กระบวนการสร้างหลักประกันชีวิตตามหลักศีล 5 ในจังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

การวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ๑) เพื่อศึกษาการสร้างหลักประกันชีวิตตามแนวทางพระพุทธศาสนา ๒) เพื่อศึกษากระบวนการสร้างหลักประกันชีวิตตามหลักศีล ๕ ของจังหวัดลำปาง และ ๓) เพื่อวิเคราะห์รูปแบบการใช้หลักประกันชีวิตตามแนวทางพระพุทธศาสนา เป็นการวิจัยผสมเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย คือ แกนนำ หน่วยงานและองค์กรในอำเภอเมือง จังหวัดลำปางและประชาชนในเขตอำเภอเมือง จังหวัดลำปาง โดยวิธีการสุ่มตัวอย่างกลุ่มประชากร ๕๐๐ คนและสัมภาษณ์หน่วยงาน องค์กรและผู้ทรงคุณวุฒิที่เกี่ยวข้อง เพื่อนำมาวิเคราะห์ถึงกระบวนการและรูปแบบการสร้างหลักประกันชีวิตตามหลักพระพุทธศาสนา

ผลการศึกษาวิจัยพบว่า

หลักประกันชีวิตตามแนวทางพระพุทธศาสนา หมายถึง จุดมุ่งหมายในการดำรงชีวิตที่มั่นคงและยังประโยชน์สุขต่อตนเองทั้งชาตินี้ อันประกอบด้วย ความขยันหมั่นเพียร การเก็บรักษาทรัพย์ การคบมิตรที่ดี และการดำเนินชีวิตชอบ และความมั่นคงอันจะเกิดขึ้นเบื้องหน้าหรือชาติหน้า ประกอบด้วย มีศรัทธาที่ถูกต้อง ประพฤติปฏิบัติตามหลักศีล รู้จักการเสียสละและการมีปัญญาพิจารณาชีวิตที่ถูกต้องอันจะเป็นแนวทางแห่งการดับทุกข์และการสิ้นไปแห่งกิเลสต่อไป

ส่วนกระบวนการสร้างหลักประกันชีวิตตามหลักศีล ๕ ในจังหวัดลำปาง จากการวิจัย พบว่า ปัจจัยที่มีผลต่อการสร้างหลักประกันชีวิต มีดังนี้ ๑) บุคคล : ควรมีการให้ความรู้ สร้างความเข้าใจนำไปสู่การสร้างจิตสำนึกตระหนัก ๒) ครอบครัว: ผู้ใหญ่ทั้งที่เป็นปู่ ย่า ตา ยายและพ่อแม่ ควรประพฤติปฏิบัติตนเองให้เป็นต้นแบบที่ดีแก่เยาวชน ฝึกฝนให้ใช้หลักการโยนิโสมนสิการคือการพิจารณาไตร่ตรองถึงคุณค่าการดำรงชีวิต เพื่อให้อยู่บนรากฐานแห่งความพอดีและเพียงพอต่อการดำรงในโลกปัจจุบัน ไม่หลงไปตามกระแสของโลกมายา ๓) สังคม : เคารพและเชื่อฟังในกฎสังคม ไม่คิดร้าย ปองร้าย ไม่เอารัดเอาเปรียบกันและกัน อีกทั้งยังเป็นรากเหง้าของการสร้างวัฒนธรรม ประเพณีอันดีงามของชุมชน ๔) สื่อ : บทบาทให้ความรู้ ข้อมูลที่ถูกต้องแก่บุคคล ชุมชน บุคคลและ

สังคมมีความรู้และเข้าใจย่อมง่ายต่อการปกครองของผู้นำ ทำให้สังคมอยู่สงบสุขร่มเย็น ๕) องค์กร : ปกครองท้องถิ่น หน่วยงานภาครัฐและเอกชนก็ตาม ควรมีการสนับสนุนกิจกรรม การโฆษณา ประชาสัมพันธ์และสร้างรูปแบบกิจกรรมที่กระตุ้นเตือนให้ทุกคนได้เข้าใจในหลักศีล ๕ เพื่อให้สังคมอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข สร้างรูปแบบและวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมและประเพณีอันดีงามแก่ชุมชน

อย่างไรก็ตาม การศึกษาวิจัยครั้งนี้สามารถวิเคราะห์รูปแบบการใช้หลักประกันชีวิตตามหลักศีล ๕ ดังนี้ ๑) เว้นจากการฆ่าสัตว์ เป็นการสร้างหลักประกันชีวิตต่อตนเองและผู้อื่น เสริมสร้างคุณธรรมและจริยธรรม ๒) เว้นจากการลักขโมย เป็นการสร้างหลักประกันชีวิตทรัพย์และเป็นหลักประกันทางด้านเศรษฐกิจอันส่งผลต่อครอบครัว สังคม ชุมชนและประเทศชาติ ๓) การเว้นจากการผิดลูกเมียผู้อื่น เป็นการสร้างหลักประกันชีวิตด้านคู่ครองและการอยู่ร่วมกันในชุมชน ๔) เว้นจากการพูดปด พูดเท็จ พูดเพ้อเจ้อและพูดสอดเสียด เป็นการสร้างหลักประกันชีวิตในการดำรงอยู่ในสังคมให้มีความสุขและทำให้สังคมอยู่ร่วมกันอย่างมีระเบียบ เรียบร้อยและ ๕) เว้นจากการดื่มของมึนเมา เป็นการสร้างหลักประกันชีวิตเรื่องปัญญาให้เกิดสติพิจารณาความดีงาม และก่อให้เกิดวัฒนธรรมอันดีงามในท้องถิ่นตนเอง ดังนั้น หลักประกันชีวิตตามแนวทางพระพุทธศาสนา ถือได้ว่าเป็นการสร้างความมั่นคงแก่มนุษย์ในการดำรงชีวิตในปัจจุบันและเป็นหลักประกันในการดำรงชีวิตในเบื้องหน้าต่อไปจนกระทั่งการสิ้นสุดการหมดซึ่งอาสวะกิเลสต่อไป