วิเคราะห์คติธรรมของเวทย์มนตร์คาถาที่ปรากฏในปั๊บสา เขตอำเภอทุ่งเสลี่ยม จังหวัดสุโขทัย

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาความเชื่อเรื่องเวทมนตร์คาถาในจังหวัดสุโขทัย 2) เพื่อศึกษาและรวบรวมเวทมนตร์คาถาที่ปรากฏในปั๊บสา เขตอำเภอทุ่งเสลี่ยม จังหวัดสุโขทัย 3) เพื่อวิเคราะห์คติธรรมของเวทย์มนตร์คาถาที่ปรากฏในปั๊บสา เขตอำเภอทุ่งเสลี่ยม จังหวัดสุโขทัย ผลการวิจัย พบว่า ชาวพุทธทุ่งเสลี่ยม ส่วนใหญ่มีเชื่อสายมาจากอำเภอเถิน ซึ่งเป็นชาวล้านนา มีความเชื่อเรื่องพลังไสยศาสตร์ผสมกับความศักดิ์สิทธิ์ของพระรัตนตรัย ซึ่งทอดมาจากยุคที่ศาสนาพราหมณ์เริ่มลดบทบาทลง และพระพุทธศาสนาเข้ามาแทน แต่ชาวทุ่งเสลี่ยมก็ยังรักษาความเชื่อเรื่องเวทย์มนตร์คาถาเอาไว้ จากการรวบรวมปั๊บสาใน 5 ตำบล ของอำเภอทุ่งเสลี่ยม พบว่า เวทย์มนต์คาถาที่ปรากฏอยู่ คือ คาถาเมตตามหานิยม-ปิยะมหาเสน่ห์ คาถาโชคลาภ คาถาแคล้วคลาด คาถาไสยดำ คาถาอยู่ยงคงกระพัน (ข่าม) ด้านคติธรรมที่พบ จำแนกได้ 6 ประเด็น คือ ในคาถาเมตตามหานิยม ได้พบพุทธคุณข้อเมตตาต่อสัตว์โลก ในคาถาทางโชคลาภ ได้พบหลักมงคลชีวิต ข้อบูชาสิ่งที่ควรบูชา ที่พระพุทธองค์ตรัสสอน ในคาถาแคล้วคลาด ได้พบความไม่ประมาทในการดำเนินชีวิต ในคาถาอยู่ยงคงกระพัน (ข่าม) ได้พบการต่อสู้กับอุปสรรคในชีวิตอย่างมีสติ ในคาถาไสยดำ ได้ค้นพบจิตฝ่ายอกุศลที่เกิดจาก โลภะ โทสะ โมหะ และคุณค่าด้านจิตใจ ใช้คาถาเป็นสื่อให้คนเข้าหาธรรม ที่สะท้อนคติชีวิตสังคมแบบล้านนาของชาวอำเภอทุ่งเสลี่ยมได้อย่างลงตัว