พลวัตวัฒนธรรมไทดำ: การธำรงกลุ่มชาติพันธุ์ผ่านคติความเชื่อเรื่อง “แถน” ในพื้นที่ประเทศไทยและสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (The maintenance of ethnic group through the belief in “Thaen (A spirit of the sky)” in Thailand and Laos PDR)
Article Sidebar
Published:
Aug 31, 2018
Keywords:
ไทดำ ไทยโซ่ง ความเชื่อ แถน ผีฟ้า คติชนวิทยา Tai Dam Black Tai Belief A spirit of the sky (Thaen) Folklore
Main Article Content
Abstract
บทความนี้ เป็นการศึกษาพลวัตทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ไทดำในขอบเขตความเชื่อเรื่อง “แถน” ด้วยวิธีทางมานุษยวิทยาและคติชนวิทยาจากพื้นที่ในประเทศไทยและสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ผลการวิจัยพบว่า พลวัตความเชื่อเรื่องแถนที่เกิดขึ้น เป็นลักษณะของการผลิตซ้ำทางวัฒนธรรม (cultural reproduction) เป็นการนำเอาภูมิปัญญาไทดำซึ่งเป็นต้นทุนทางวัฒนธรรมที่มีอยู่ในสังคมไทดำมาประยุกต์ใช้ให้สอดคล้องกับปริบทของสังคมปัจจุบัน พลวัตความเชื่อเรื่อง “แถน” ปรากฏใน 3 ลักษณะคือ อุดมคติพลวัต รูปแบบพลวัต และ วิธีคิดพลวัต
This paper is a study on cultural dynamics of the Tai Dam ethnic group under the scope of the belief in “Thaen,” using anthropological and folklore research methods. The results indicated that the dynamics of the belief in “Thaen” were a form of cultural reproduction. Tai Dam’s local wisdom, which was pre-existing cultural capital of Tai Dam society, was applied in accordance with present-day society. The dynamics of the belief in “Thaen” could be divided into 3 categories: dynamic ideology, dynamic patterns and dynamic ideation.
Article Details
Section
บทความประจำฉบับ
References
Arayuttitham, C. (2016, January, 22). Interview.
Chaiyapan, S. (2009). Phu Tai Luk Thean: history and ethnicity of Phu Thai people in Northeastern Thailand and their cultural relations in Asian. Bangkok: Tathata Publication.
Chamberlain, J. R. (1992). The Black Tai chronicle of Muang Mouay part I: Mythology. The Mon-Khmer Studies Journal, 21, 19-55.
Darin Mearn-In. (1998). Introduction of invented tradition. Journal of social science and anthropology, 21(1).
Geertz, C. (1973). The interpretation of cultures: selected essays. New York: Basic Books.
Hobsbawm, E. & Ranger, T. (1993). The invented of tradition. Cambridge: Cambridge University Press.
Khamklomjit, T. (2004). Song nobility (ฃุนนางโซ่ง). Petchanburi: Petchaphom Publishing.
Khamklomjit, T. (2006). Myth of Thai Song Dam: Tak Nam Kao Wat tradition (ตำนานโซ่งตักน้ำเข้าวัด). Petchanburi: Petchaphom Publishing.
Khamklomjit, T. (2010). Thean tales: myth of Asian. Bangkok: Tathata Publication.
Khamklomjit, T. (2014). Princess of Song (เจ้าจอมโซ่ง). Petchanburi: Petchaphom Publishing.
Kumkam, S. (2016, March 21). Interview.
Lisawan, C. (2016, January 19). Interview.
Lisawan, K. (2016, January 19). Interview.
Lounmaung, P. (2016, March 11). Interview.
Mearnchanchui, R. (1999). The ethnic perspective in Thailand: Tai Song tales. Bangkok: Sahathamic Publishing.
Mukdavijit, Y. (2010). History of Tai Dam: the cure culture of Thai society and Southeast Asia (ประวัติศาสตร์ไทดำ : รากเหง้าวัฒนธรรม-สังคมไทย และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้). Bangkok: Contemporary Arts Centre, Ministry of Culture, Thailand.
Nathalang, S. (2005). Theories of folklore: methodology in the analysis
of myths and folktales (ทฤษฎีคติชนวิทยา : วิธีวิทยาในการวิเคราะห์ตำนาน-นิทานพื้นบ้าน). Bangkok: Chulalongkorn University Press.
