช้ในการกำหนดกฎระเบียบเพื่อป้องกันและแก้ไขปัญหาความขัดแย้ง เช่น กำหนดหลักเกณฑ์ให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการไกล่เกลี่ยชุมชนอย่างแท้จริง กำหนดหลักเกณฑ์การนำข้อพิพาทเข้าสู่กระบวนการไกล่เกลี่ย เนื่องจากปัจจุบันการเข้าสู่กระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทถือเป็นเพียงทางเลือก การกำหนดหลักเกณฑ์อายุความของข้อพิพาทที่นำเข้าสู่กระบวนการไกล่เกลี่ย การกำหนดหลักเกณฑ์ให้ข้อตกลงที่เกิดจากการทำสัญญาประนีประนอมข้อพิพาทในการไกล่เกลี่ย