จาก “สุราเมรัย” ในสมัยพุทธกาล ถึง “ยาเสพติด” ในสังคมไทย

การตีความและสังเคราะห์ตามหลักเบญจศีลข้อที่ 5

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งตีความและสังเคราะห์หลักเบญจศีลข้อ 5 สุราเมรัยฯ กับ ยาเสพติดในสังคมไทยปัจจุบัน พบว่า ศีลข้อนี้มีความหมาย 2 ประการ คือ 1) เจตนางดเว้นจากของมึนเมาคือสุราเมรัย และ 2) เจตนางดเว้นจากสุราเมรัยและของมึนเมา ซึ่งมีการตีความวัตถุต้องห้าม 2 แนวทาง ได้แก่ 1) เน้นวัตถุต้องห้าม 2 ประการ ได้แก่ สุรา และ เมรัย โดยใช้หลักมหาปเทสขยายความหมายให้ครอบคลุมยาเสพติดชนิดอื่น ๆ แต่ต้องเป็นยาเสพติดที่เสพโดยการดื่มหรือกินเท่านั้น จึงจะมีองค์ประกอบการกระทำความผิดครบครบสมบูรณ์ และ 2)  เน้นวัตถุต้องห้าม 3 ประการ ได้แก่ สุรา เมรัย และของมึนเมา ข้อนี้ไม่ต้องใช้หลักมหาปเทส แต่อาศัยการตีความ “ของมึนเมา” ให้ครอบคลุมยาเสพติดที่เสพโดยการดื่มหรือกินเช่นกัน จึงจะมีองค์ประกอบการกระทำความผิดครบสมบูรณ์ เมื่อสังเคราะห์ยาเสพติดกับหลักเบญจศีลข้อ 5 สามารถจำแนกผลได้เป็น 2 กลุ่ม ดังนี้ กลุ่ม 1 ยาเสพติดที่ทำให้ผิดศีล หากเสพด้วยวิธีการดื่มหรือกิน แต่ไม่ผิดศีลหากเสพด้วยวิธีการสูด ดม สูบ หรือฉีด เช่น ฝิ่น มอร์ฟีน ยาบ้า ยาอี กระท่อม เคตามีน และกัญชา และ กลุ่ม 2 ยาเสพติดที่ไม่ทำให้ผิดศีล เพราะเสพด้วยวิธีการสูด ดม สูบ หรือฉีด เช่น เฮโรอีน ไอซ์ และโคเคน ซึ่งผู้เขียนเห็นด้วยกับทั้งสองกลุ่มนี้ นอกจากนี้ การมีศีลข้อ 5 นี้ยังต้องประกอบด้วยเบญจธรรม คือ สติ และ ความไม่ประมาท ที่จะช่วยให้ผู้ปฏิบัติศีลข้อนี้มีความเข้าใจและสามารถหลีกเลี่ยงสิ่งที่ก่อให้เกิดความมัวเมาได้ครอบคลุมทุกอย่าง