Paisoon, K. (2016, January 20). Interview.
Paisoon, P. (2015, September 27, 2016, March 18, 2016, March 21). Interview.
Panko, T. (2016, January 22). Interview.
Petroon, S. (2016, January 22). Interview.
Petyoun, K. (2016, January 22, 2016, February 9). Interview.
Pitiphat, S. & Poonsuwan, S. (1993). Lao Song: the dynamic of cultural system in two century (ลาวโซ่ง : พลวัตของระบบวัฒนธรรมในรอบสองศตวรรษ). National Research Council of Thailand (NRCT).
Pitiphat, S., Saipan, P., Petlertanan, T., & Tontuvanich, N. (2005). Tai Dam, Tai Khao, Tai Daeng and Thai Lueng: opened–hidden identity (ไทดำ ไทขาว ไทแดง และไทยเหลือง : อัตลักษณ์เปิด อัตลักษณ์ปิด). Bangkok: The foundation for the promotion of the social sciences and humanities textbooks project.
Prown-put. (2016). Thaen Muang Fah (แถนเมืองฟ้า). Bangkok: Groof Publishing.
Ruepan, P. (2015, March 15). Interview.
Samutakop, S. et al. (1993). Cultural constructs of local knowledge: ethnic Thai-Lao spirit-medium cults in Khorat villages (วิธีคิดของคนไทย : พิธีกรรม “ข่วงผีฟ้อน” ของ “ลาวข้าวเจ้า” จังหวัดนครราชสีมา). The office of Social Technology, Technology Suranaree University (Research Publication).
Saipan, P. (2007). Maung Thanh Dien Bien Phu: the ethnic politics and the rites to the tai socialism in Vietnam. Journal of Social science and Anthropology, 30(January-June).
Sangtong, A. (2015, June 6). Interview.
Sawangpanyagoon, T. (2006). Kham To Maung Thai Song (กวามโตเมืองไทยโซ่ง). Journal of Silpakorn, 30(2).
Singlor, K. (2015, July 14). Interview.
Singlor, N. (2016, March 3). Interview.
Singlorkam, P. (2001). Tai Dam Village (หมู่บ้านไทดำ). Loei: Maung Loei Publishing.
Sirinapo, S. (2016, February 9, 2016, January 22). Interview.
Srathongprom, S. (2017, March 16). Interview.
Sriburapa, M. (1979). Tai Dam Ram Pan (ไทดำรำพัน). Bangkok: Siriporn Publishing.
Sukasem, P. (2016, January 27). Interview.
The Royal Institute. (2008). Thai local literature encyclopedia, the northeast, on Thao Hung or Thao Jueng 2 (พจนานุกรมศัพท์วรรณกรรมท้องถิ่นไทย ภาคอีสาน เรื่องท้าวฮุ่งหรือท้าวเจือง เล่ม 2). Bangkok: The Royal Institute Publishing.
Wongted, S. (1991). Tao Hung Tao Jueng-The hero of Khong river (ท้าวฮุ่ง-
ท้าวเจือง วีรบุรุษสองฝั่งโขง). Bangkok: Matichon Publishing.
Chaiyapan, S. (2009). Phu Tai Luk Thean: history and ethnicity of Phu Thai people in Northeastern Thailand and their cultural relations in Asian. Bangkok: Tathata Publication.
Chamberlain, J. R. (1992). The Black Tai chronicle of Muang Mouay part I: Mythology. The Mon-Khmer Studies Journal, 21, 19-55.
Darin Mearn-In. (1998). Introduction of invented tradition. Journal of social science and anthropology, 21(1).
Geertz, C. (1973). The interpretation of cultures: selected essays. New York: Basic Books.
Hobsbawm, E. & Ranger, T. (1993). The invented of tradition. Cambridge: Cambridge University Press.
Khamklomjit, T. (2004). Song nobility (ฃุนนางโซ่ง). Petchanburi: Petchaphom Publishing.
Khamklomjit, T. (2006). Myth of Thai Song Dam: Tak Nam Kao Wat tradition (ตำนานโซ่งตักน้ำเข้าวัด). Petchanburi: Petchaphom Publishing.
