การศึกษาความรู้ของครูในการจัดการเรียนรู้คณิตศาสตร์ : กรณีศึกษา เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ Investigating Teacher’s Knowledge of Mathematics Learning Management A Case Study of “Ratio and Percentage”

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความรู้ที่จำเป็นของครูในการจัดการเรียนรู้เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ โดยแบ่งการวิจัย
เป็น 3 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 สังเคราะห์องค์ความรู้ของครูในการจัดการเรียนรู้เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ จาก เอกสาร ทฤษฎี งาน
วิจัยที่เกี่ยวขอ้ งและศึกษาสภาพปจั จุบันขององคค์ วามรขู้ องครูในการจัดการเรยี นรู้ เรื่อง อัตราสว่ นและรอ้ ยละ กลมุ่ เปา้ หมายที่ 1 ไดแ้ ก่
ครูที่สอนคณิตศาสตร์ สังกัดโรงเรียนมัธยมศึกษา จำนวน 2 คน และอาจารย์ที่สอนในด้านคณิตศาสตร์หรือคณิตศาสตรศึกษา สังกัด
สำนักงานคณะกรรรมการการอุดมศึกษา จำนวน 1 คนที่มีคุณสมบัติตามเกณฑ์ที่กำหนด ระยะที่ 2 ศึกษาความรู้ของครูในการจัดการ
เรียนรู้และสังเคราะห์องค์ความรู้ของครูเรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ กลุ่มเป้าหมายที่ 2 ได้แก่ ครูที่กำลังจัดการเรียนรู้ เรื่อง อัตราส่วน
และร้อยละ ในปีการศึกษา 2556 จำนวน 3 คน มีคุณสมบัติตามเกณฑ์ที่กำหนด และระยะที่ 3 ตรวจสอบ ยืนยันความรู้ของครู ในการ
จัดการเรียนรู้เรื่องอัตราส่วนและร้อยละ กลุ่มเป้าหมายที่ 3 ได้แก่ ผู้ทรงวุฒิด้านการจัดการเรียนรู้คณิตศาสตร์ จำนวน 5 คน และผู้ทรง
คุณวุฒิด้านคณิตศาสตร์หรือคณิตศาสตรศึกษา จำนวน 5 คน ที่มีคุณสมบัติตามเกณฑ์ที่กำหนด เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบ
สัมภาษณ์ กลุ่มเป้าหมายที่ 1 แบบสังเกตการณ์จัดการเรียนรู้ และแบบสัมภาษณ์หลังการจัดการเรียนรู้กลุ่มเป้าหมายที่ 2 และแบบตรวจ
สอบ ยืนยันความรขู้ องครู กลมุ่ เปา้ หมายที่ 3 การวเิ คราะหข์ อ้ มูลโดยใชว้ ธิ วี เิ คราะหเ์ นอื้ หา การสังเคราะหข์ ้อมูล และใชก้ ารนาํ เสนอดว้ ย
วิธีการพรรณนาวิเคราะห์ สถิติที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ความถี่ และร้อยละ ผลการวิจัยพบว่า
ความรู้ของครูที่จำเป็นในการจัดการเรียนรู้เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ มีองค์ประกอบหลัก 3 ด้าน เรียงลำดับตามความเหมาะ
สมจากมากไปหาน้อย ดังนี้ ด้านการจัดการเรียนรู้ ด้านการเรียนรู้ของผู้เรียน และด้านเนื้อหา แต่ละด้านมีองค์ประกอบรอง เรียงลำดับ
ตามความเหมาะสมจากมากไปหาน้อย ดังนี้ คือ ด้านการจัดการเรียนรู้ มี 3 องค์ประกอบรอง ได้แก่
ความรู้ในหลักการจัดการเรียนรู้คณิตศาสตร์ ความรู้ในหลักการจัดการเรียนรู้เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ และความรู้ในหลักสูตร ด้าน
การเรียนรู้ของผู้เรียน มี 2 องค์ประกอบรอง ได้แก่ ความรู้ในธรรมชาติการเรียนรู้คณิตศาสตร์ และความรู้ในการเรียนรู้เรื่องอัตราส่วน
และร้อยละของผู้เรียน และด้านเนื้อหา มี 3 องค์ประกอบรอง ได้แก่ ความรู้เชิงมโนทัศน์ ความรู้เชิงกระบวนการ และความรู้ในขอบข่าย
เนื้อหา ดังนั้นองค์ประกอบที่ได้มาจากการวิจัยครั้งนี้ สามารถนำไปพัฒนาความรู้ของครูในการจัดการเรียนรู้คณิตศาสตร์และสามารถ
ใช้เป็นเครื่องมือประเมิน การจัดการเรียนรู้คณิตศาสตร์ของครูได้

This research aimed to analyze necessary knowledge of Mathematics teachers for teaching and learning
management on the topic of “Ratio and Percentage”. The research was divided into three phases. Phase 1:
Documentary study of Mathematics learning management was conducted. The target population was two
Mathematics secondary school teachers and one Mathematics university lecturer based on the assigned
quality. Phase 2: Teachers’ knowledge of Mathematics teaching and learning management on the topic of
“Ratio and Percentage” was analyzed. The target population was three Mathematics teachers who were
teaching “Ratio and Percentage” in 2013. Phase 3 : Teachers’ knowledge of Mathematics teaching and learning
management on the topic of “Ratio and Percentage” was assessed and confirmed by the experts. The target
population was five experts in Mathematics learning management and five experts in Mathematics education.
The research instruments were two sets of an interview form, an observation form, and an assessment form.
Content analysis was employed for the research and the research results were presented in the descriptive
analysis. The statistics used were mean, standard deviation ,frequency and percentage.
Results of the study were as follows:
The major findings of the research revealed that three useful main areas of teachers’ knowledge
about “Ratio and Percentage” were; learning management, learning achievement and content. The knowledge
of learning management consisted of three components: principles of Mathematic learning management,
learning management of “Ratio and Percentage”, and learning curriculum. The knowledge of learning
achievement consisted of two components: knowledge of Mathematics learning nature and knowledge of
students about “Ratio and Percentage. The knowledge of contents consisted of three components: conceptual
knowledge, procedural knowledge, and common content knowledge. These factors, therefore, are useful to
develop Mathematics teaching management on the topic of “Ratio and Percentage” for Mathematics teachers,
and the factors are also appropriate and efficient in assessing Mathematics teaching and learning management
of the teachers.