ผลบังคับตามกฎหมายในการดำเนินคดีทนายความที่กระทำผิด มรรยาททนายความ

บทคัดย่อ

             ดุษฎีนิพนธ์ เรื่องผลบังคับของกฎหมายในการ ดำเนินคดีทนายความที่กระทำผิดมรรยาททนายความ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา พระราชบัญญัติสภาทนาย ความ พ.ศ.2528 ข้อบังคับว่าด้วยการประชุมคณะกรรมการ มรรยาททนายความ พ.ศ.2535 ข้อบังคับสภาทนายความ ว่าด้วยการพิจารณาคดีมรรยาททนายความ พ.ศ. 2546 และ ข้อบังคับสภาทนายความว่าด้วยการอุทธรณ์คำสั่งคดี มรรยาททนายความ พ.ศ.2546 โดยศึกษาแนวคิด ทฤษฎี หลักเกณฑ์ ข้อบังคับและมาตรการทางกฎหมายในการ ลงโทษทนายความที่กระทำผิดมรรยาททนายความ ปัญหา ข้อเท็จจริงและข้อกฎหมายของไทยและวิเคราะห์เปรียบ เทียบกับกฎหมายต่างประเทศ แล้วเสนอแนะการปรับปรุง กฎหมายไทย ที่เกี่ยวข้องกับการการดำเนินกระบวนการ สอบสวนและการลงโทษทนายความที่กระทำความผิด มรรยาททนายความ เพื่อสร้างมาตรฐานการประกอบอาชีพ ทนายความรักษาไว้ซึ่งเกียรติภูมิและศักดิ์ศรีแห่ง ทนายความ ในฐานะที่อาชีพทนายความเป็นส่วนสำคัญส่วน หนึ่งของกระบวนการยุติธรรมในอำนาจตุลาการที่อำนวย ความยุติธรรมให้แก่ประชาชน การดำเนินการในภาคสนาม ได้ศึกษาความคิดเห็นจากกลุ่มตัวอย่าง โดยการสุ่มแบบ เฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling) ได้แก่ ทนายความ ประชาชนผู้ได้รับความเสียหายจากการทำผิดมรรยาท ทนายความ คณะกรรมการมรรยาททนายความ ผู้บริหาร สภาทนายความ อัยการ นักกฎหมายและนักวิชาการ รวม ทั้งผู้พิพากษาศาลปกครองและศาลยุติธรรม จำนวน 70 คน เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา ได้แก่ การสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview) แล้วได้นำประเด็น ที่ได้จากภาค สนามเข้าสู่กระบวนการสนทนากลุ่ม (Focus Group) จากกล่มุ ตัวอย่างที่ดังกล่าวอีกกล่มุ หนึ่งที่ไม่ซ้ำซ้อนกับกล่มุ เดิม เพื่อศึกษามุมมองให้ครบถ้วนรอบด้าน ส่วนสถิติที่ใช้ ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าร้อยละ (Percentage)
             ผลการวิจัย พบว่า 
             1. มาตรการทางกฎหมายในการลงโทษทนายความ ที่กระทำผิดมรรยาททนายความสภาทนายความ ได้ออก ข้อบังคับสภาทนายความว่าด้วยการการประชุมคณะ กรรมการมรรยาททนายความ พ.ศ. 2535 ข้อบังคับ สภาทนายความว่าด้วยการพิจารณาคดีมรรยาททนายความ พ.ศ. 2546 ข้อบังคับสภาทนายความว่าด้วยอุทธรณ์คำสั่ง คดีมรรยาททนายความ พ.ศ. 2546 เป็นกฎภายในสำหรับ ดำเนินกระบวนการพิจารณาคดีเกี่ยวกับมรรยาททนายความโดยมีการพิจารณาโทษ 3 สถาน ภาคทัณฑ์ ห้ามทำการเป็นทนายความมีกำหนดไม่เกินสามปีหรือลบ ชื่ออกจากทะเบียนทนายความ ในกรณีประพฤติผิด มรรยาททนายความเล็กน้อยและเป็นครั้งแรก ถ้าผู้มีอำนาจ สั่งลงโทษตามมาตรา 66 มาตรา 67 หรือ มาตรา 68 แล้วแต่ กรณีเห็นว่าเหตุ อันควรงดโทษ จะงดโทษให้โดยว่ากล่าว ตักเตือนหรือให้ทำทัณฑ์บนเป็นหนังสือไว้ก่อนก็ได้ 
             2. ปัญหาข้อเท็จจริงและข้อกฎหมายมาตรการ ทางกฎหมายในการลงโทษทนายความที่กระทำผิดมรรยาท ทนายความ รวมทั้งการอุทธรณ์ให้มีการทบทวนแก้ไขข้อ บังคับของกฎหมาย ในการดำเนินคดีมรรยาททนายความ เพื่อให้เป็นปัจจุบัน ทันต่อสภาพปัญหา และสถานการณ์ สภาพการบังคับใช้ข้อบังคับมรรยาททนายความทั้ง 5 ด้าน ดีอยู่แล้ว การลงโทษไม่ต้องแก้ไข แต่ควรเน้นในเรื่องจรรยา บรรณในวิชาชีพของทนายความต้องให้อยู่ในระเบียบกฎ กติกาและมรรยาททนายความอย่างเคร่งครัด การเริ่มคดี มรรยาททนายความสภาทนายความควรเริ่มคดีได้เอง