ความเป็นปึกแผ่นทางสังคมกับธรรมนูญชุมชน: การศึกษาเปรียบเทียบหมู่บ้านต้นแบบกับหมู่บ้านข้างเคียงในจังหวัดบุรีรัมย์

บทคัดย่อ

         ธรรมนูญชุมชนเป็นหนึ่งในเครื่องมือการจัดระเบียบสังคมอย่างหนึ่ง โดยนำเอาขนบธรรมเนียมประเพณี แนวปฏิบัติที่ดีงาม และความเชื่อภายในท้องถิ่นหรือชุมชนนั้น ๆ มากำหนดแนวทางปฏิบัติ และส่งเสริมการมีคุณธรรมของสมาชิกในชุมชน  การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาความแตกต่างของความเป็นนำหนึ่งใจเดียวกัน และเพื่อเปรียบเทียบการสร้างและการใช้ธรรมนูญชุมชนในชุมชนที่เป็นหมู่บ้านต้นธรรมนูญชุมชนกับหมู่บ้านข้างเคียง  ผู้วิจัยใช้การวิจัยแบบสำรวจ โดยมีพื้นที่เป้าหมายคือหมู่บ้าน 4 แห่งในอำเภอลำปลายมาศและอำเภอห้วยราช จังหวัดบุรีรัมย์ และเก็บรวบรวมข้อมูลจากผู้ตอบแบบสอบถามทั้งสิ้น 800 คน              ผลการวิจัยพบว่า ความเป็นปึกแผ่นทางสังคมของคนในชุมชนส่งผลต่อการสร้างและการใช้ธรรมนูญชุมชน  โดยพบว่า หมู่บ้านที่ได้รับรางวัลหมู่บ้านต้นแบบธรรมนูญชุมชน มีลักษณะวิถีชีวิตและความสัมพันธ์ของคนในหมู่บ้านที่แน่นแฟ้นและสามัคคี ซึ่งส่งผลให้การดำเนินกิจกรรมเป็นไปในทิศทางเดียวกัน และให้ความสำคัญกับการใช้ธรรมนูญชุมชน ส่งผลให้หมู่บ้านเป็นระเบียบเรียบร้อย และสมาชิกในหมู่บ้านมีความความรู้สึกปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินมากกว่าหมู่บ้านที่ไม่ใช่ชุมชนต้นแบบธรรมนูญชุมชน  หน่วยงานภาครัฐ เอกชน และประชาสังคมในระดับท้องถิ่นจึงควรกำหนดนโยบายและจัดกิจกรรมที่เสริมสร้างความสัมพันธ์ของสมาชิกในหมู่บ้าน เพื่อเสริมสร้างความเป็นปึกแผ่นของชุมชน อันจะส่งผลดีต่อการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืนต่อไป