การรำเพลงปี่ สายโนรายก ชูบัว ศิลปินแห่งชาติ

บทคัดย่อ

การวิจัยในครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์กระบวนท่ารำและ รูปแบบของการแสดง การรำเพลงปี่ การสืบทอด ประวัติ ความเป็นมาและองค์ประกอบของการรำเพลงปี่ สาย โนรายก ชูบัว เพื่อให้เกิดความสอดคล้องกับ วัตถุประสงค์ที่กำหนด ผู้วิจัยมีวิธีการดำเนินวิจัย การศึกษาข้อมูลจากเอกสาร จากการสัมภาษณ์ ผู้ทรงคุณวุฒิ อาทิ นักวิชาการ ปราชญ์ชาวบ้าน โดยมี จุดมุ่งหมายเพื่อศึกษากระบวนท่ารำเพลงปี่ สายโนรายก ชูบัวศิลปินแห่งชาติ ซึ่งศึกษาจากวิทยานิพนธ์ หนังสือ ตำรา เอกสารและงานวิจัยต่างๆ เพื่อนำข้อมูลที่ได้จาก การศึกษามาเรียบเรียงในรูปแบบการเขียนพรรณนา ให้ได้ซึ่งมาในรูปแบบของงานวิจัยที่สมบูรณ์

ผลการวิจัยสรุปได้ว่า การรำเพลงปี่ สายโนรา ยก ชูบัวคือ การรำเฉพาะอย่างที่ใช้ความสามารถในการรำ ที่เป็นลีลาท่ารำ โดยผู้รำนั้นต้องฝึกฝนจนเกิดความ ชำนาญ ไหวพริบ ปฏิภาณ ซึ่งจัดอยู่ในรูปแบบการแสดง ของโนราพิธีกรรม และกระทำขึ้นในวันพฤหัสบดี หรือ พิธีกรรมวันที่สอง ทั้งนี้ผู้วิจัยมุ่งเน้นในงานฉบับนี้ใน เรื่องของการสืบทอดการรำเพลงปี่ กระบวนการรำและ รูปแบบการแสดงการรำเพลงปี่ ที่มาจากสายโนรายก ชูบัว โดยลักษณะของการสืบทอดการรำเพลงปี่สาย โนรายก ชูบัว จากศิษย์ผู้ที่ได้รับการถ่ายทอดโดยตรง ทั้ง 3 ท่าน มีหลักและวิธีการสืบทอดในรูปแบบที่ คล้ายคลึงกัน โดยสืบทอดในรูปแบบการสอนและ สืบทอดโดยการส่งเสริมการเผยแพร่ โดยเกิดขึ้นจากครู สู่ศิษย์ ซึ่งมีวิธีการทำคือครูรำนำและศิษย์รำตาม ฝึกฝน จนเกิดความชำนาญ ในเรื่องของกระบวนการรำนั้น จาก การศึกษาผู้วิจัยพบว่าลักษณะของกระบวนการรำนั้น จะ ประกอบไปด้วยกระบวนท่ารำเพลงปี่ ในทำนองจังหวะ เพลงนาดช้า เพลงนาดเร็ว และ ทำนองเพลงปี่ โดยมีตัว โนราใหญ่ และนายปี่เป็นผู้แสดง ซึ่งประกอบด้วยท่ารำ ดังนี้ ท่ารำบนพนัก (ที่นั่ง เปรียบเสมอ ตั่งหรือเก้าอี้) ท่ารำยั่ว ท่ารำเพลงปี่ อาทิ ท่าฟัง เสียงปี่ ท่ายั่วปี่ ท่าขอ เสียงปี่ ท่าโลมปี่ กระบวนการรำเพลงปี่ สายโนรายก ชูบัว มีลกั ษณะเดน่ ของกระบวนการรำ เพลงปี่ มีท่าทางการรำ ประกอบด้วย การตั้งวงเขาควาย การตั้งวงหน้าแบบโนรา การตั้งวงมือแบ การตั้งวงระดับอก มือจีบคว่ำ มือจีบ หงาย มือจีบหลัง การใช้มือจีบพิเศษ การจีบมือตะแคง การนาดแขน การคลิงแขนโนรา การก้าวเท้าหน้า เท้าหลัง เปิดส้นเท้า การก้าวเท้าหน้า เท้าหลังเหยียบเต็มเท้า การก ระดกเท้าหลัง การผสมเต็มเท้า การเก็บเท้า แบบยืน การ เก็บเท้า แบบนั่ง การเก็บเท้าโดยการนั่งพับเพียบ ทั้งนี้ ผู้วิจัยได้นำในเรื่องของการสืบทอด กระบวนท่ารำและ รูปแบบของการแสดง การรำเพลงปี่มาวิเคราะห์และ จัดระบบองค์ความรู้ของการรำเฉพาะอย่างแขนงนี้ขึ้น เพื่อเป็นประโยชน์ ต่อผู้ที่สนใจในเรื่องราวเกี่ยวกับ การแสดงโนรา