อัตลักษณ์สารัตถะในวรรณกรรมเพลงพื้นถิ่นอีสาน

ผู้แต่ง

  • อัจฉราพร ใครบุตร หลักสูตรศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาภาษาไทย คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา
  • จารุวรรณ เบญจาทิกุล อาจารย์ประจำสาขาวิชาภาษาไทย คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา
  • บุญยงค์ เกศเทศ อาจารย์ประจำสำนักวิชาศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์
  • วรวรรธน์ ศรียาภัย อาจารย์ประจำสาขาวิชาภาษาไทย คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา

คำสำคัญ:

อัตลักษณ์, เนื้อหาสาระ, สารัตถะ, วรรณกรรมเพลงพื้นถิ่นอีสาน

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอัตลักษณ์สารัตถะของคนอีสานที่ปรากฏในวรรณกรรมเพลงพื้นถิ่นอีสาน โดยประยุกต์ใช้แนวคิดเรื่องอัตลักษณ์ (Identity) และแนวคิดการวิเคราะห์วิจารณ์วรรณกรรม ใน 2 หัวข้อหลักคือ 1) อัตลักษณ์ของคนอีสานด้านเนื้อหาสาระ ด้านเนื้อหา พบเนื้อหาเกี่ยวกับ ความรัก ธรรมชาติ  คุณธรรมและคติธรรม ให้ความหวังและกำลังใจ สะท้อนและเสียดสีสังคม และเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม 2) อัตลักษณ์ของคนอีสานด้านสารัตถะ พบสารัตถะระดับปัจเจกชน  สารัตถะระดับสังคมวัฒนธรรม  และสารัตถะระดับสภาวะเหนือโลก จากวรรณกรรมเพลงพื้นถิ่นอีสาน ใน 20 จังหวัดของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งเป็นเพลงที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับจังหวัดแต่ละจังหวัดในภาคอีสาน   ในด้านใดด้านหนึ่ง หรือหลายด้านก็ได้ อาจเป็นเพลงลูกทุ่ง หรือลูกกรุง ยกเว้น หมอลำ จังหวัดละ 10 เพลง รวมทั้งหมด 200 เพลง

เอกสารอ้างอิง

กนกพร เล็งศรี. (2557). อัตลักษณ์อีสานในเพลงลูกทุ่งของ ไผ่ พงศธร. วิทยานิพนธ์ ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาภาษาไทย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

กุหลาบ มัลลิกะมาส. (2543). วรรณคดีวิจารณ์ (พิมพ์ครั้งที่ 10). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง.

จุฑารัตน์ ก้อนบุญ. (2558). วรรณกรรมเพลงของเทพพร เพชรอุบลในสี่ทศวรรษ (พ.ศ.2511 – 2551). ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาภาษาไทย มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.

ฉลาดชาย รมิตานนท์. (2550). “แนวคิดในการศึกษาอัตลักษณ์ความเป็นไท” ใน สรัสวดี อ๋องสกุลและโยชิยูกิ มาซูฮารา.(บรรณาธิการ). การศึกษาประวัติศาสตร์และวรรณกรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ไท.กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง.

ประคอง เจริญจิตรกรรม. (2556). หลักการเขียนวิจารณ์วรรณกรรม. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ปาณิส โพธิ์ศรีวังชัย. (2561) อัตลักษณ์ของเพลงอีสานประยุกต์ในยุคอีสานใหม่. ปริญญานิเทศศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชานิเทศศาสตร์ ไม่สังกัดภาควิชา/เทียบเท่า คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ปาริชาติ วินิจ. (2542). รูปแบบและลักษณะการใช้ภาษาในวรรณกรรมเพลงยอดนิยม ปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาภาษาไทย มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.

ผจงจิตต์ อธิคมนันทะ. (2554). การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรม. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง

ภาสพงศ์ ผิวพอใช้. (2548). เพลงลูกทุ่งอีสานกับการสะท้อนวัฒนธรรมท้องถิ่น : ศึกษาในผลงานเพลงของศิริพร อำไพพงษ์. สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ: กรุงเทพฯ.

มนตรี โคตรคันทา.(ม.ป.ป).อัตลักษณ์ไทย ทุนความคิด ทุนสร้างสรรค์. สืบค้นเมื่อ 24 กรกฎาคม 2563 จาก https://www.isangate.com/new/isan-identify.html

ราชบัณฑิตยสถาน.(2556). พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน.

วรุณ ฮอลลิงก้า. (2536). การวิเคราะห์เพลงเพื่อชีวิตระหว่าง พ.ศ. 2516–พ.ศ. 2534. ปริญญานิพนธ์ปริญญาโท มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร.

สวนิต ยมาภัย. (2560). หน่วยที่ 1 การสื่อสารด้วยภาษา. เอกสารการสอนชุดวิชาภาษาไทยเพื่อการสื่อสาร. นนทบุรี : มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

สิริชญา คอนกรีต. (2556). เพลงลูกทุ่งอีสาน : อัตลักษณ์และการเมืองเชิงวัฒนธรรมของคนอีสานพลัดถิ่น. วิทยานิพนธ์ปริญญาอักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาภาษาไทย คณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2556

สุมาลี พลขุมทรัพย์. (2561). อัตลักษณ์ชาวอีสานในนวนิยายเรื่อง "คำอ้าย" ของ ยงค์ ยโสธร. มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2021-07-17

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย