คร่าวซอนางอุทธลา: ความรุนแรงกับผลกรรมตามแนวคำสอนของพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความรุนแรงและโครงสร้างของความรุนแรงในคร่าวซอเรื่องนางอุทธลา คร่าวซอเรื่องนี้เป็นวรรณกรรมล้านนาที่มีต้นเค้ามาจากชาดกนอกนิบาตเรื่องสุวรรณชาดก เรื่องนางอุทธลาเป็นนิทานที่แพร่หลายในกลุ่มชาติพันธุ์ไทและกลุ่มประเทศต่าง ๆ ล้านนา ไทใหญ่ ไทลื้อ มอญ ละว้า พม่า เวียดนาม และไทย คร่าวซอเรื่องนางอุทธลามีความน่าสนใจคือการใช้ความรุนแรงซึ่งเกิดจากการกระทำของตัวละครทั้งฝ่ายดีและฝ่ายร้าย ซึ่งเป็นการกระทำที่ขัดต่อคำสอนของพระพุทธศาสนา เช่น ลูกฆ่าแม่ พ่อฆ่าลูก และแม่ฆ่าลูก ความรุนแรงที่เกิดขึ้นเป็นการกระทำที่มีกระบวนการ ประกอบด้วยความรุนแรงทางตรง กล่าวคือ ตัวละครในเรื่องมุ่งทำร้ายฝ่ายตรงข้ามให้ถึงแก่ชีวิตด้วยวิธีการต่างๆ ได้แก่ การบดขยี้ การฉีกกระชาก การแทง และการเผาไหม้ ความรุนแรงเชิงโครงสร้างเป็นการนำเสนอสถานภาพของตัวละครที่ถูกอำนาจที่เหนือกว่าทำร้ายอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ส่วนความรุนแรงเชิงวัฒนธรรมนำเสนอให้เห็นว่าความรุนแรงต่างๆ ที่เกิดขึ้นเป็นสิ่งที่พอยอมรับได้ในสังคมล้านนา