ผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุนทำเกษตรอินทรีย์ในโครงการสามพรานโมเดล (Social return on investment of organic agriculture in Sampran Model project)

Abstract

           การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุนทำเกษตรอินทรีย์ในโครงการสามพรานโมเดล จากการสัมภาษณ์ผู้บริหารโครงการและตัวแทนกลุ่มเกษตรกร 11 กลุ่มในโครงการสามพรานโมเดล จำนวน 9 คน จากนั้นจึงนำข้อมูลที่ได้มาคำนวณหามูลค่าทางการเงินจากผลลัพธ์ด้านสังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อม ผลการศึกษาพบว่า ผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุนของการทำเกษตรอินทรีย์ในโครงการสามพรานโมเดล ภาพรวมคิดเป็น 1.45 กล่าวคือ ทุกการลงทุน 1 บาทส่งผลตอบแทนทางสังคมมูลค่า 1.45 บาท โดยในด้านสังคมนั้นเกษตรกรในโครงการมีการรวมกลุ่มและประชุมเดือนละ 1 ครั้ง ทำให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และร่วมกันแก้ไขปัญหาระหว่างสมาชิกเกษตรกรภายในกลุ่ม และสนับสนุนองค์ความรู้ โดยการจัดอบรมและศึกษาดูงานซึ่งมีอาจารย์มหาวิทยาลัย นักวิชาการ และปราชญ์มาให้ความรู้ต่าง ๆ แก่เกษตรกร เช่น การตลาด วิทยาการหลังการเก็บเกี่ยว และเมล็ดพันธุ์ เป็นต้น เกษตรกรนำความรู้ที่ได้มาปรับใช้กับการทำเกษตรอินทรีย์ และมีสุขภาพดีขึ้นเนื่องจากปริมาณสารเคมีตกค้างในเลือดอยู่ในระดับปลอดภัย ด้านเศรษฐกิจทางโครงการสนับสนุนช่องทางการตลาดให้กับเกษตรกร เช่น ตลาดสุขใจ ตลาดสุขใจสัญจร และวิสาหกิจชุมชน เป็นต้น ทำให้เกษตรกรมีรายได้จากการจำหน่ายผลผลิตอินทรีย์ในราคาที่เป็นธรรม ไม่ถูกเอารัดเอาเปรียบจากพ่อค้าคนกลาง เพราะเกษตรกรจำหน่ายผลผลิตเองโดยตรง และด้านสิ่งแวดล้อม เกษตรกรมีการหมุนเวียนใช้ทรัพยากรให้เกิดประโยชน์สูงสุด ไม่ใช้สารเคมีในการทำเกษตร และเก็บรักษาต้นพันธุ์หรือเมล็ดพันธุ์ไว้เพาะปลูกต่อไป

          This study aims to explore social return on investment of organic agriculture in the Sampran Model project. Interviews with nine representatives of eleven farmer groups in the Sampran Model project and the project manager were carried out. In addition, the survey of each activity of the project was also conducted. The study revealed that the social return rate on Investment (SROI) from an organic agriculture in the Sampran Model project was 1.45, indicating that every 1 baht of investment, it could generate a social benefit to the investor for 1.45 baht. For the social aspect, the farmers had a group meeting once a month, thus this community exchanged, learnt and solved their problems among the farmers within the group. In addition, knowledge and training from lecturers, experts, and philosophers, such as postharvest, marketing, and seeds were provided. Farmers, therefore gained knowledge of organic agriculture and consequently became healthier since the residue of agricultural chemicals tested in blood was not found. In terms of the economic aspect, the project has promoted marketing channels such as Sookjai Market, Sookjai Sanjorn Market, and community enterprises. The farmers’ income derived from organic products at a fair price without being exploited by middlemen, because farmers sold their products to customers directly. For the environmental aspect, farmers made the most efficient use of resources, no chemicals used in agriculture, and the seedlings could be kept for planting later.