วารสารศาสตร์ข้อมูลกับการรายงานข่าวของสื่อไทย; Data Journalism and News Report of Thai Media

Abstract

เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารทำให้ผู้บริโภคมีช่องทางในการเลือกรับข่าวสารได้ตามต้องการทุกที่ทุกเวลา และสามารถส่งข่าวสารไปยังผู้คนจำนวนมากโดยไม่ต้องผ่านกระบวนการของสื่อมวลชน การรายงานข่าวจึงไม่ได้ผูกขาดอยู่กับสื่อมืออาชีพอีกต่อไป การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นนี้เพิ่มการแข่งขันในวงการสื่ออย่างเข้มข้น เพื่อการรักษาฐานผู้รับสาร องค์กรข่าวจึงต้องปรับตัวเพื่อความอยู่รอด โดยหนึ่งในทางออกที่น่าจับตามองได้แก่ ‘วารสารศาสตร์ข้อมูล’

‘วารสารศาสตร์ข้อมูล’ หมายถึง กระบวนการรายงานข่าวโดยใช้ข้อมูลเป็นหลัก เริ่มต้นจากการค้นหาเก็บรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์ตรวจสอบจัดระบบใหม่ และแปรรูปข้อมูลเพื่อนำเสนอไปยังผู้รับสารในรูปแบบที่เข้าใจได้ง่าย ในกระบวนการดังกล่าวนี้มักจะใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเข้ามาช่วยในการทำงานด้วย อย่างไรก็ตาม วารสารศาสตร์ข้อมูลไม่ได้มาแทนที่กระบวนการทำข่าวแบบเดิม แต่เป็นการนำเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารมาเพิ่มประสิทธิภาพในการทำข่าวให้สูงขึ้นเพื่อให้สามารถขุดคุ้ย เอาความจริงที่ถูกซ่อนเร้นมาตีแผ่อย่างรอบด้าน ทั้งนี้เมื่อพิจารณาการใช้กระบวนการวารสารศาสตร์ข้อมูลของสื่อมวลชนในประเทศไทย ยังพบว่าส่วนใหญ่จะเน้นเพียงการแปรรูปเนื้อหามาเป็นอินโฟกราฟิกส์ หรือแอนิเมชันเพื่อให้น่าสนใจและเข้าถึงผู้รับสารได้ง่ายเท่านั้น ซึ่งอาจเป็นเพราะข้อจำกัดใน 3 ประเด็น ได้แก่ ข้อจำกัดภายในองค์กร ข้อจำกัดด้านวัฒนธรรมการเปิดรับข่าวสารของคนไทยข้อจำกัดด้านการเปิดเผยข้อมูล จากภาครัฐ หรือข้อมูลความโปร่งใสในองค์กรเอกชน ทั้งนี้หากสื่อมวลชนในประเทศไทยสามารถพัฒนาและนำกระบวนการวารสารศาสตร์ข้อมูลได้อย่างมีประสิทธิภาพ จะเป็นส่วนช่วยเสริมสร้างความเข้มแข็งของชาติในหลายทาง

Information Technology and Communication (ICT) create more channels for people to expose to news information at any convenient time. In fact, ICT has capability to send out news to enormous people without stepping into any mass media processes. According to this phenomenon, news reporting nowadays does not depends on traditional media anymore. Actually, this amendment has brought an aggressive and intensive competition in media industry. Then, the mission of media in this era is to maintain numbers of receiver and audience. In order to be survived in media industry’s competition, one of the interesting solutions is “Data Journalism”.

“Data Journalism” is defined as a process of news reporting that mainly focuses on information database. The process starts from information search and data collection for analysis. Next, journalist can re-organize, categorize and revise information, to make sure that receivers easily understand the information reported by journalist. In fact, Information Technology and Communication systems are used for Data Journalism processing to increase the effectiveness of news reporting. Further benefit is information can be analyzed in sights with more detailed, which probably have not been unveiled before. However, Thai media still applies Data Journalism to present the revised information in form of info graphic or animation only to get receivers’ attention and interest. These results may be affected from three limitations, which are internal limitations of news publication, cultural media exposure of Thais and data disclosure regulation of public sectors or integrity and transparency assessment of private sectors.