การจัดการเพื่อรักษาอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ไทยทรงดำในจังหวัดเพชรบุรี (Strategies for maintaining the cultural identity of Thai Song Dam ethnic group in Phetchaburi Province)

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์คือศึกษารูปแบบการจัดการเพื่อรักษาอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมและวิเคราะห์ปัจจัยเกื้อหนุนต่อการจัดการเพื่อรักษาอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ไทยทรงดำในจังหวัดเพชรบุรี ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยเก็บรวบรวมข้อมูลจากผู้นำกลุ่มไทยทรงดำ ผู้รู้หรือปราชญ์ของกลุ่ม ผู้นำชุมชน หน่วยงานท้องถิ่น และชาวบ้านเชื้อสายไทยทรงดำ ด้วยวิธีสัมภาษณ์เชิงลึกรายบุคคล การสนทนากลุ่มย่อย ร่วมกับการสังเกต ใช้วิธีวิเคราะห์แก่นสาระ (thematic analysis) ในการวิเคราะห์และตีความข้อมูล ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มไทยทรงดำในจังหวัดเพชรบุรีมีความร่วมมือกันในกิจกรรมการอนุรักษ์วัฒนธรรม และชุมชนมีบทบาทสำคัญต่อการจัดการเพื่อรักษาอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมและปฏิบัติให้ประสบผล ริเริ่มจัดทำ ดำเนินการ กระทั่งดูแลรักษา โดยมีการจัดการรักษาวัฒนธรรมในรูปแบบของการจัดงาน/กิจกรรมทางวัฒนธรรม การทำศูนย์และพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น การจัดการเรียนการสอนวัฒนธรรมไทยทรงดำในโรงเรียน การตั้งกลุ่มทอผ้า การทำปฏิทินไทยทรงดำ และการจัดบริการทางวัฒนธรรม ปัจจัยเกื้อหนุนให้ชุมชนไทยทรงดำจังหวัดเพชรบุรีสามารถจัดการเพื่อรักษาอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรม คือ จิตสำนึกร่วมทางชาติพันธุ์ ผู้รู้/ผู้อาวุโสของชุมชนกลุ่มทางสังคม ผู้นำชุมชน หน่วยงานภาครัฐ และการสื่อสารประสานงาน ผลที่เกิดขึ้นไม่เพียงเกิดการอนุรักษ์วัฒนธรรมยังทำให้ชาวไทยทรงดำได้แสดงออกทางอัตลักษณ์และเชื่อมสัมพันธ์ชาติพันธุ์ให้เหนียวแน่น นำไปสู่ความเข้มแข็งของชุมชนไทยทรงดำ

This research examined strategies for maintaining the cultural identity of Thai Song Dam ethnic group in Phetchaburi Province and to investigate factors that influence the strategies for maintaining of the group’s cultural identity. The qualitative research approach was adopted. Hence, the qualitative methods, namely in-depth interview, focus group discussion and observation were employed to collect data from leaders of the Thai Song Dam ethic group, local learned men/scholars, community leaders, local officials and villagers. The thematic analysis method was used to analyze and synthesize the data collected from the field works. The results of this research indicate that Thai Song Dam group in Phetchaburi Province, are highly cooperative in cultural conservation activities. The community plays a vital role in the management of cultural identity conservation and contributes to the success of the activities. Their roles include organizing, operating, as well as preserving their cultural identities. The management of cultural conservation comprises organizing Thai Song Dam Cultural Fair and cultural activities; founding the community museum; designing Thai Song Dam culture lessons for local schools; forming the Thai Song Dam weaving group; re-creating Thai Song Dam calendar and cultural service arrangement. Factors influencing the Thai Song Dam group in managing the conservation of Thai Song Dam’s cultural identity are a strong community spirit, an involvement of local learned men/seniors, local social groups, and local officials, and collaborative communication. The outcomes of these strategies include not only the conservation of Thai Song Dam’s culture, but also the expression of cultural identity as well as the enhanced relationship of Thai Song Dam people which leads to the strength of the Thai Song Dam community.