เพราะเป็นองค์กรควบคุมความประพฤติของทนายความ การพิจารณาคดีมรรยาททนายความในขั้นตอนการ สอบสวนควรใช้ระบบไต่สวนในการพิจารณาคดี ระยะเวลา ในการสอบสวน ควรใช้ระยะเวลา 90 วัน เนื่องจากต้องรอ พยาน เอกสารหลักฐานและเป็นการให้โอกาสแก่ คู่ความ และคณะกรรมการสอบสวนได้พิจารณาเพื่อให้ได้ความจริง การอุทธรณ์คำสั่งทางปกครองของสภาทนายความ ควร อุทธรณ์ต่อเนติบัณฑิตยสภาในฐานะองค์สูงสุดในการ ควบคุมการประกอบอาชีพกฎหมาย ระยะเวลาในการยื่น อุทธรณ์ภายในระยะเวลา 30 วัน จะทำให้การรวบรวมพยาน หลักฐานสมบูรณ์ยิ่งขึ้น การสิ้นสุดของคดีที่ฟ้องร้องต่อศาล ปกครอง ยังคงให้สิ้นสุดในชั้นศาลปกครองสูงสุด เพื่อให้มี การกลั่นกรองและพิจารณาอย่างรอบด้าน 
            3. ปัญหาและวิเคราะห์เปรียบเทียบกฎหมาย มรรยาททนายความของประเทศไทยและต่างประเทศ มาตรการทางกฎหมายของแต่ละประเทศมีความใกล้เคียงกัน โทษภาคทัณฑ์ของประเทศไทยจะเป็นการตักเตือน อย่างเป็นทางการ ของประเทศสหรัฐอเมริกาเป็นโทษตัก เตือนแบบไม่เป็นทางการ ส่วนสาธารณรัฐฝรั่งเศส สหพันธรัฐสาธารณรัฐเยอรมนี ประเทศอังกฤษ สาธารณรัฐ สิงคโปร์ ไม่ปรากฏรายละเอียดว่าเป็นการตักเตือนใน ลักษณะใด ส่วนมาตรการห้ามทำการเป็นทนายความมี กำหนดไม่เกิน 3 ปี ประเทศที่มีมาตรการเหมือนกับ ประเทศไทย คือ สาธารณรัฐฝรั่งเศส ประเทศสาธารณรัฐ สิงคโปร์มีกำหนดระยะเวลา 5 ปี และสหรัฐอเมริกาไม่ กำหนดระยะเวลา ในส่วนของมาตรการลบชื่อออกจาก ทะเบียนทนายความนั้น ทนายความผู้ถูกลบชื่อสามารถขอ จดทะเบียนและรับใบอนุญาตว่าความได้ หลังจากผ่านพ้น ไปแล้วไม่น้อยกว่าห้าปีนับแต่วันที่ถูกลบชื่อ ประเทศที่มี มาตรการใกล้เคียงกับของไทย คือ สาธารณรัฐสิงคโปร์ สหพันธรัฐสาธารณรัฐเยอรมนี และอังกฤษ ส่วนประเทศที่ มีมาตรการแตกต่างกันคือ สหรัฐอเมริกา สาธารณรัฐ ฝรั่งเศส ทนายความผู้ถูกลบชื่อออกจากทะเบียนไม่สามารถ กลับเข้ามาสู่วิชาชีพได้อีก 
            4. การนำกระบวนการพิจารณาคดีมรรยาท ทนายความที่เหมาะสมมาปรับปรุงใช้กับกฎหมายไทยให้มี ประสิทธิภาพยิ่งขึ้น การอุทธรณ์คดีมรรยาททนายความให้ อุทธรณ์ต่อเนติบัณฑิตยสภา และเสนอให้มีการเพิ่มผู้ทรง คุณวุฒิจากตัวแทนบุคคลภายนอกให้มีส่วนร่วมในการ พิจารณาคดีมรรยาททนายความ การจัดสรรงบประมาณ ของรัฐให้กับสภาทนายความให้เพียงพอต่อการช่วยเหลือ ประชาชน เนติบัณฑิตยสภาเป็นศูนย์กลางทำหน้าที่กำหนด หลักเกณฑ์กลางที่เป็นโครงสร้างในการสอบสวนข้อเท็จจริง เบื้องต้นเกี่ยวกับความผิดของทนายความ สภาทนายความ ต้องมีความเข้มแข็งในการบังคับใช้กฎหมายปรับปรุง กฎหมายพระราชบัญญัติทนายความและข้อบังคับสภา ทนายความว่าด้วยมรรยาททนายความให้สามารถบังคับ ใช้ได้อย่างจริงจัง เป็นปัจจุบันและทันต่อสภาพการณ์ คณะกรรมการมรรยาททนาย ควรทำงานเรื่องมรรยาททนายความเป็นหลัก การจัดทำฐานข้อมูลเกี่ยวกับ ทนายความที่ทำผิดมรรยาททนายความให้มีความสมบูรณ์ การสร้างระบบการติดตามตรวจสอบองค์กรทั้งภายในและ ภายนอกให้มีความเข้มแข็ง การสร้างระบบให้ประชาชนเข้า มามีส่วนร่วมกับการตรวจสอบ จัดให้มีการสัมมนาให้ความ รู้เกี่ยวกับมรรยาททนายความ รวมถึงการอบรมวิชาชีพควร จัดให้มีเนื้อหาด้านจริยธรรมและข้อบังคับว่าด้วยมรรยาท ทนายความให้มากขึ้น จัดตั้งเป็นคณะกรรมการมรรยาท ทนายความแห่งชาติกำกับ ดูแลมรรยาททนายความ เนติบัณฑิตยสภาควรมีการวางมาตรฐานกลางเพื่อรองรับ มาตรฐานวิชาชีพกฎหมาย และควรมีประมวลจริยธรรมที่ เป็นมาตรฐานกลาง และต้องปรับปรุงและพัฒนามาตรฐาน จริยธรรมของวิชาชีพทางกฎหมายในกรอบเดียวกับนานา อารยประเทศ