การวิเคราะห์สุนทรียศาสตร์ในงานปฏิมากรรมพระพุทธรูป ตามเอกลักษณ์ของช่างศิลปกรรมสกุลกำแพงเพชร

บทคัดย่อ

          งานวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาประวัติและลักษณะของพระพุทธรูปตามเอกลักษณ์ของช่าง ศิลปกรรมสกุลกำแพงเพชร และ 2) เพื่อศึกษาคุณค่าทางศิลปกรรมของพระพุทธรูปตามเอกลักษณ์ของช่างศิลปกรรม สกุลกำแพงเพชร งานวิจัยเรื่องนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ด้วยวิธีการสัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้ให้ข้อมูลหลักจำนวน 6 คน  ใช้วิธีการเลือกแบบเจาะจง พิจารณาจากเกณฑ์ คือ เป็นผู้ที่มีความรู้ ความเชี่ยวชาญด้านศิลปะและพระพุทธศาสนา  เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือแบบสัมภาษณ์ มีการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)

          ผลการวิจัย พบว่า การสร้างพระพุทธรูปสกุลช่างกำแพงเพชรถือกำเนินช่วงปลายทศวรรษที่ 20 ถึงกลาง  ทศวรรษที่ 21 เริ่มจากการใช้ศิลปะสมัยสุโขทัยเป็นต้นแบบและมีการปรับประยุกต์มาเป็นลักษณะเฉพาะทางของตนเอง พุทธลักษณะมีความแข็งแกร่งแต่มีความงดงามอ่อนช้อยน้อยกว่าสกุลช่างสุโขทัย พระพุทธรูปที่โดดเด่นของ สกุลช่างกำแพงเพชรจะมีลักษณะสามขาหรือกำแพงขาโต๊ะ นอกจากนี้พระพักตร์ของพระพุทธรูปนิยมสร้างเป็นรูป สามเหลี่ยมคือหน้าผากกว้างคางแหลม สกุลช่างกำแพงเพชรมีพระพุทธรูปปางต่างๆ มากมายแต่เป็นที่รู้จักกันอย่างกว้างขวาว คือ ปางกำแพงลีลา การสร้างพระพุทธรูปนอกจากจะเป็นตัวแทนความศรัทธาที่มีต่อพระพุทธเจ้าแล้วยังมีความเกี่ยวพันกับคติ ธรรมทางพระพุทธศาสนา อาทิ การเอาชนะใจตนเอง การทำดีได้ดีทำชั่วได้ชั่ว เป็นต้น นอกจากนี้ยังแฝงไปด้วยความเชื่อด้านความขยันหมั่นเพียร และความเชื่อเรื่องการได้ครอบครองแล้วจะมีความเจริญรุ่งเรืองด้วยโภคทรัพย์อีก เช่นกัน