ปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับการสั่งให้นายกเทศมนตรีพ้นจากตำแหน่ง

บทคัดย่อ

พระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ.2496 ได้กำหนดให้ผู้ว่าราชการจังหวัดหรือนายอำเภอเป็นผู้กำกับดูแลเทศบาลในท้องถิ่นให้ปฏิบัติการตามอำนาจหน้าที่โดยชอบด้วยกฎหมาย รวมถึงมีอำนาจในการกำกับดูแลเหนือตัวบุคคลซึ่งหมายความรวมถึงตำแหน่งนายกเทศมนตรีด้วยโดยตามหลักการทั่วไปหากบุคคลใดมีอำนาจแต่งตั้งผู้ใดเข้าดำรงตำแหน่งย่อมต้องมีอำนาจในการถอดถอนบุคคลนั้นออกจากตำแหน่งได้แต่สำหรับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเนื่องจากนายกเทศมนตรีซึ่งเป็นผู้ดำรงตำแหน่งในการบริหารราชการส่วนท้องถิ่นนั้นมาจากการเลือกตั้งโดยตรงของประชาชนในเขตเทศบาล ทำให้นายกเทศมนตรีจึงไม่ได้อยู่ภายใต้อำนาจบังคับบัญชาของราชการส่วนกลางและราชส่วนภูมิภาคแต่อย่างใด จึงทำให้ ในการสั่งถอดถอนออกจากตำแหน่งจะต้องเป็นไปตามที่กฎหมายกำหนดไว้เท่านั้น โดยมาตรา 73 กำหนดให้ผู้ว่าราชการจังหวัดหรือนายอำเภอ มีอำนาจในการแต่งตั้งคณะกรรมการสอบสวน เพื่อทำการสอบสวนในกรณีที่ปรากฎหลักฐานว่านายกเทศมนตรีจงใจทอดทิ้งหรือละเลยไม่ปฏิบัติตามอำนาจหน้าที่หรือประพฤติตนฝ่าฝืนต่อความสงบเรียบร้อยหรือคำสั่งของผู้ว่าราชการจังหวัดหรือนายอำเภอที่สั่งการตามที่กฎหมายกำหนด โดยคำสั่งให้พ้นจากตำแหน่งของผู้ว่าราชการจังหวัด หรือ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย ตามมาตรา 73/1 จึงเป็นคำสั่งทางปกครองซึ่งต้องอยู่ภายใต้หลักเกณฑ์ ของกฎหมายว่าด้วยวิธีปฏิบัติราชการ ซึ่งจากการศึกษาการสั่งให้นายกเทศมนตรีพ้นจากตำแหน่งตามพระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 รวมทั้งที่แก้ไขเพิ่มเติม ยังคงพบว่ามีปัญหาทางกฎหมายหลายประการดังต่อไปนี้ ปัญหาเกี่ยวกับมาตรการลงโทษนายกเทศมนตรี ซึ่งจะต้องสั่งให้นายกเทศมนตรีพ้นจากตำแหน่งตามมาตรา 73/1 เท่านั้น จึงเป็นมาตรการลงโทษเพียงมาตรการเดียวต่างจากข้าราชการหรือพนักงานส่วนท้องถิ่นอื่น ซึ่งกำหนดให้ผู้บังคับบัญชามีอำนาจในการกำหนดโทษทางวินัยได้ หรือการที่ไม่ให้สิทธินายกเทศมนตรีมีสิทธิอุทธรณ์คำสั่งให้พ้นจากตำแหน่งทำให้นายกเทศมนตรีต้องพ้นจากตำแหน่งในทันทีหรือในกรณีที่คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติมีมติวินิจฉัยว่า นายกเทศมนตรีซึ่งเป็นผู้ถูกกล่าวหาว่าได้กระทำความผิดตามฐานความผิดผู้ว่าราชการจังหวัดจะต้องพิจารณาโทษทางวินัยแก่นายกเทศมนตรีตามฐานะความผิด ที่คณะกรรมการดังกล่าวได้มีมติโดยไม่ต้องแต่งตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอีก หรือแม้กระทั่งหากมีคำสั่งให้นายกเทศมนตรีพ้นจากตำแหน่งตามผลการสอบสวน ของคณะกรรมการสอบสวน แต่ต่อมาภายหลังคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติได้พิจารณาแล้วเห็นว่าบุคคลดังล่าวไม่ได้กระทำความผิดตามข้อกล่าวหานายกไม่ได้มีการกำหนดไว้อย่างชัดแจ้งว่านายกเทศมนตรีดังกล่าวจะสามารถร้องขอให้เพิกถอนคำสั่งดังกล่าวได้หรือไม่ดังนั้นจากประเด็นปัญหาที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้นนั้น จึงเห็นควรให้มีการแก้ไขบทกฎหมายเกี่ยวกับการสั่งให้นายกเทศมนตรีพ้นจากตำแหน่งตามพระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 ให้มีความเหมาะสมและมีความเป็นธรรมมากยิ่งขึ้น