นิทานเรื่องเสือเยน: ความสัมพันธ์ระหว่างนิทานกับบริบททางสังคม และวัฒนธรรมชนชาติไท
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์อนุภาคเหตุการณ์ แบบเรื่องของนิทานเรื่องเสือเยน และความสัมพันธ์ระหว่างนิทานกับบริบททางสังคมและวัฒนธรรมของชนชาติไท ผลการศึกษาพบว่า อนุภาคเหตุการณ์ของนิทานเรื่องเสือเยนสามารถจำแนกแบบเรื่องของนิทานได้ 2 แบบ ได้แก่ แบบเรื่องผู้ชายกลายร่างเป็นเสือเยน และแบบเรื่องพระกลายร่างเป็นเสือเยน อนุภาคที่สำคัญที่ทำให้นิทานเรื่องนี้มีความมหัศจรรย์ คือ การกลายร่างจากมนุษย์เป็นเสือซึ่งเป็นอนุภาคสากลของนิทาน ส่วนความสัมพันธ์ระหว่างนิทานกับบริบททางสังคมและวัฒนธรรม พบว่า นิทานเรื่องนี้สะท้อนให้เห็นความสัมพันธ์ระหว่างนิทานกับความเชื่อของชนชาติไทกลุ่มต่าง ๆ ได้แก่ ความเชื่อเกี่ยวกับเสือว่าเป็นบรรพบุรุษ ความเชื่อเรื่องเสือว่าเป็นสัตว์ที่มีพลังอำนาจ ตลอดจนความเชื่อดั้งเดิมและความเชื่อทางพุทธศาสนาผ่านตัวแทนคือ พระสงฆ์ ซึ่งผูกพันกับวิถีชีวิตของชนชาติไทมาช้านาน
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กิ่งแก้ว อัตถากร. (2519). คติชนวิทยา. กรมการฝึกหัดครู กระทรวงศึกษาธิการ.
กิติกร มีทรัพย์. (2554). พื้นฐานทฤษฎีจิตวิเคราะห์ (พิมพ์ครั้งที่ 5). สมิต.
จ้าวหงหยิน และสมพงศ์ วิทยศักดิ์พันธุ์. (2544). พงศาวดารเมืองไท (เครือเมืองกูเมือง). สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย
เจริญ มาลาโรจน์. (2542). เสือเยน. สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคเหนือ. (เล่ม 14, น. 7224-7225). มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์.
ประคอง นิมมานเหมินท์. (2554). ไขคำแก้วคำแพง พินิจวรรณกรรมไทย-ไท. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
รณี เลิศเลื่อมใส. (2544). ฟ้า-ขวัญ-เมือง จักรวาลทัศน์ดั้งเดิมของไท : ศึกษาจากคัมภีร์โบราณไทอาหม. อมรินทร์ บุ๊ค เซ็นเตอร์.
เวาน์ เพลงเออ. (2519). ด้วยปัญญาและความรัก: นิทานชาวเมืองเหนือ. สยามสมาคมและสมาคมสังคมศาสตร์แห่งประเทศไทย.
ศิราพร ณ ถลาง. (2557). ทฤษฎีคติชนวิทยา: วิธีวิทยาในการวิเคราะห์ตำนาน – นิทานพื้นบ้าน. (พิมพ์ ครั้งที่ 3). สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สิทธิชัย พันชน. (2557). เจ้าเสือข่านฟ้า: เรื่องเล่าวีรบุรุษในวรรณกรรมไทใหญ่ [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่]. Chiang Mai University Digital Collection. https://cmudc.library.cmu.ac.th/frontend/Info/item/dc:122466
อุดม รุ่งเรืองศรี. (2542). เสือเยน (นิทาน). สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคเหนือ. (เล่ม 14, น. 7224). มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์.
อุดม รุ่งเรืองศรี. (2547). พจนานุกรมล้านนา – ไทย ฉบับแม่ฟ้าหลวง. มิ่งเมือง.
Thompson, S. (1955). Motif – index of folk-literature. (Volume two). Indiana University Press.