Khamklomjit, T. (2010). Thean tales: myth of Asian. Bangkok: Tathata Publication.
Khamklomjit, T. (2014). Princess of Song (เจ้าจอมโซ่ง). Petchanburi: Petchaphom Publishing.
Kumkam, S. (2016, March 21). Interview.
Lisawan, C. (2016, January 19). Interview.
Lisawan, K. (2016, January 19). Interview.
Lounmaung, P. (2016, March 11). Interview.
Mearnchanchui, R. (1999). The ethnic perspective in Thailand: Tai Song tales. Bangkok: Sahathamic Publishing.
Mukdavijit, Y. (2010). History of Tai Dam: the cure culture of Thai society and Southeast Asia (ประวัติศาสตร์ไทดำ : รากเหง้าวัฒนธรรม-สังคมไทย และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้). Bangkok: Contemporary Arts Centre, Ministry of Culture, Thailand.
Nathalang, S. (2005). Theories of folklore: methodology in the analysis
of myths and folktales (ทฤษฎีคติชนวิทยา : วิธีวิทยาในการวิเคราะห์ตำนาน-นิทานพื้นบ้าน). Bangkok: Chulalongkorn University Press.
Paisoon, K. (2016, January 20). Interview.
Paisoon, P. (2015, September 27, 2016, March 18, 2016, March 21). Interview.
Panko, T. (2016, January 22). Interview.
Petroon, S. (2016, January 22). Interview.
Petyoun, K. (2016, January 22, 2016, February 9). Interview.
Pitiphat, S. & Poonsuwan, S. (1993). Lao Song: the dynamic of cultural system in two century (ลาวโซ่ง : พลวัตของระบบวัฒนธรรมในรอบสองศตวรรษ). National Research Council of Thailand (NRCT).
Pitiphat, S., Saipan, P., Petlertanan, T., & Tontuvanich, N. (2005). Tai Dam, Tai Khao, Tai Daeng and Thai Lueng: opened–hidden identity (ไทดำ ไทขาว ไทแดง และไทยเหลือง : อัตลักษณ์เปิด อัตลักษณ์ปิด). Bangkok: The foundation for the promotion of the social sciences and humanities textbooks project.
Prown-put. (2016). Thaen Muang Fah (แถนเมืองฟ้า). Bangkok: Groof Publishing.
Ruepan, P. (2015, March 15). Interview.
Samutakop, S. et al. (1993). Cultural constructs of local knowledge: ethnic Thai-Lao spirit-medium cults in Khorat villages (วิธีคิดของคนไทย : พิธีกรรม “ข่วงผีฟ้อน” ของ “ลาวข้าวเจ้า” จังหวัดนครราชสีมา). The office of Social Technology, Technology Suranaree University (Research Publication).
Saipan, P. (2007). Maung Thanh Dien Bien Phu: the ethnic politics and the rites to the tai socialism in Vietnam. Journal of Social science and Anthropology, 30(January-June).
Sangtong, A. (2015, June 6). Interview.
Sawangpanyagoon, T. (2006). Kham To Maung Thai Song (กวามโตเมืองไทยโซ่ง). Journal of Silpakorn, 30(2).
Singlor, K. (2015, July 14). Interview.
Singlor, N. (2016, March 3). Interview.
Singlorkam, P. (2001). Tai Dam Village (หมู่บ้านไทดำ). Loei: Maung Loei Publishing.
Sirinapo, S. (2016, February 9, 2016, January 22). Interview.
Srathongprom, S. (2017, March 16). Interview.
Sriburapa, M. (1979). Tai Dam Ram Pan (ไทดำรำพัน). Bangkok: Siriporn Publishing.
Sukasem, P. (2016, January 27). Interview.
The Royal Institute. (2008). Thai local literature encyclopedia, the northeast, on Thao Hung or Thao Jueng 2 (พจนานุกรมศัพท์วรรณกรรมท้องถิ่นไทย ภาคอีสาน เรื่องท้าวฮุ่งหรือท้าวเจือง เล่ม 2). Bangkok: The Royal Institute Publishing.
Wongted, S. (1991). Tao Hung Tao Jueng-The hero of Khong river (ท้าวฮุ่ง-
ท้าวเจือง วีรบุรุษสองฝั่งโขง). Bangkok: Matichon Publishing.