การยกระดับคุณภาพชีวิตและรายได้ของชุมชนจากภูมิปัญญาท้องถิ่น: กรณีศึกษากลุ่มจักสานตำบลเมืองไผ่ จังหวัดสระแก้ว

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตและรายได้ให้กับชุมชนฐานรากตำบลเมืองไผ่ โดยใช้แนวทางการมีส่วนร่วมของชุมชนเป็นหัวใจสำคัญ ควบคู่ไปกับการส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านงานจักสาน เพื่อต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์ชุมชนที่หลากหลาย สร้างอาชีพและรายได้ การศึกษาครั้งนี้กลุ่มตัวอย่างคือประชาชนและผู้นำชุมชนในพื้นที่ตำบลเมืองไผ่ อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว ใช้วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูลโดยการลงพื้นที่สำรวจพื้นที่ สัมภาษณ์เชิงลึก สนทนากลุ่ม รวบรวมข้อมูลและวิเคราะห์เนื้อหา และนำเสนอเชิงพรรณนา

ผลการศึกษาพบว่า ชุมชนตำบลเมืองไผ่ประสบปัญหาขาดแคลนแหล่งน้ำเพื่อการเกษตร ผลผลิตไม่เพียงพอ และขาดอาชีพเสริม แต่มีศักยภาพด้านภูมิปัญญางานจักสานในอดีต จึงจัดกิจกรรมฟื้นฟูและส่งเสริมด้านการออกแบบผลิตภัณฑ์ โดยเลือกใช้วัตถุดิบที่เป็นส่วนประกอบในงานจักสานคือเส้นตอกจากไผ่ในพื้นที่ ซึ่งยังมีอยู่จำนวนมาก นำมาพัฒนาให้เป็นผลิตภัณฑ์จักสาน ชะลอม ตะกร้า โคมไฟ รวมทั้งร่วมกันออกแบบตราสินค้าของกลุ่ม และส่งเสริมความรู้ด้านการบริหารจัดการ การตลาดทั้งแบบออนไลน์และออฟไลน์ และก่อตั้งเป็นกลุ่มอาชีพจักสานเมืองไผ่ ซึ่งทำให้สมาชิกกลุ่มมีรายได้เพิ่มขึ้นเฉลี่ย 10% มีสุขภาพจิตดี มีส่วนร่วมทางสังคม มีกิจกรรมร่วมกันในชุมชนมากขึ้น และยังได้จัดกิจกรรมเพื่อสร้างความเข้มแข็งให้กลุ่ม โดยการจัดอบรมให้ความรู้เกี่ยวกับการบริหารจัดการกลุ่มตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ดำเนินงานด้วยความพอประมาณบนพื้นฐานของความรู้และคุณธรรม มีเหตุผล มีการวางแผนและระมัดระวังอย่างรอบคอบ รวมทั้งสร้างภูมิคุ้มกันที่ดีเพื่อพร้อมรับการเปลี่ยนแปลง