มาตรการทางกฎหมายเกี่ยวกับการปล่อยโคมลอย

บทคัดย่อ

การวิจัยในครั้งนี้เป็นการศึกษามาตรการทางกฎหมายเกี่ยวกับการปล่อยโคมลอย โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเชิงวิเคราะห์เปรียบเทียบหลักกฎหมายที่เกี่ยวกับการปล่อยโคมลอยของประเทศไทยกับกฎหมายระหว่างประเทศ และกฎหมายต่างประเทศ โดยใช้วิธีวิจัยแบบผสมทั้งเชิงคุณภาพ (Quality method) โดยใช้วิธีวิจัยเชิงเอกสาร (Document research) ซึ่งมุ่งเน้นการศึกษาเอกสารต่างๆ เกี่ยวกับกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการปล่อยโคมลอย ผลการวิจัยที่สำคัญ คือ ผู้วิจัยพบว่าที่ผ่านมาประเทศไทยขาดนโยบายที่ชัดเจนและละเลยปัญหาที่เกี่ยวข้องกับการปล่อยโคมลอยดังกล่าว จึงไม่ค่อยได้มีการรณรงค์ประชาสัมพันธ์ เผยแพร่ข้อมูลทั้งในด้านปัญหา ข้อกังวล ข้อควรระวังที่เกี่ยวข้องกับการปล่อยโคมลอยในสังคมไทย ผลที่ตามมาคือ ประชาชนในวงกว้างไม่ทราบข้อมูล ไม่เข้าใจ ไม่ปรับเปลี่ยนความคิด ทัศนคติซึ่งคำนึงถึงผลกระทบที่ตามมาจากการปล่อยโคมลอย ตลอดจนไม่มีกฎหมายชัดเจนที่ควบคุมโดยตรงซึ่งบัญญัติห้าม หรือมีข้อจำกัด และกำหนดให้มีบทลงโทษต่อการปล่อยโคมลอย โคมควัน บั้งไฟหรือวัตถุซึ่งมีลักษณะทำนองเดียวกัน ในช่วงปี 2556-2558 ภาครัฐได้ดำเนินการให้มีการกำหนดนโยบาย แนวทาง และมาตรการป้องกันและลดความเสี่ยงอันตรายจากการปล่อยโคมลอย โคมควัน และการจุดบั้งไฟ และบังคับใช้กฎหมายที่เกี่ยวข้องและมาตรการด้านความปลอดภัยทั้งในระดับประเทศและจังหวัด จนมาถึงคำสั่งหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติที่ 27/2559 เรื่อง มาตรการป้องกันและแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนจากการจุดและปล่อยบั้งไฟ พลุ ตะไล โคมลอย โคมไฟ โคมควัน หรือวัตถุอื่นใดที่คล้ายคลึงกัน เช่น กำหนดมาตรฐาน พื้นที่และเวลาในการปล่อย ให้มีการแจ้งหรือขออนุญาตปล่อยโคมลอยล่วงหน้า (ในบางพื้นที่) การประชาสัมพันธ์และรณรงค์ เป็นต้น ซึ่งต้องมีการบังคับใช้อย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะโดยกลไกของคณะกรรมการประสานและขับเคลื่อนการปฏิบัติตามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ เพื่อให้สัมฤทธิ์ผลตามเป้าหมายที่วางไว้ 

นอกจากนี้ในต่างประเทศก็มีปัญหาและผลกระทบจากการปล่อยโคมลอยมากเช่นกัน กฎหมายในหลายประเทศมีแนวโน้มเข้ามาแทรกแซง ควบคุมดูแลเกี่ยวกับโคมลอยมากยิ่งขึ้นอย่างเห็นได้ชัด โดยมีระดับการกำหนดข้อห้าม ตั้งแต่การห้ามมิให้ใช้หรือปล่อยโคมลอย ห้ามมิให้มีการขาย ห้ามมิให้มีการผลิต ขาย นำเข้า หรือจัดจำหน่าย  โดยมีการกำหนดนโยบาย แนวทาง และมาตรการป้องกันและลดความเสี่ยงอันตราย หรืออาจกล่าวได้ว่าเป็นมาตรการเพื่อความปลอดภัยคล้ายคลึงกับประเทศไทย เช่น สหราชอาณาจักร มลรัฐส่วนใหญ่ในสหรัฐอเมริกาหลายประเทศ เช่น ออสเตรเลีย คอสตารีกา มีวิธีการที่น่าสนใจในการรณรงค์ประชาสัมพันธ์เพื่อสร้างการรับรู้ ความเข้าใจให้แก่สาธารณชนและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง หลากหลายช่องทางสื่อสารทางเว็ปไซต์ สื่อสังคมออนไลน์ สื่อสิ่งพิมพ์ สื่อโทรทัศน์สื่อวิทยุ กิจกรรมเพื่อการพูดคุย ฯลฯ โดยผู้วิจัยเห็นว่าทัศนคติและการรับรู้สัมพันธ์กับการปฏิบัติสืบต่อกันมาตามวัฒนธรรมประเพณี ค่านิยม ความเคยชินจากการใช้เหตุผลของสิทธิเสรีภาพ การเฉลิมฉลอง ความรื่นเริงบันเทิง ความพึงพอใจส่วนบุคคลและของกลุ่มบุคคลเป็นส่วนใหญ่ ในภาพรวมทั้งที่ปรากฏในหลายประเทศและประเทศไทยยังมีความจำเป็นต้องปรับเปลี่ยนทัศนคติและเพิ่มการรับรู้ ความเข้าใจต่ออันตราย ผลกระทบ นโยบาย มาตรการ กฎหมาย ซึ่งทุกภาคส่วนพึงต้องใช้วิธีการประชาสัมพันธ์และรณรงค์ที่มีประสิทธิภาพอย่างจริงจังและต่อเนื่องต่อไป