แนวทางพัฒนาความรู้บัญชีครัวเรือนเพื่อการท่องเที่ยวโดยชุมชนอย่างพอเพียง กรณีศึกษา ชุมชนบ้านไม้ขาว จังหวัดภูเก็ต (The development of household accounting for sufficient community based tourism: A case study of Mai Khao community, Phuket)

Abstract

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพปัญหา ความต้องการจำเป็นในการจัดทำบัญชีครัวเรือน และเสนอแนะแนวทางการพัฒนาความรู้บัญชีครัวเรือนของชุมชนบ้านไม้ขาว จังหวัดภูเก็ต โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสม (mixed method) ในการเก็บรวบรวมข้อมูลเชิงปริมาณด้วยแบบสอบถาม จำนวน 241 ชุด และเก็บรวบรวมข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก จำนวน 22 ชุด และการสนทนากลุ่ม โดยได้ทำการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติ ได้แก่ ร้อยละ ค่ามิว ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานประชากร และค่าดัชนี โดยจัดเรียงลำดับความต้องการจำเป็น (PNI_Modified) และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (content analysis) ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มประชากรขาดความรู้ความเข้าใจ ทำให้ไม่สามารถทำบัญชีครัวเรือนได้ด้วยตนเอง ขาดการทำบัญชีครัวเรือนอย่างสม่ำเสมอ และไม่นิยมทำบัญชี เนื่องจากรายจ่ายไม่สมดุลกับรายรับ ผลการประเมินสรุปได้ว่า ความต้องการจำเป็นสูงสุดคือ ความต้องการด้านทักษะ และด้านคุณลักษณะส่วนบุคคล โดยมีค่า PNI_Modified เท่ากับ 0.28 รองลงมาคือ ด้านความรู้ มีค่า PNI_Modified เท่ากับ 0.22 ส่วนค่า PNI_Modified≥0.30 มีจำนวนทั้งหมด 5 ตัวแปร ได้แก่ 1. ความน่าเชื่อถือในการจัดทำบัญชี 2. ทักษะการจัดทำบัญชีตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง 3. ทักษะการบันทึกบัญชีได้อย่างสะดวกและรวดเร็ว 4. ทักษะการทำบัญชีครัวเรือนได้อย่างถูกต้องโดยใช้ระยะเวลาที่เหมาะสม และ 5. ทักษะการสรุปข้อมูลบัญชีครัวเรือนได้อย่างถูกต้องและครบถ้วน ซึ่งสามารถนำมากำหนดแนวทางการพัฒนาความรู้ระดับครัวเรือน โดยอบรมให้ความรู้เรื่องบัญชีครัวเรือน สร้างแรงจูงใจให้มีการลงมือปฏิบัติ และปรับเปลี่ยนทัศนคติที่มีต่อการทำบัญชี ส่วนแนวทางระดับกลุ่มท่องเที่ยวโดยชุมชน คือ การให้คำปรึกษาแก่กลุ่มที่เริ่มต้นทำบัญชีครัวเรือน พร้อมทั้งติดตาม ทบทวนแผนการจัดทำบัญชี และเรียนรู้จากแนวปฏิบัติที่เป็นเลิศของกลุ่มอื่น เพื่อให้การจัดทำบัญชีครัวเรือนเพื่อการท่องเที่ยวโดยชุมชนอย่างพอเพียงมีความต่อเนื่องและยั่งยืน

This research article aimed to study problems and needs in household accounting preparation and provides the guidelines of accounting knowledge development for Ban Mai Khao community, Phuket. The mixed - method is used in the research to gather the quantitative data by using 241 questionnaires, and the qualitative data is collected through 22 in-depth interviews and group communication. The quantitative data is analyzed through statistics including percentage, mu (µ), population standard deviation and the Modified Priority Needs Index (PNI_Modified), whereas the qualitative data is inspected with the content analysis. The findings show that people lack  understanding of household accounting and this resulted in their incapability to do it. In addition, they lacked continuity in conducting household accounting, and have negative attitudes towards conducting household accounting because of the imbalance of their expenses and income. Statistically, the PNI_Modified value of personal skills and characteristics is 0.28, followed by knowledge which is 0.22.  PNI_Modified values ​​≥ 0.30 consisting of the following five valuables: 1. reliability in accountancy, 2. accounting skills according to the philosophy of sufficiency economy, 3. easy and quick accounting skills, 4. precisely accounting, 5. concluding expenses skills in household accounting. The findings can be generated as guidelines to develop knowledge at the household level by providing knowledge of household accounting, motivating people to do the accountancy and changing personal attitude towards bookkeeping. The guidelines for the local tourism are establishing a mentoring system to help and support the beginners, following up and reviewing accounting plans, and providing opportunities to learn from other groups’ best practices. All of these are to stimulate the community to continually and sustainably prepare household accounts for tourism.