บทบาทและหน้าที่สภามหาวิทยาลัยหลังวิกฤติโควิด 19 สู่นวัตกรรมการบริหารจัดการผลผลิตของมหาวิทยาลัยอย่างยั่งยืน

บทคัดย่อ

          งานวิจัยนี้เป็นงานวิจัยเชิงความคิดโดยอาศัยข้อมูลเชิงประจักษ์  มีวัตถุประสงค์ที่จะค้นหาเหตุปัจจัยที่มีผลต่อประสิทธิภาพและประสิทธิผล และผลลัพธ์ของการปฏิบัติหน้าที่ของสภามหาวิทยาลัย    โดยใช้มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลตะวันออกเป็นกรณีศึกษา  คณะวิจัยยึดหลักการสำคัญที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติงานของส่วนราชการต่างๆ คือ หลักการงบประมาณแบบมุ่งเน้นผลงานตามยุทธศาสตร์  ซึ่งใช้กระบวนการแปลงยุทธศาสตร์และวิธีการ  Intervention Logic เป็นกลไกกำกับการปฏิบัติการให้เกิดผลตามแผนงาน คือ 1) หลักการของแผนงาน  คือ วงเงินสูงสุดที่อนุญาตให้รัฐบาลใช้จ่ายเงินได้ไม่เกินวงเงินที่กำหนด  และเมื่อพจารณาเอกสารงบประมาณเล่มรายละเอียดแล้ว ก็คือพันธะสัญญาที่รัฐสภา อนุมัติให้เงินงบประมาณแก่รัฐบาล ตามที่ขอมา 2) กำหนดเครื่องมือสร้างความเชื่อมโยงระหว่างรัฐสภากับรัฐบาล  ให้มีความเข้าใจที่ตรงกัน  เพื่อให้มหาวิทยาลัยรับไปปฏิบัติ  เครื่องมือดังกล่าวคือ  แผนการปฏิบัติงานและแผนการใช้จ่ายงบประมาณรายจ่ายประจำปี  3) สัญญาการให้บริการผลผลิต  ผลลัพธ์ คือ การทำบริการสาธารณะเพื่อให้ได้ผลผลิต  4  ผลผลิต  4) การนำส่งบริการสาธารณะ 4  ผลผลิต 5) รายงานรัฐมนตรีเจ้าสังกัดและรองนายกรัฐมนตรีที่กำกับดูแลแผนงานบูรณาการ  6)  บริหารงานโดยยึดหลักธรรมาภิบาล      7) วางระบบและจัดทำระเบียบเงินรายได้  โดยให้กำหนดหลักและวิธีคิดใหม่ก่อนแล้วจึงจัดทำระเบียบตาม  8)  ให้สภามหาวิทยาลัยและมหาวิทยาลัยบริหารจัดการโดยยึดหลักมาตรฐานทางการเงิน 7 ประการ  ซึ่งจะเป็นเครื่องมือกำหนดกรอบแนวทาง และวิธีการปฏิบัติงานให้เกิดผลผลิต ผลลัพธ์  ที่ดีต่อสังคมและประเทศชาติ

             ผลการวิเคราะห์ข้อมูลพบว่า 1)  งบประมาณภาครัฐและเงินรายได้ของมหาวิทยาลัยแสดงแนวโน้มต่ำลงเป็นลำดับตั้งแต่ พ.ศ.2560 เป็นต้นมา  2)  ผลผลิตของพันธกิจทั้ง 4 ที่มหาวิทยาลัยสัญญา  กับรัฐบาลและรัฐสภา ไม่เป็นไปตามเป้าหมายที่เสนอไว้  ในแผนปฏิบัติงานและแผนการใช้จ่ายงบประมาณแต่ละปี โดยมีแนวโน้มต่ำลงอย่างมีนัยสำคัญทุกพันธกิจทุกปีมาตั้งแต่ปี พ.ศ.2561 เป็นต้นมา  3)  สภามหาวิทยาลัยให้ความมุ่งเน้นต่อผลผลิตของแต่ละพันธกิจทุกพันธกิจที่ควรเน้นวาระเชิงนโยบายให้มากขึ้น  ลดวาระการบริหารในลักษณะงานประจำให้น้อยลง  4) ข้อกำหนดของมาตราต่างๆ ตามพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล พ.ศ.2548 เป็นหน้าที่ของสภามหาวิทยาลัยและมหาวิทยาลัย  ที่จะซักซ้อมความเข้าใจให้ตรงกัน  โดยเฉพาะอย่างยิ่ง คณะกรรมการสภามหาวิทยาลัยที่ได้รับการแต่งตั้งใหม่