อิทัปปัจจยตาทางจริยศาสตร์

บทคัดย่อ

จริยศาสตร์เป็นเรื่องของการตอบคำถามที่ว่า อะไรควรทำ อะไรไม่ควรทำ เราควรมีชีวิตอยู่อย่างไรและเราจะใช้เกณฑ์อะไรในการตัดสินถูก ผิด บทความนี้เสนอหลักอิทัปปัจจยตา เป็นแนวคิดที่ถอดมาจากหลักปฏิจจสมุปบาทอันเป็นหลักธรรมที่สำคัญในพุทธศาสนา เพื่อเป็นข้อพิจารณาเบื้องต้นในการสร้างมุมมองจริยศาสตร์จากโลกทัศน์แบบอิทัปปัจจยตา เรียกว่า อิทัปปัจจยตาทางจริยศาสตร์โดยพิจารณาใน  3 ประเด็นหลัก  ได้แก่ (1) อภิจริยศาสตร์ (Metaethics) เพื่อเสนอว่าสาระทางจริยธรรมแบบอิทัปปัจจยตามีสถานภาพอย่างไร  เราสามารถนิยามความดีชั่วถูกผิดได้จริงหรือไม่  (2) จริยศาสตร์ในเชิงบรรทัดฐาน เพื่อเสนอคำตอบเกี่ยวกับจุดมุ่งหมายสูงสุดของชีวิตและเกณฑ์ตัดสินจริยธรรมบนพื้นฐานของหลักอิทัปปัจจยตา (3) จริยศาสตร์ประยุกต์ เพื่อเสนอว่าอิทัปปัจจยตาทางจริยศาสตร์มีแนวทางในการประยุกต์ใช้กับปัญหาจริยธรรมอย่างไร