ภาพลวงทางการคลัง :บทวิเคราะห์ผลกระทบจากการดำเนินนโยบายประชานิยม (Fiscal illusion: An analysis of impacts from the implementation of populism)

Abstract

          บทความนี้ มุ่งเสนอสาระสำคัญเพื่อสร้างความเข้าใจใน  2 ส่วน คือ นโยบายประชานิยมและภาพลวงทางการคลัง ในมุมมองที่ว่า การดำเนินนโยบายประชานิยมนั้นมีส่วนก่อให้เกิดการสร้างภาพลวงทางการคลัง โดยนโยบายประชานิยมในบริบทของประเทศไทยนั้น เริ่มมีการดำเนินการอย่างเห็นชัดเจนที่สุดในสมัยรัฐบาลพรรคไทยรักไทย ที่มีการใช้นโยบายเป็นเครื่องมือในการแสวงหาฐานเสียง โดยนโยบายประชานิยมในขณะนั้น มีเป้าหมายเพื่อกระจายรายได้และสร้างความเป็นธรรมในสังคมที่เน้นไปยังการให้ประโยชน์แก่ประชาชนกลุ่มรากหญ้า แต่ทั้งนี้ การดำเนินนโยบายประชานิยมที่ผ่านมาในแต่ละรัฐบาล ได้สร้างผลกระทบหลายมิติ สิ่งหนึ่งคือ การสร้างภาพลวงทางการคลัง สำหรับประเทศไทย ภาพลวงทางการคลังเกิดขึ้นในลักษณะที่ประชาชนมีความเข้าใจในสถานะทางการคลังที่คลาดเคลื่อน อันเนื่องมาจากการขาดความเชื่อมโยงในระบบการจัดเก็บรายได้และการจัดบริการสาธารณะจากรัฐที่ไม่สอดคล้องกัน การขาดความรับผิดชอบทางการคลังของรัฐบาลในการสร้างเสถียรภาพทางการคลัง โดยอาจพิจารณาได้จากการตั้งงบประมาณขาดดุลอย่างต่อเนื่องและอัตราหนี้สาธารณะที่ผันผวน และรวมไปถึงการมีทัศนคติกินฟรีของประชาชน ที่มุ่งคอยแต่รอรับประโยชน์จากกิจการของรัฐ ดังนั้น แนวทางการแก้ปัญหาภาพลวงทางการคลังคือ รัฐบาลต้องให้ความสำคัญกับการสร้างวินัยทางการคลังและสนับสนุนให้ประชาชนสามารถเข้าถึงข้อมูลทางการคลังของประเทศได้ ในส่วนของประชาชนจะต้องทำหน้าที่เป็นกลไกในการตรวจสอบและวิพากษ์วิจารณ์การดำเนินการคลังของรัฐบาลในฐานะที่เป็นพลเมืองตามระบอบประชาธิปไตย  เช่นนี้ ภาพลวงทางการคลัง จะหายเลือนไปกลายเป็นภาพที่ชัดเจนทางการคลัง อันจะนำไปสู่เสถียรภาพทางการคลังที่ดีในอนาคต

          This article aims to shed light on 2 main points: the populism and fiscal illusion, based on the view that the implementation of populism has caused the fiscal illusion. The implementation of populism in the Thai context was apparent during Thai Rak Thai government; the policy was used to gain the political stronghold since it aimed to distribute income and to create justice in society, which benefited the grassroots. However, the previous implementation of populism had an impact in several dimensions, one of which was the creation of fiscal illusion. For Thailand, the instantiation of fiscal illusion came in the form of people having misunderstanding about the fiscal status due to lack of coordination in the revenue collection system, lack of provision of relevant public services, government’s lack of fiscal responsibility to achieve fiscal stability, evident from the on-going budget deficit and fluctuating public debt rates, and the ‘free-ride’ attitudes of people who were dependent on the public benefits. In consequence, the solution of fiscal illusion is that the government needs to focus on creating fiscal disciplines and facilitate people’s access to national fiscal information. As for the people, they need to fulfil their duties as a checking mechanism and criticize the government’s fiscal operations according to their citizenship role in the democratic system. In so doing, the fiscal illusion will disappear, and the fiscal stability will ensue in the future.