โครงสร้างสัมพันธสารในพระปฐมสมโพธิกถาฉบับสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระปรมานุชิตชิโนรส

Main Article Content

วิมุตตา กุลสุวรรณ
ปัทมา พัฒนพงษ์

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ วิเคราะห์โครงสร้างสัมพันธสารในวรรณกรรมเรื่องพระปฐมสมโพธิกถา ข้อมูลที่ใช้วิเคราะห์คือ
วรรณกรรมพุทธประวัติเรื่องพระปฐมสมโพธิกถาฉบับของ กรมพระปรมานุชิตชิโนรส 29 ปริจเฉท แนวคิดที่ใช้ในการวิเคราะห์คือ
แนวคิดเกี่ยวกับการวิเคราะห์วจนะของ Longacre และสมทรง บุรุษพัฒน์ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการบันทึกข้อมูลในแบบบันทึกข้อ
มูลอิเลกทรอนิกส์โปรแกรมเอ็กเซล ผลการศึกษาพบว่า
พระปฐมสมโพธิกถาเป็นสัมพันธสารประเภทเรื่องเล่ามีโครงสร้างดังนี้ 1) องค์ประกอบทางไวยากรณ์ของสัมพันธสารด้านชื่อเรื่อง
และโครงเรื่องสรุปได้ดังนี้ 1.1) ชื่อเรื่อง ใช้คำและวลีสื่อความ 3 ลักษณะคือ ตั้งชื่อเรื่องตามแก่น ความ ตั้งชื่อจากหัวข้อธรรม และตั้ง
ชื่อเรื่องจากชื่อสถานที่ 1.2) โครงเรื่อง โดยภาพรวมของการเล่าเรื่อง ขึ้นต้นด้วยคาถาบทนมัสการพระรัตนตรัยก่อนเสนอเรื่องเล่า 29
ปริจเฉท แต่ละปริจเฉทมีองค์ประกอบดังนี้ 1.2.1) การเริ่มเรื่องมี 4 ลักษณะคือ เริ่มเรื่องด้วยบทบรรยาย, บทบรรยายประกอบปุจฉา-
วิสัชนา, บทบรรยายประกอบพระคาถาและคำพูด และบทบรรยายเชิง-พรรณนา 1.2.2) การดำเนินเรื่อง เป็นการเล่าเรื่องลักษณะการ
บรรยาย และบรรยายประกอบเรื่องเล่าเสริมเหตุการณ์ 1.2.3) การจบเรื่องมี 4 ลักษณะคือ จบด้วยการบรรยาย, การพรรณนา, การ
สรุปความ และการอ้างถึงพระคาถา 2) ด้านสารัตถะ มีเนื้อหา 6 หมวดสื่อสารัตถะ 4 ด้านคือ 2.1) ประวัติของพระพุทธเจ้าและบุคคล
แวดล้อม 2.2) พุทธธรรมทั้งระดับโลกียธรรมและโลกุตรธรรม 2.3 อริยบุคคล และ 2.4 แนวคิดเกี่ยวกับอิทธิปาฏิหาริย์ในพระพุทธ
ศาสนา

Article Details

บท
บทความวิจัย

References

[1] Nomnit Wongsuttitam. (2543). Literature of
Prince Paramanujitajinorasa. Bangkok : Ramkham
haeng University.
[2] Anant, Laulertvorakul. (2546). The Thai Version of
Pathomsombodhikatha By the Suppreme Patriarch
H.R.H. Prince Paramanujitajinorasa : Content
Relation to other Biographies of the Buddha.
Bangkok : Chulalongkorn University.
[3] Wongduen, Sukbang. (2524). Aesthetic of
Patomsombodhikatha. Bangkok : Srinakharinwirot
University.
[4] Prince Paramanujitajinorasa (2530).
Pathomsombodhikatha. Bangkok : Liangcheang
[5] Somsonge, Bursuphat. (2537). Discourse
Analysis. Bangkok : Sahathanmig
[6] Wilaiwan Khanittanan .(2533). Linguistics. Bangkok
: Thammasart University
[7] Longacre, Robert E. (1983). The grammar of
discourse. New York : Plenum Press.