กลวิธีการแสดงบทบาทนางสีดา ในการแสดงโขน เรื่องรามเกียรติ์ ตอน สีดาผูกศอ ตามแนวทางครูบุนนาค ทรรทรานนท์

บทคัดย่อ

         บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิทยานิพนธ์ “กลวิธีการแสดงบทบาทนางสีดา ในการแสดงโขน เรื่องรามเกียรติ์ ตอน สีดาผูกศอ ตามแนวทางครูบุนนาค ทรรทรานนท์” โดยนำเสนอบทบาทของนางสีดา กลวิธี     การแสดง รูปแบบการแสดง กระบวนท่ารำ และวิเคราะห์กลวิธีการแสดงของนางสีดา ตามบทกระทู้ในการแสดงโขน เรื่อง รามเกียรติ์ ตอน สีดาผูกศอ ผลการศึกษาพบว่า บทบาทของนางสีดาเป็นตัวละครสำคัญในการดำเนินเรื่องราว ซึ่งเกี่ยวข้องในเรื่องความรัก ทั้งความรักของนางสีดาที่มีต่อพระราม ความรักของทศกัณฐ์ที่มีต่อนางสีดา กระบวนท่ารำในการแสดงโขน เรื่องรามเกียรติ์ ตอน สีดาผูกศอ เริ่มดำเนินตั้งแต่บทกระทู้ สีดาปักไม้ด่า กระบวนท่ารำเป็นการตีบทตามบทกระทู้ (บทเจรจา) ร่วมกับการใช้สีหน้า แววตาในการสื่อความหมาย การรำตามบทร้อง และการรำประกอบเพลงหน้าพาทย์ ซึ่งในการแสดงโขน ตอน สีดาผูกศอนี้ใช้เพลงหน้าพาทย์ในการประกอบการแสดง ได้แก่  เพลงเชิดฉิ่ง เพลงโอด และเพลงเข้าม่าน ในการศึกษาครั้งนี้ได้รับการถ่ายทอดท่ารำ จากครูบุนนาค ทรรทรานนท์ กระบวนท่ารำที่สำคัญ คือ การใช้สีหน้าในการแสดงอารมณ์ความรู้สึก และการตีบทให้ตรงกับคำเพื่อการสื่อความหมายให้ชัดเจนและถูกต้อง อีกทั้งยังสามารถสื่ออารมณ์และความรู้สึกของตัวละครเพื่อสร้างอรรถรสให้กับผู้ชม